İngiltere’de iktidardaki Muhafazakar Parti’nin yerel seçimlerde ağır kayıplar vermesi, önümüzdeki aylarda yapılacak genel seçimlerde İşçi Partisi’nin 14 yıl aradan sonra yeniden iktidara geleceği yönündeki beklentileri daha da güçlendirdi. Ana muhalefetteki İşçi Partisi, İngiltere’de on yıllardır elinde tutmadığı belediye meclislerinin kontrolünü kazandı ve parlamentoda bir sandalye için yapılan özel seçimde de başarılı oldu.
Şimdiye dek açıklanan sonuçlara göre İşçi Partisi belediye meclis üyelik sayısını 60 artırırken, Muhafazakar Parti 150 sandalye kaybetmiş görünüyor. Londra Belediye Başkanlığı görevini son iki dönemdir yürüten Sadık Khan üçüncü dönem için de İşçi Partisi’nin adayı oldu ve Muhafazakar Parti adayı Susan Hall dahil 12 adaya karşı yarıştı. Resmi sonuçların bu akşam açıklanması bekleniyor.
Başbakan Rishi Sunak genel seçimler öncesi bu son büyük sınavında bir dizi yenilgiye uğramış görünüyor. Bu sonuçlar genel seçimlerde de tekrarlanırsa, Muhafazakarların şimdiye kadarki en büyük yenilgilerinden biri yaşanmış olacak.
Her ne kadar katılımın düşük olduğu sonuçlar Sunak’ın içini karartsa da, İngiltere’nin kuzeydoğusundaki Tees Valley’in Muhafazakar Partili belediye başkanının düşük bir oy oranıyla da olsa yeniden seçilmesiyle rahat bir nefes alabildi. Oldukça kişisel bir kampanya yürüten Ben Houchen’in zaferi, Sunak’ı Muhafazakar milletvekillerinin herhangi bir isyanından korumaya yetebilir.
Gazze tepkilerinin gölgesinde muhalefet zaferi
İşçi Partisi lideri Keir Starmer için genel olarak mükemmel bir sonuç dizisi oldu ancak İngiltere’nin kuzeybatısındaki Blackburn ve Oldham gibi Müslüman nüfusun yoğun olduğu bazı bölgelerde partinin adayları, Starmer’ın Gazze’deki savaşta güçlü bir şekilde İsrail yanlısı duruşunun bir sonucu olarak hezimete uğramış gibi görünüyor.
İşçi Partisi genel olarak oylarını artırmış olsa da özellikle Müslüman seçmenin yoğun olduğu yerlerde kayıplar yaşamış görünüyor. Parti yönetiminin Gazze savaşı konusundaki açıklamaları, İşçi Partisi’nin başta Müslüman seçmeni arasında olmak üzere bazı kesimlerde tepkiye neden olmuştu. Nüfusunun yüzde 10’u Müslüman olan bölgelerde İşçi Partisi geçen yıla göre yüzde 8 oy kaybına uğramış görünüyor.
Bu yılın başlarında iki meclis üyesinin Gazze nedeniyle partiden ayrıldığı Greater Manchester’daki Oldham belediyesinde kontrolünü kaybetti. Partinin seçim kampanyası koordinatörü milletvekili Pat McFadden Gazze’nin bu sonuçta etkili olduğunu kabul etti. McFadden, Ortadoğu ile ilgili “güçlü duyguların” oy kayıplarında “bir faktör” olduğunu ve bunu inkar etmenin anlamlı olmadığını belirterek “Bu konu gündeme geliyor” dedi.
BBC’nin aktardığına göre yine de Starmer buradaki kazanımı “gecenin en önemli sonucu” olarak tanımladı. Ana muhalefet lideri, Blackpool’daki farklı sonuçla seçmenlerin Rishi Sunak’a “değişim istiyoruz mesajı” verdiğini söyledi.
Starmer “Bu sadece küçük bir mesaj değil, bu sadece bir mırıltı değil, bu Blackpool’dan gelen bir haykırış, değişim istiyoruz haykırışı. Ve Blackpool tüm ülke adına konuşuyor, artık yeter diyor” diye konuştu.
Sunak hayal kırıklığı yaşadığını kabul etti
Ocak ayına kadar yapılması gereken ancak önümüzdeki ay yapılabilecek olan genel seçimler bağlamında belki de en önemlisi, İşçi Partisi’nin İngiltere’nin kuzeybatısındaki Blackpool South parlamento koltuğunu geri kazanması oldu. Dönemin Başbakanı Boris Johnson’ın ülkenin Brexit’i destekleyen bölgelerinde büyük ilerlemeler kaydettiği 2019’daki son genel seçimde bu koltuk Muhafazakarlara geçmişti.
Öğle saatlerinde konuşan Sunak, sonuçların hala gelmeye devam ettiğini belirtti ancak “hayal kırıklığı” yarattığını kabul etti ve “Bu ülkenin insanları için sonuç üretmeye odaklanmış durumdayım” dedi.
Sunak seçim sonuçları açısından Perşembe günü kötü bir geceye hazırlanıyordu ancak önemli belediyelerin kaybedilmesi ve Blackpool’da İşçi Partisi’ne büyük oy kaymasının parti içinde zaten zayıf görülen liderliği üzerinde yeni bir baskı yaratacağı değerlendirmeleri yapılıyor.
Aşırı sağ yükselişte
Seçimlerde aşırı sağ olarak tanımlanabilecek Reform UK partisinin de aday çıkardığı bölgelerde iyi bir performans sergilediği dikkat çekti. Ancak henüz belediye meclis üyeliği kazanmadı. Blackpool’daki milletvekilliği seçiminde ise 117 oy farkı ile Muhafazakarların ardından üçüncü sırada yer aldı.
Parti lideri Richard Tice sonuçların partisinin “hızla İşçi Partisi’nin gerçek rakibi haline geldiğini” gösterdiğini söyledi. Yapılan kamuoyu yoklamalarında uzun bir süredir Muhafazakar Parti büyük oranda oy kaybetmiş görünüyor.
Nisan ayı anketlerine göre İşçi Partisi yüzde 43 ile önde giderken, Muhafazakarlar yüzde 20, Reform UK ise yüzde 16’larda seyrediyor. Bu yıl yapılacak genel seçimleri de İşçi Partisi’nin kazanması bekleniyor.
Muhafazakar Parti 2010-15 yılları arasında Liberal Demokrat Parti ile koalisyon halinde, son dokuz yıldır da tek başına iktidarda.
