Hafta sonu İsrail ve Hamas arasında ateşkes yapılıp yapılmayacağı konuşulurken İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant “Hamas’ın ateşkes niyeti olduğunu düşünmüyoruz. Ateşkes olmazsa Refah saldırısını geciktirmenin de bir mantığı kalmaz” diyerek Hamas’a gözdağı vermeye çalıştı. Hamas’ın isteği kalıcı ateşkesti ancak İsrail yalnızca geçici ateşkese tamam diyor. Tartışma son bulmamışken gece Refah’tan Kerem Şalom’a yapılan saldırıda dört İsrailli askerin öldürülüp 10’unun yaralanması ortalığı karıştırdı. Ulusal Güvenlik Bakanı İtamar Ben-Gvir “Refah’a saldıralım” naraları atmaya başladı. Refah’ta tahliye kararı verilmesinin ardından Hamas, ateşkesi kabul etti.
İsrail ordusu 1.3 milyon insanın sığındığı Refah’taki Filistinlilerden doğuda kalan mahallelerin boşaltmaları ve Gazze’nin güneyindeki “genişletilmiş insani bölgeye” gitmeleri çağrısı yaptı. Genişletilmiş insani bölgeden kasıt Refah merkezinin kuzeyindeki Al Mawasi’deki sahra hastaneleri ve çadırların olduğu bölge. Ordu buradaki gıda ve su tedarikinin arttığını söylüyor. Ne var ki daha güvenli olduğu iddia edilen bu bölgelerin ne kadar güvenli olduğu tartışmaya açık. Ordu operasyonun “sınırlı” olacağını, yaklaşık 100 bin insanın taşınması gerekeceğini düşündüklerini söyledi. Her ne kadar genişletilmiş bölge dense de 100 bin insanın bu kadar iç içe olduğu bir yerde hastalıkların baş göstermesi ihtimal dahilinde.
İsrail ordusundan yapılan açıklamaya göre Refah’takilere bu çağrı anonslar, kısa mesajlar, telefonlar ve Arapça yayınlar” aracılığıyla iletildi. İngiliz haber ajansı Reuters’e konuşan bölge sakinleri Filistinli ailelerin Refah’ın doğusunu terk ettiğini aktardı. Öte yandan Refah’ta gece boyu bombardıman sesleri duyuldu, en az 19 Filistinlinin hayatını kaybettiği öğrenildi.
Hamas’ın üst düzey yetkililerinden Sami Ebu Zühri Refah’ın tahliye edilmesi kararının “ciddi sonuçları olacak tehlikeli bir tırmanışa” işaret ettiğini söyledi. Amerikan haber ajansı AP’nin haberine göre Hamas’ın Refah’a düzenlenecek saldırının “piknik tadında geçmeyeceğini” söyledi. Örgüt, El Kassam Tugayları’nın “kendi halkını korumaya ve düşmanı yenilgiye uğratmaya hazır olduğunu” söyledi.
Filistinli mültecilere yardım ajansı UNRWA ise İsrail’in aldığı tahliye kararına uymayacaklarını vurgulayarak “Ajans Refah’taki varlığını mümkün mertebe sürdürecek ve insanlara yardım ulaştırmaya devam edecek. İsrail’in Refah’a düzenleyeceği bir saldırı daha fazla sivilin acı çekmesine ve ölmesine neden olacaktır” dedi.
İsrail aylardır operasyona işaret ediyor
İsrail Mısır’a sınırı olan ve ordunun girmediği tek büyük yerleşim yeri olan Refah’a askeri operasyon düzenlemeyi planladığını aylardır söylüyordu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu bulduğu her fırsatta bu konuda konuşup ateşkes olsa da olmasa da Refah’a girileceğini söylüyordu. Netanyahu savaşta zaferin ancak Hamas ortadan kaldırıldıktan sonra kazanılacağını vurguluyor ve Refah’ın Hamas’ın kalbi olduğunu iddia ediyor.
Gallant gece saatlerinde ABD’li mevkidaşı Lloyd Austin ile telefonla görüşüp İsrail’in Refah’a operasyon düzenlemekten başka “çaresi kalmadığını” söyledi. Gallant’ın bunu Kerem Şalom’a düzenlenen saldırıdan dolayı söylediği tahmin ediliyor.
İsrail Dışişleri Bakanı Yisrael Katz, esirleri eve getirme konusunda İsrail tarafında tavizler verildiğini ancak Hamas’ın teklifleri tekrar tekrar reddettiğini söyleyerek “Sinvar’ın tüm rehineleri serbest bırakma niyeti olmadığını herkes anlıyor. Tüm dünyanın İsrail’e savaşı koşulsuz şartsız durdurması için baskı yapacağını ve kendisinin de Gazze’yi kontrol etmeye devam edebileceğini sanıyor” dedi. Yahya Sinvar, Hamas’ın Gazze’deki liderlerinden.
Savaşın başında Gazze’nin kuzeyindeki Filistinliler İsrail’in “daha güvenli” olduğunu iddia ettiği güneye sürüldü. Bu kişilerin büyük bir kısmı Han Yunus ve Refah’a sığındı; Han Yunus’a askeri operasyon düzenlendiğinde çoğu Refah’a geçti. Savaş öncesinde Refah’ın nüfusu 270 bin kadardı ancak biraz önce saydığımız nedenlerden dolayı şimdi Refah’ta 1.3 milyon insan olduğu tahmin ediliyor. İsrail’in kalabalık yerleşim yerinde başlatacağı bir operasyon kıyım anlamına geliyor. Dolayısıyla İsrail’in en yakın müttefikleri bile insani bir plan yapılmadan böyle bir işe kalkışılmasına sıcak bakmıyor.
Amerikan haber ajansı AP’ye konuşan ABD’li bir yetkili Netanyahu hükümetinin Biden yönetimine Filistinli sivilleri askeri operasyonun yapılacağı yerden nasıl tahliye edileceğine dair bu hafta brifing verdiğini söyledi. Ancak yetkilinin anlattığına göre İsrail’in planı ABD’yi etkilemedi, Refah’a operasyonun çok fazla masum sivilin hayatını riske atacağını söyledi. Bununla birlikte Netanyahu dünkü konuşmasında diğer ülkelerden icazet beklemediklerinin altını çizerek, “Eğer İsrail tek başına kalırsa, mücadelesine tek başına devam edecek” dedi.
