Moskova merkezli araştırma şirketi Russian Field tarafından geçen ay yapılan iki anketin sonuçları, Ukrayna’da en kanlı çatışmaların yaşandığı Bahmut’ta başarı elde ederek popülerliğini artıran Wagner şefi Yevgeni Prigojin’in isyandan sonra nasıl büyük bir düşüş yaşadığını ortaya koydu.
Russian Fields’ın telefonla görüştüğü kişilerin yüzde 70 ila 80’i ankete katılmayı reddederek ülkede kamuoyu oluşturmanın zorluklarına dikkat çekti. Bu anketlerden biri Wagner’in isyanından kısa bir süre önce, diğeri de isyandan sonra olmak üzere üzere Rusya genelinde yaklaşık 1600 kişiden oluşan iki ayrı grupla yapıldı. Anketlerin hata payının yüzde 2,5 olduğu belirtildi.
Sonuçlara göre isyanın ardından Prigojin’e verilen destek yüzde 26 oranında azalırken, ankete katılanların yüzde 29’u Prigojin’e hâlâ olumlu baktığını söylüyor. Vatandaşların yaklaşık yüzde 40’ı ise Prigojin’e karşı olumsuz hisler besliyor. Katılımcıların üçte biri ise ya Prigojin’in faaliyetleri hakkında bilgisi olmadığını söyledi ya da cevap vermeyi reddetti.
Bulgular, Rusya’da yaşayanların nabzını tutmak için sosyal medya ve internet forumlarını izleyen kamuoyu şirketi Filterlabs. AI’ın haziran ayında yaptığı analizle de uyumlu görünüyor. O analiz de isyandan sonra Prigojin’in desteğinde keskin bir düşüş olduğunu ortaya koymuştu.
Bununla birlikte Prigojin’in iki hafta önce cuma akşamı başlattığı ancak sadece bir gün süren isyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 20 yıllık iktidarına karşı en büyük meydan okuma olmuştu. Rus hükümetinin kendisini itibarsızlaştırmak için harcadığı yoğun çaba, Rus siyasi ve askeri liderlerinin isyana kamuoyu desteği vermemesi ve Wagner savaşçıları tarafından öldürülen Rus pilotların ölümü sonrasında bile Wagner’e desteğin olması dikkat çekti.
Russian Field’ın anketleri, Prigojin’in özellikle savunma şeflerine karşı giderek sertleşen eleştirilerde bulunduğu dönemde gördüğü desteğin istikrarlı bir şekilde arttığını gösteriyor. Buna göre Prigojin’i destekleyen Rusların oranı, şubat ayından haziran başına kadar 14 puan artarak yüzde 55’e yükseldi. Üstelik bu destek, Ruslar için etkili haber kaynağı olmaya devam eden televizyon kanallarında Prigojin’e fazla yer verilmemesine rağmen yaşandı.
Russian Field’ın kurucusu Artemiy Vvedenski, “Prigojin’in aldığı desteğin iki temeli vardı: Putin’in desteği ve dürüst söylem” dedi. Anketler, devletin medya üzerinden yaptığı propagandada insanların Prigojin’e bakışını değiştirmede kısmen başarılı olduğunu gözler önüne seriyor. Anketlere göre, isyanın ardından Prigojin’e verilen destek en çok da 60 yaş üstü Ruslar ve haberleri en çok televizyondan takip edenler arasında düştü.
Buna karşılık, 18-44 yaş arası Ruslar arasında Prigojin’i destekleyenler ve karşı çıkanlar arasında neredeyse eşit bir dağılım var. Wagner şefi, haberleri öncelikle Telegram ve internet sitelerinden alan Ruslar arasında da gördüğü desteği korumayı başardı.
Bu anketler, Rusların hükümet karşıtı görüşlerini ifade ettikleri için hapse atıldığı ve ifade özgürlüğüne yönelik giderek sertleşen baskıların yaşandığı bir dönemde yapıldı. Uzmanlar, Ukrayna’daki savaşı eleştirmenin yasa dışı olduğu Rusya’da anketlerin doğruluğu konusunda ikiye bölünmüş halde. Bazıları, baskının katılımcıların gerçek görüşlerini ifade etmelerini engellediğini iddia ediyor. Anket firmaları ise iyi organize ettiklerini iddia ettikleri anketlerin hâlâ güvenilir sonuçlar üretebildiğini söyleyerek çalışmalarının arkasında duruyor.
