Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı İbrahim Kalın, Hamas’ın siyasi kanadının lideri İsmail Haniye ve beraberindeki heyetle Katar’ın başkenti Doha’da bir araya geldi. AA’nın güvenlik kaynaklarından edindiği bilgiye göre Kalın ve Haniye arasındaki toplantıda esir takası, Gazze’deki gelişmeler, ateşkesin sağlanması ve kuşatmanın sona erdirilmesinin yolları üzerine görüşüldü.
Görüşmede Filistin halkına insani yardımların ulaştırılması konusunda neler yapılabileceğinin üzerinde durulduğu belirtilirken, “başkenti Kudüs olan bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasının bölgede istikrarın temeli olacağı” vurgulandı.
İki hafta önce de Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Haniye ile bir araya gelmişti. İki cümlelik AA haberinde Fidan’ın Haniye’yi kabul ettiğinin belirtilmesine rağmen bu görüşmenin nerede ya da ne zaman gerçekleştiğine dair detaylar verilmemişti.
Şubatın ortalarında Erdoğan’ın da Kahire’ye gitmesi ve burada Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah es-Sisi ile görüşmesi bekleniyor. Erdoğan’ın bu ziyareti sırasında Gazze’nin Mısır’a açılan kapısı Refah Sınır Kapısı’nın bulunduğu bölgeye gitmeyi planladığı yönünde birtakım iddialar var.
Kalın’ın yoğun görüşme trafiği
Kalın, 23 Ocak’ta Irak Cumhurbaşkanı Abdullatif Reşif ve Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani ile bir araya gelmişti. AA’nın aktardığına göre görüşmelerde terörle mücadele, terör örgütü PKK tehdidi ve PKK ile mücadelede atılabilecek ortak adımlar, güvenlik işbirliği, DEAŞ ile mücadelede işbirliğinin sürdürülmesi konuları değerlendirilmişti.
Sonra 28 Ocak’ta Kalın Irak’a ikinci kez ziyaret düzenledi. Bu sefer Erbil’e giden Kalın Irak Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) Başkanı Mesut Barzani, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY) Başbakanı Mesrur Barzani, İçişleri Bakanı Reber Ahmed ve yerel yöneticilerin yanı sıra Irak Türkmen Cephesi (ITC) Başkanı Hasan Turan ve ITC Kerkük Milletvekili Erşat Salihi ile görüştü.
Cumhurbanı Erdoğan, bu ziyaretlerin ardından 1 Şubat’ta Kalın’ı kabul etti. Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki görüşme basına kapalı gerçekleşti.
Esir takası müzakerelerinde ilerleme var
Gazze’deki savaşın sona erdirilmesi ve Filistinli direniş güçlerinin 7 Ekim’deki sürpriz saldırıda ele geçirdikleri İsrailli rehineleri serbest bırakması için yürütülen ateşkes müzakereleri haftalardır devam ediyor.
Katar, Mısır, ABD ve İsrail’den yetkililer geçen pazar günü Paris’te çatışmalara 45 günlük ara verilmesini içeren bir çerçeve anlaşma üzerinde anlaştı. Haniye anlaşmanın detaylarını görüşmek için bu hafta içinde Kahire’de olacağını bildirirken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun olası bir rehine anlaşmasında İsrailli mahkumları serbest bırakma ve askerlerini Gazze’den çekme gibi maddeleri reddetmesi anlaşma ihtimalini belirsiz bıraktı.
Yine de Katarlı yetkililer üç gün önce yaptıkları açıklamada her iki tarafın da anlaşmaya sıcak baktığını duyurdu. Hamas’tan bir yetkili de anlaşmada ilerleme kaydedildiğini ancak henüz imzaların atılmadığını duyurdu. Bu ateşkes yalnızca iki aylık olsa da yetkililer süreç ilerlerken taraflar arasındaki hararetin azalacağını ve savaşın biteceğini düşünüyor.
Türkiye’nin arabuluculuk çabaları
Hamas dünyada birçok ülke tarafından terör örgütü olarak kabul ediliyor. Türkiye’nin Hamas ile olan ilişkileri de müttefiki olan ve İsrail’i kollayan Batılı ülkelerinin eleştiri odağında. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Hamas’ın terör örgütü olmadığını söylediği günlerde de Batı Ankara’yı topa tutmuştu. Bu sebeple görüşmenin Türkiye’de yapılıp yapılmadığı da büyük merak konusu.
Çatışmalara 24 Kasım’da dört günlüğüne verilen ve daha sonra üç gün daha uzatılan “insani arada” 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakılmıştı. Müzakere masasında Katar ve Mısır vardı, ancak Türkiye de denklemde yerini almak için diplomasisini yürüttü. Ekim ayında diplomatik bir kaynak Fransız haber ajansı AFP’ye konuştu. Kaynak Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Hamas tarafından kaçırılan rehinelerin serbest bırakılması amacıyla müzakere süreci başlattığını söyledi. Bu açıklama Ortadoğu ülkelerinin rehinelerin serbest bırakılması girişimlerinde aktif rol oynaması gerektiği yönündeki artan çağrıları takip etmişti. Ardından Erdoğan da Ortadoğu’daki mevkidaşlarıyla görüşmelerini artırmıştı.
Erdoğan o dönemde Malezya Başbakanı Enver İbrahim, Lübnan Başbakanı Necip Mikati, Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah el-Sisi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ürdün Kralı 2. Abdullah, Cezayir Cumhurbaşkanı Abdülmecid Tebbun ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile görüşmeler gerçekleştirdi. Cumhurbaşkanı Erdoğan İsrail-Filistin bağlamında yaşanan son gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulundu ve daha sonra Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ile görüşerek, Türkiye’nin bölgede çatışmaların son bulması ve bir an önce sükunetin sağlanması için her türlü gayreti gösterdiğini ifade etti.
