NATO liderleri ittifakın 75. yıl dönümünü kutlamak üzere Washington DC’de bir araya geldi. Bu tarihi zirvenin ana gündem maddeleri arasında Ukrayna’ya yapılacak yardımlar ve Ukrayna’nın muhtemel NATO üyeliği de var. NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg Ukrayna’ya yapılacak yardımların ittifakın güvenliğine yapılan bir yatırım olduğunu belirtti. Bu bağlamda NATO’nun Ukrayna’ya sunacağı güvenlik paketi ülkenin NATO’ya üyelik yolunda köprü vazifesi görecek şekilde tasarlandı.
Zirve Ukrayna’nın NATO’ya katılım beklentilerinin ve ittifak içindeki tereddütlerin çarpıştığı bir dönemde gerçekleşiyor. Ukrayna Rusya’ya karşı verdiği varoluş mücadelesinde NATO’nun desteğine büyük önem veriyor ve üyelik sürecinin hızlandırılmasını talep ediyor. Ancak NATO üyesi bazı ülkeler, özellikle ABD ve Almanya, Ukrayna’nın üyeliğinin zamanlaması konusunda endişeli. Bu ülkeler çatışmaların NATO’yu doğrudan savaşın içine çekme riski taşıdığı görüşünde.
Washington zirvesi NATO’nun Ukrayna’ya üyelik daveti gönderip göndermeyeceği sorusuna da yanıt arıyor. NATO yetkilileri Ukrayna’nın üyelik sürecine başlamak için uygun adımlar atılacağını, ancak bunun hemen gerçekleşmeyeceğini belirtiyor. Zirvede Ukrayna’ya yönelik desteklerin artırılması, askeri yardım paketlerinin duyurulması ve NATO’nun Ukrayna ile daha yakın iş birliği yapması planlanıyor. Bu adımlar Ukrayna’nın savunma kapasitesini güçlendirmeyi, ittifak standartlarına uyum sürecini hızlandırmayı amaçlıyor.
Bu önemli zirve ittifakın 75 yıllık tarihindeki dönüm noktalarından biri olacak. İttifakın günümüzün güvenlik tehditlerine nasıl adapte olduğunu ve gelecekteki stratejik hedeflerini nasıl şekillendireceğini göstermesi açısından kritik bir öneme sahip.
NATO Zirvesi ittifakın 75. yıl dönümünü kutlama töreniyle dün başladı. / Fotoğraf: AA
Stoltenberg: Ukrayna’nın üyelik zamanını belirtmek için çok erken
Zirve ikinci gününde de devam ederken Genel Sekreter Stoltenberg Ukrayna’nın üyeliği ve Rusya ile devam eden savaşta kullanılacak askeri yardımlara ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
Stoltenberg ittifaka yeni müttefik kabul edilmesi için oy birliği gerektiğini belirtti ve “Ukrayna’nın NATO üyeliği için henüz erken” dedi. NATO Zirvesi’nde basına açıklamalarda bulunan Stoltenberg NATO üyelerinin Ukrayna’ya ilişkin kapsamlı bir paket üzerinde anlaştığını belirtti. Bu paket Ukrayna’ya güvenlik yardımı, eğitim, uzun vadeli destek taahhüdü, yeni askeri yardım, ikili güvenlik anlaşmaları ve Polonya’da yeni bir üs sağlama kabiliyetini içeriyor.
Stoltenberg tüm müttefiklerin Ukrayna’nın NATO üyesi olacağı konusunda hemfikir olduğunu, ancak zamanlamanın belirsizliğini koruduğunu söyledi: “Ukrayna NATO üyeliğine giderek daha çok yaklaşıyor.”
Rusya’nın dikkatinin tamamen Ukrayna’ya odaklandığını belirten Stoltenberg NATO müttefiklerine doğrudan bir tehdit olmadığını ancak tedbirli olmak gerektiğini vurguladı. NATO’nun modern savunma kabiliyetlerine yatırım yapmaya devam ettiğini ve Rusya’nın hareketlerini yakından takip ettiğini belirtti.
Genel Sekreter NATO müttefiklerine yönelik artan “sabotaj” eylemlerine de dikkat çekerek siber saldırılar ve kundaklama girişimlerini örnek verdi. NATO’nun bu çerçevede bilinci ve istihbarat paylaşımını artırma çalışmaları yürüttüğünü de ekledi.
ABD’deki başkanlık seçimlerinin NATO’ya olan desteği etkileyip etkilemeyeceği sorusuna Stoltenberg “ABD seçimleri NATO’ya olan desteği etkilemeyecek” cevabını verdi. NATO şefi, güçlü bir ittifakın hem Avrupa hem de ABD’nin çıkarına olduğunu belirtti ve “NATO, ABD’yi güçlü kılıyor” dedi. Eski ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO’ya yönelik eleştirilerinin ittifakın savunmaya yeterince yatırım yapmamasına yönelik olduğunu ve bu durumun değiştiğini belirtti.
NATO üyesi 32 ülkenin liderlerini bir araya getiren NATO Zirvesi ittifakın 75. yıl dönümünün kutlandığı törenle başladı. Törene Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da katıldı. Törende katılımcılar fotoğraf çektirdi. / Fotoğraf: AA
Ukrayna için 5. maddenin önemine vurgu
Stoltenberg ayrıca “NATO Kamu Forumu” etkinliğinde konuştu. Stoltenberg, Ukrayna’da çatışma sona erdiğinde, Rusya’yı daha fazla saldırıdan caydırmak için Ukrayna’nın yeterli savunma kabiliyetine sahip olmasının önemine vurgu yaptı.
Stoltenberg Ukrayna’nın güvenlik garantisine ihtiyaç duyduğunu belirterek “En iyi ve en güçlü güvence 5. madde olur” dedi. Ukrayna’ya yönelik uzun vadeli taahhütlerin hayata geçirilmesinde geçmişte Avrupa ve ABD’nin bazı sözlerini yerine getirmediğini ve bu yüzden yardımların geciktiğini ifade etti. Buna rağmen Ukraynalıların sahada ilerlemeye devam ettiğini belirtti ve “Müttefiklerin vaatlerini yerine getireceğine inanıyorum” dedi.
Stoltenberg Ukrayna’ya destek taahhüdünün yük paylaşımı konusunda da bir mutabakat oluşturacağını ve daha fazla şeffaflık sağlayacağını söyledi. Ekimde görevi sona erecek olan Stoltenbergiyimser olduğunu ve NATO’nun tüm farklılıklara rağmen güçlü olduğunu gösterdiğini belirtti:
“Zorluklarla karşılaşıldığında hükümetler, siyasetçiler ve milletvekilleri birlikte daha güçlü ve güvende olduğumuzu fark ediyor. Bu da çok güçlü bir mesaj, bu yüzden de ittifak nüfuzunu sürdürmeye devam ediyor.”
Pentagon duyurdu: F-16’lar bu yaz Kiev yolunda
“NATO Kamu Forumu”nda konuşan ve Ukrayna yardımlarına ilişkin önemli açıklamalarda bulunan bir diğer isim de ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin’di.
NATO’nun ABD Başkanı Joe Biden’ın liderliğinde büyüyüp güçlenmesinden ve Rusya’nın yarattığı zorluklarla başa çıkma şeklinden gurur duyduğunu belirten Austin “NATO’daki üye sayımız Finlandiya ve İsveç’in katılımıyla 32’ye çıktı. Şunu bilin, Putin’in savaşı NATO’nun genişlemesinin sonucu değil, NATO’nun genişlemesinin nedenidir” dedi.
Austin, NATO’nun kolektif savunmasını ve caydırıcılığını güçlendirmeye devam edeceklerini vurguladı: “Bu hafta iddialı bir gündemimiz var. İlk olarak Soğuk Savaş’tan bu yana en güçlü NATO planlarını uygulamaya geçireceğiz. Bu, yeni tehditlere karşı caydırma ve savunma yeteneğimizi önemli ölçüde artıracak.”
NATO üyelerinin endüstriyel kapasiteyi ve askeri üretimi artırmak için birlikte çalışacaklarını belirten Austin, Ukrayna’nın savunmasını desteklemek için askeri ve mali taahhütler üzerinde işbirliğini derinleştireceklerini kaydetti: “Ülkelerden oluşan bir koalisyon Ukrayna’ya F-16 savaş uçakları sağlamak için çalışıyor ve bugün Başkan Biden, Hollanda ve Danimarka başbakanlarıyla birlikte bu uçakların transferini duyurmaktan gurur duyuyor. Ukrayna bu yaz F-16’ları uçuracak.”
ABD’nin NATO müttefikleri ve Hint-Pasifik’teki küresel ortaklarıyla bağlarını derinleştirmeye devam edeceğine işaret eden Austin Çin’in Ukrayna’da Rusya’ya destek vermesinden rahatsız olduklarını belirtti: “Bu, Avrupa-Atlantik güvenliği ile Hint-Pasifik güvenliği arasındaki derin ilişkileri hatırlatıyor.”
Austin, ABD’nin müttefikleriyle güçlü ve güvende olduğunu belirterek “NATO’yu zayıflatmaya yönelik herhangi bir girişim Amerika’nın güvenliğini zayıflatır” dedi.
Blinken da doğruladı: Üç ülkeden ortak açıklama
Forumda konuşma yapan ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken da Danimarka ve Hollanda’nın Ukrayna’ya F-16 savaş uçakları transfer edeceğini ve bu uçakların yaz aylarında Ukrayna’ya ulaşacağını bildirdi, “F-16 savaş uçakları bu yaz Ukrayna semalarında olacak” dedi. Ukrayna’nın Rusya’nın saldırganlığına karşı etkili şekilde cevap verebilmesi için desteğin süreceğini belirten Blinken bu amaçla güçlü bir destek paketi üzerinde çalıştıklarını söyledi.
ABD Başkanı Joe Biden, Hollanda Başbakanı Dick Schoof ve Danimarka Başbakanı Mette Frederiksen, F-16 transferleri hakkında ortak bir yazılı açıklama yaptı. Açıklamada “Danimarka ve Hollanda hükümeti, ABD’nin desteğiyle Amerikan yapımı F-16’ları Ukrayna’ya bağışlama sürecinde” bilgisi verildi.
Transfer sürecinin başladığı belirtilen açıklamada F-16 savaş uçaklarının bu yaz operasyonel hale geleceği duyuruldu. Güvenlik endişeleri nedeniyle detaylara yer verilemeyeceği ifade edilerek, Ukrayna’nın hava savunma kabiliyetini artırma konusunda kararlı olunduğu belirtildi. Açıklamada Ukrayna’ya dördüncü nesil modern F-16 savaş uçakları filosunun transfer edileceği ve aynı zamanda eğitim desteği sağlanacağı kaydedildi.
