İsveç ve Finlandiya NATO’ya girdikleri gibi ayaklarının tozuyla 13 ülkeden 20 binden fazla askerin katıldığı bir tatbikat başlattı. Rusya ise önceki haftalarda Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un “Hiçbir ihtimali dışlayamayız” diyerek Ukrayna’ya asker gönderme fikrini dile getirmesi nedeniyle iyice gerilmişken tedbiri elden bırakmayıp iki yeni askeri bölge kuruyor.
Savunma Bakanı Sergey Şoygu dün bir açıklama yaparak NATO müttefiklerinin Rusya’nın etrafını sarması olarak gördüğü duruma karşı koymak için Rusya’nın kuzey ve batısındaki askeri güçlerine takviye yapacağını söyledi.
Rusya’nın Ukrayna’yı 2022’de işgal etmesinin ardından kendi sınır güvenliğinden endişe duyan Finlandiya NATO’ya katıldı. İsveç’in de birliğe katılmasının önünde hiçbir engel kalmadı. Rusya Ukrayna’ya saldırırken bu ihtimali düşündü mü bilinmez ama bir ülkenin NATO’ya katılmasına engel olayım derken iki ülkenin, hem de Rusya açısından jeopolitik önemi büyük olan iki ülkenin ittifaka katılmasına yol açtı.
İsveç ve Finlandiya’nın birliğe katılması sayesinde NATO’nun Rus donanmasını Baltık Denizi’nde baskı altına alması ve Kuzey Denizi’ni izlemesi çok daha kolay olacak. Kuzey Denizi’ni izlemek neden önemli? Kola Yarımadası’nda Rusya’nın ikinci vuruş kabiliyetine sahip nükleer silahlarının üçte ikisi bulunuyor. Rusya’nın ana karasından kopuk, Polonya ve Litvanya arasına sıkışıp kalmış Kaliningrad’daki filo ve nükleer kapasiteli füzeler için de artan endişeler mevcuttu.
Özellikle Rusya Kaliningrad ve Belarus arasındaki “Suwalki Boşluğu”nu ele geçirirse NATO’nun Baltık ülkelerine destek vermesi zorlaşabilirdi. Ama şimdi İsveç ve Finlandiya’nın Baltık Denizi’ndeki konumu NATO’nun bölgeye takviye göndermesini kolaylaştırabilir. İsveç’in stratejik konumu takviyelerin daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleşmesini sağlayabilir. Rusya karada konuşlu füzelerine sahip olmaya devam edecek ama nükleer silahlı denizaltılarının tespit edilmeden açık denizde manevra yapması zor olacak.
İsveç, Norveç ve Finlandiya’dan ortak tatbikat
Ama Rusya’yı şu anda en gerecek durum muhtemelen Norveç, Finlandiya ve İsveç’te bu hafta 20 binden fazla askerin katıldığı ve kolektif savunmaya odaklanılacak “Nordic Response 2024” adındaki askeri tatbikat düzenliyor. 14 Mart’a kadar sürmesi planlanan askeri tatbikat daha önce NATO’nun kurucu üyelerinden Norveç’in kuzeyinde iki yılda bir düzenleniyordu, o zamanlar adı da “Cold Response”tı. Ama artık Finlandiya ve İsveç’in de NATO’nun bir parçası olması nedeniyle Nordic Response olarak düzenleniyor.
Tatbikata İngiltere, ABD, Danimarka, Fransa, Almanya, İtalya, İspanya, Hollanda, Belçika ve Kanada’dan askerler katılıyor. Türkiye ise tatbikata katılan ülkelerden biri değil. Nordic Response’ın amacı ittifakın kuzeydeki savunma kabiliyetini artırmak. Tatbikatların çoğu Norveç’in kuzeyindeki Troms bölgesi ve Finnmark bölgesinin batısında yoğunlaşacak. Ancak Finlandiya’nın kuzeyinde ve İsveç sınırlarında da tatbikatlar yapılacak. Belirtilene göre Rusya dahil çevre ülkeler tatbikat konusunda bilgilendirilmiş.
About 20,000 soldiers from 13 countries will take part in NATO training in the eastern regions of Finland, Norway and Sweden.
The Nordic Response-2024 exercise will be led by Norway and will last 12 days.
It is reported that for Finland, which has 1340 kilometers of common… pic.twitter.com/2lRSbWgNnW
— Anton Gerashchenko (@Gerashchenko_en) March 4, 2024
Rus Savunma Bakanı Şoygu üst düzey generallere “NATO’nun Rusya sınırlarının yakınında askeri potansiyelini artırması, Finlandiya ve gelecekte İsveç’in katılımıyla ittifakın genişleyecek olması karşısında stratejik kuzeybatı ve batı yönlerindeki birliklerini güçlendirmek için adımlar attık. Leningrad ve Moskova askeri bölgeleri olmak üzere Rusya Silahlı Kuvvetleri için iki stratejik bölgesel birlik oluşturduk” dedi ama ayrıntı vermekten kaçındı.
Nükleer krizi
Ukrayna’daki savaş Rusya’nın Batı ile ilişkilerinin 1962 Küba Füze Krizi’nden bu yana yaşadığı en derin krizi tetikledi. Fransa’nın geçen hafta attığı “Ukrayna’ya asker gönderme” taşının ardından Avrupa’da ipler koptu. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron “Ukrayna’ya asker gönderme konusunda görüş birliğimiz yok ama hiçbir senaryoyu ihtimal dışı bırakamayız” dedi.
Almanya, İsveç, Macaristan, Polonya ve NATO başta olmak üzere ülke ve ittifaklar Rusya’ya karşı savaşmak için Ukrayna’ya asker gönderme planları olmadığının altını çizdi. Kremlin’in çıkışı da sert oldu, Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov “Ukrayna’ya asker gönderirlerse NATO ile çatışmak ihtimal olmaktan çıkar, kaçınılmaz hale gelir” dedi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise “Bizim de silahlarımız olduğunun farkında olmalılar. Kendi topraklarında onları haklayabileceğimiz silahlar. Tabii bunlar çok tehlikeli şeyler çünkü gerçekten nükleer silah kullanımını tetikleyebilir. Bunu anlamıyorlar mı?” sözlerini dile getirmişti.
Macron daha sonra sözlerinden geri adım atar gibi olsa da Ukrayna’nın müttefiklerinin dışişleri ve savunma bakanları ile NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg’i perşembe günü “tek yürek halinde olduklarını” göstermek ve Kiev’e desteği artırmak için somut önerileri tartışacakları bir videokonferans düzenlenmesine davet etti.
Aslında geçen haftaki toplantıyı takiben yaklaşık 28 ülkeden bakanların ve üst düzey diplomatların katılacağı ve yine Paris’te düzenlenecek bir konferans yapılması planlanmıştı, ama toplantının çok aceleye getirildiği eleştirileri yükselince, toplantı oldu videokonferans.
