Azerbaycan ve Ermenistan’ın Dağlık Karabağ’ı paylaşamaması nedeniyle 1988-1994 ve 2020 yıllarında iki kez savaş çıktı. Altı hafta süren ikinci savaşta Rusya’nın arabuluculuğuyla ateşkes sağlandı. Ancak ateşkes sağlansa bile bölgede zaman zaman çatışmalar yaşanıyor.
Son olarak iki ülkenin sınırında 10 Mayıs 2023’te çatışma çıkmış, bir Azerbaycan askeri hayatını kaybederken dört Ermeni askeri yaralanmıştı. Bununla birlikte son günlerde iki taraf da olumlu açıklamalar yapmaya başladı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 22 Mayıs’ta Litvanya temasları kapsamında Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda ile görüşmelerinin ardından ortak basın toplantısında Ermenistan ile barış imzalanmasının ‘kaçınılmaz’ olduğuna inandıklarını dile getirmişti.
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ise yine aynı gün düzenlediği bir basın toplantısında Azerbaycan’ın 86.600 kilometrekarelik toprak bütünlüğünü tanımaya hazır olduklarını belirtmişti. Söz konusu toprak bütünlüğünün Karabağ bölgesini de içerdiğini söylemişti.
Avrasya Ekonomik Birliği’nin 25 Mayıs’ta Moskova’da gerçekleşen Liderler Zirvesi’ne Aliyev ve Paşinyan da katıldı. Toplantı sırasında iki ülke arasındaki sınır sorunu gündeme geldi, Aliyev ve Paşinyan birçok kez karşılıklı olarak söz alıp konuşma yaptı. Sınır sorunu üzerine zıtlaşmalar yaşansa da iki lider barış vurgusunu bir kez daha yaptı.
Aliyev, Ermenistan’ın Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu resmen kabul etmesiyle barış anlaşmasının imzalanmasında bir sorun yaşanmayacağını söyledi. Paşinyan da Azerbaycan’la yürütülen müzakerelere değinerek, toprak bütünlüğü meselesinde mutabakata vardıklarını açıkladı.
Zirve sonrası Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Aliyev ve Paşinyan ayrı olarak üçlü zirve gerçekleştirdi. 20 dakika süren üçlü zirvede ise Putin, iki ülke arasındaki genel durumun çözüme doğru gittiğini, çözülemeyen meselelerin daha çok teknik sorunlar olduğunu dile getirdi.
Putin, söz konusu iki ülkenin başbakan yardımcılarının bir hafta sonra çözülemeyen sorunları görüşmek üzere bir araya gelmesini önerdi. Aliyev ve Paşinyan da bu öneriyi kabul etti.
