Ürdün’ün Suriye sınırına yakın bölgesindeki Amerikan üssüne saldırının yankıları sürüyor. Geçen pazar gecesi Al Tanf (Kule 22) üssüne düzenlenen saldırıda üç ABD askeri yaşamını yitirmiş, en az 40 asker de yaralanmıştı. Saldırının ardından Ulusal Güvenlik Konseyi’ni (NSC) toplayan ABD Başkanı Joe Biden insansız hava aracıyla (İHA) düzenlenen saldırıya nasıl karşılık verileceğine karar verdiğini söylemiş, Washington’un İran’ı suçladığı saldırıya “haftalar sürecek” bir misillemeyle yanıt verme hazırlığı yaptığı bildirilmişti.
Reuters’a adlarının açıklanmaması kaydıyla konuşan yetkililer ABD askerlerinin ölümüne neden olan insansız hava aracının modelini vermediler ancak drona ilişkin analizin halen devam ettiğini söylediler. İlk belirtiler İHA’nın İran’a ait olduğu yönündeyken, resmi bir değerlendirme ancak kısa bir süre önce İHA’ya ait parçaların bulunmasının ardından yapılabildi.
Exclusive: US believes drone that killed soldiers was Iranian-made, sources say https://t.co/2LnkhRjXUb pic.twitter.com/9ZyGc3PgFw
— Reuters World (@ReutersWorld) February 1, 2024
Reuters haberinin ardından düzenlenen basın toplantısında konuyla ilgili soruları yanıtlayan ABD Savunma Bakanı Lloyd Austin, insansız hava aracının menşeini teyit etmekten kaçındı. Austin “Hâlâ adli tıp incelemesi yapıyoruz ancak bölgedeki insansız hava araçlarının çoğunun İran’la bir bağlantısı var” dedi.
Hastaneye kaldırılma sürecini başta Başkan Joe Biden ve Kongre olmak üzere kamuoyundan gizli tutmasıyla eleştirilen Austin, saldırı ile ilgili “gerçekleri” halen toplamaya devam ettiklerini kaydederek “Başkan Biden Amerikan birliklerine yönelik saldırılara tolerans göstermeyecektir, ben de öyle” ifadesini kullandı. Gelinen durumu “Orta Doğu’da tehlikeli bir an” olarak niteleyen Austin, bölgede daha geniş bir çatışmanın yaşanmaması için çalıştıklarını ancak saldırıya kendi seçecekleri zaman ve yerde “çok katmanlı” olarak karşılık vereceklerini tekrarladı.
ABD’li bakan, İran’ın saldırıdan önceden haberdar olup olmadığını bilmediğini söyledi ancak kendi görüşüne göre bunun önemli olmadığını da sözlerine ekledi: “İran’ın ne kadar bilgiye sahip olduğunu bilmiyoruz. Ama bu gerçekten önemli değil çünkü İran bu gruplara sponsorluk yapıyor, bu grupları finanse ediyor ve bazı durumlarda bu grupları gelişmiş konvansiyonel silahlar konusunda eğitiyor.”
ABD’yi sarsan saldırı
Gazze’deki savaşı tetikleyen 7 Ekim olaylarından bu yana ABD birlikleri Irak, Suriye ve Ürdün’de 160’tan fazla kez saldırıya uğradı ve savaş gemileri Kızıldeniz’de de saldırılara maruz kaldı.
Son olarak ABD’nin Ürdün-Suriye sınırındaki askeri üssüne 28 Ocak’ta kamikaze insansız hava aracı ile gerçekleştirilen saldırıda 3 ABD askeri ölmüş, 40’ın üzerinde asker de yaralanmıştı. Başta Başkan Biden olmak üzere ABD’li yetkililer, saldırıdan İran destekli grupları sorumlu tutmuş, ABD’nin seçeceği bir zaman ve yerde saldırıya karşılık verileceğini belirtmişti.
ABD yönetimi söz konusu saldırının ardından “saldırıda İran’ın desteklediği gruplar var” şeklinde değerlendirmelerde bulunmuş, ABD Başkanı Joe Biden ise saldırıya silah temin etmeleri bağlamında İran’ın saldırıdan dolaylı olarak sorumlu olduğunu savunmuştu. Biden ayrıca bölgede daha büyük bir çatışma istemediklerini dile getirmişti.
İran ise söz konusu saldırıyla bağlantılı olduğu iddialarını reddederek “Bölgedeki direniş güçleri karar ve eylemlerinde İran’dan talimat almıyor” demişti. İranlı yetkililer “ABD, tehdit dilini ve başkalarını suçlamaktan vazgeçmeli ve siyasi çözüme odaklanmalı.” diyerek ülkeye yönelik herhangi bir saldırıya “kararlı ve derhal” yanıt vereceklerini söylemişlerdi.
Irak’ta konuşlanmış İran destekli bir milis grubu olan Kataib Hizbullah salı günü yaptığı açıklamada “Bağdat hükümetini utandırmamak için” ABD’ye karşı askeri eylemleri askıya aldığını duyurmuştu.
ABD, İran destekli grupların daha önceki saldırılarına karşılık olarak Irak, Suriye ve Yemen’de misilleme yapmıştı.
Uzmanlar, İran destekli güçlere yönelik herhangi bir saldırının Tahran’ı karşılık vermeye zorlayabileceği ve mevcut gerilimi ABD’yi büyük bir Orta Doğu savaşına sürükleyebilecek şekilde tırmandırabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Gerilim artarken Blinken’dan yeni Ortadoğu turu
İsrail’in Gazze’ye yönelik işgal harekatı devam ederken ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın bu hafta sonu Ortadoğu’ya giderek Gazze’deki duruma ilişkin diplomatik temaslarda bulunacağı bildirildi. Blinken’ın bu kararının ABD’nin Ürdün’deki üssüne yapılan saldırının hemen ardından gelmesi dikkat çekti.
Ziyaret planına göre Blinken, Gazze’deki çatışmaların sona ermesinin ardından bölgedeki durum, Gazze’nin bu süreçte nasıl yönetileceği, Filistinlilere insani yardımların ulaştırılması ve olası bir bağımsız Filistin devletinin tanınmasına yönelik değerlendirmeler kapsamında taraflarla çeşitli temaslarda bulunacak.
Gazze’deki savaşın başladığı 7 Ekim tarihinden bu yana dört kez bölgeye giden Blinken’ın yeni ziyaretinin detayları ise önümüzdeki saatlerde netleşecek.
