Rusya’nın başkenti Moskova’da geçen hafta yaşanan terör saldırısının yankıları sürüyor. Saldırganlara yönelik ayrıntılar gün yüzüne çıktıkça dünyadaki manşetler de Rusya’dan çıkıyor. Moskova’da geçen hafta konser salonunda yaşanan terör saldırısında ölü sayısı arttı. Hayatını kaybedenlerin sayısı 139’a yükselirken yaralı sayısı 182 olarak açıklandı. IŞİD’in Afganistan kolu olarak bilinen IŞİD Horasan’ın üstlendiği saldırının dört faili de mercek altında tutulmaya devam ediyor.
Geçen cuma akşamı konser alanına kamuflaj kıyafetler ve ağır silahlarla dalan, önlerine çıkan herkesi gözlerini kırpmadan hedef alan Tacikistan asıllı Shamsidin Fariduni, Dalerdzon Mirzoyev, Saidakrami Murodali Raçabalizod ve Muhammadsobir Fayzov mahkeme karşısına çıktı. Mahkeme salonuna getirilen sanıkların ciddi şekilde dövüldüğü gözlemlendi. Saldırganlardan birinin bilinci neredeyse kapalıyken bir diğerinin de kulağının kesildiği biliniyor, öte yandan Rus Telegram kaynakları üçüncü bir sanığa da cinsel organından elektrik verildiğini öne sürmüştü. Saldırıyı para için yaptıklarını söyleyen teröristlerden Mirzoyev’in uzaktan bir akrabası Rus medyasına konuştu.
RBK’ya konuşan ve ismini açıklamayan akraba “Artık öyle biri benim için yok” dedi. İddiasına göre Mirzoyev’in radikal eğilimlerini daha önce fark etmemişler. Mirzoyev’in uzak akrabası onun birkaç ay önce çalışmak için Novosibirsk’e gelişinden bahsetti. Novosibirsk ve Moskova’da taksi şoförlüğü yapan Mirzoyev’in evli ve dört çocuklu olduğu ailesinin de Tacikistan’da kaldığı biliniyor.
Akrabası çalışmaya geldiğinde Mirzoyev’in bir süre kendi evinde kaldığını anlattı. Ancak üç hafta kadar sonra Kasım ayında arkadaşına taşınacağını söyleyip evden ayrılmış. RBK’ya konuşan akrabası arkadaşına gittikten bir süre sonra Mirzoyev’in resmen ortadan kaybolduğunu belirtti. İsmini vermeyen akraba terör saldırısını ve Mirzoyev’in de saldırganlardan biri olduğunu televizyondan öğrendiklerini söyledi.
‘Davranışlarında anormallik yoktu’
Akrabası Rusya’ya çalışmaya geldiğinde ve evinde kaldığı süre boyunca Mirzoyev’in davranışlarında “anormallik sezmediklerini” anlattı. RBK’ya konuşan akraba evde kaldığı sürece Mirzoyev’in yanında dini referans taşıyan herhangi bir kaynak da görmediklerini belirtti.
32 yaşındaki Mirzoyev’in Tacikistan doğumlu olduğu biliniyor. Tacikistan’da köyde büyüyen Mirzoyev ardından çalışmak için Rusya’ya geldi. Russia Today’e göre Mirzoyev Rusya’nun göç mevzuatını defalarca ihlal etti ve bunun için adalet önüne dahi çıkarıldı. 2011 yılında daha sonra sınır dışı edilmek üzere geçici bir gözaltı merkezine gönderildi, ancak kaçtı. Sorgu videosunda terör saldırısından önce yaklaşık bir ay bir pansiyonda yaşadığını söyledi.
Kulağı kesilen terörist: Saidakrami Murodali Raçabalizod
Saidakrami Murodali Raçabalizod / Fotoğraf: Kommersant
Konser salonuna düzenlenen terör saldırısında sivilleri makineli tüfekle yakın mesafeden hedef aldığı belirtilen Saidakrami Murodali Raçabalizod 30 yaşında, Tacikistan yerlisi.
Orta öğrenimini tamamlamadığı ve resmi olarak hiçbir yerde çalışma kaydı olmadığı biliniyor. Kommersant’ın aktardığına göre sorgusu sırasında Rusya’da nereye kayıtlı olduğunu hatırlamadığını söyledi. Yetkililer onun 6 Mart’tan bu yana Rusya’da kaçak şekilde kaldığını belirtiyor. 2018 yılında da göç mevzuatını ihlal ettiği gerekçesiyle Rusya’dan sınır dışı edilmiş.
Konser salonundaki saldırıdan sonra Ukrayna sınırına doğru kaçarken yakalananlardan olan Raçabalizod, Bryansk bölgesinde ormanda saklanmaya çalıştı. Güvenlik güçleri tarafından yakalanan Raçabalizod’un konser salonunda yerde yatan insanları makineli tüfekle vurduğu biliniyor. Yakalandıktan sonra kulağının kesilenin o olduğu biliniyor. Terör saldırısındaki suçunu da itiraf etti.
Evli, bir çocuğu olduğu bilinenler arasında.
İstanbul’dan Moskova’ya geçen terörist: Shamsidin Fariduni
Shamsidin Fariduni / Fotoğraf: Kommersant
Moskova’da 139 kişiyi katleden teröristlerden Shamsidin Fariduni Rusya’ya Türkiye üzerinden geçmesiyle gündeme gelmişti. Rus devlet medyası daha sonra Şemşettin’in İstanbul’da turist gibi camileri gezip serpme kahvaltı yaptığı fotoğraflarını yayımlamıştı. 25 yaşındaki Tacikistanlı Fariduni sorgusu sırasında Podolsk’ta bir parke fabrikasında çalıştığını ifade etmişti. Krasnogorsk’ta kayıtlı olduğu da biliniyor.
Shamsidin Fariduni’nin RIA Novosti tarafından servis edilen Instagram paylaşımları
2024 yılı Mart ayının başında İstanbul’dan Moskova’ya geçtiği ifade edilen Farudini saldırıyı para için gerçekleştirdiği söylemişti. İlk ifadesinde saldırı için 500 bin ruble teklif edildiğini söyleyen Farudini saldırıdan önce paranın yarısını aldıklarını da belirtmişti. Farudini saldırıyı düzenledikleri Crocus konser salonuna daha önce de gitmiş. Kommersant Farudi’nin 7 Mart 2024’te İtalyan tenor Alessandro Safina konseri sırasında binada görüldüğünü yazdı.
Saldırganlardan Shamsidin Fariduni’nin 20 Şubat’ta havayoluyla Rusya’dan Türkiye’ye giriş yaptığı, İstanbul Fatih’te bir otelde kaldıktan sonra 2 Mart’ta İstanbul Havalimanı’ndan Rusya’ya gittiği tespit edilmişti. Diğer saldırgan Saidakram Rajabalizoda’nın ise 5 Ocak’ta İstanbul’a gelerek Fatih’te bir otelde bir süre kaldığı, daha sonra Fariduni ile aynı uçakta Moskova’ya döndüğü belirlenmişti. Fariduni’nin yakalandığındaki ön ifadesinde vizesi bittiği için Türkiye’ye gidip geldiğini itiraf ettiği belirtildi. Güvenlik kaynakları iki saldırganın Rusya’da radikalleştiği, Türkiye’de geçirdikleri sürenin kısa olduğu, bu sürenin “radikalleşme” için yeterince uzun olmadığı değerlendirmesi yaptı.
Fayzov Muhammedsobir Zokirchonovich
Fayzov Muhammedsobir Zokirchonovich / Fotoğraf: Kommersant
Mahkeme görüntülerinde bilincinin yarı kapalı olduğu görülen ve sedyeyle mahkemeye getirilen bir başka terörist de yine Tacikistan yerlisi 19 yaşındaki Muhammadsobir Fayzov. Fayzov’un dövüş sanatlarıyla ilgilendiğini yazan Rus medyası onun daha önce kuaför ve berber salonlarında çalıştığını yazdı. Çalıştığı salonlardan birinin sahibi ismini açıklamadan Fayzov’un üç aydan az bir süre çalıştıktan sonra Ocak 2024’te işi bıraktığını söyledi.
Bryansk bölgesinde tutuklanması sırasında silahlı direniş gösteren ve gözünden yaralanan Fayzov adliyeye yarı baygın halde çıkarıldı. Rusça bilmiyor ve mahkemeyle tercüman aracılığıyla iletişim kuruyor. İlk verilere göre teröristlerin eylemlerini akıllı telefonla filme aldı. Terör saldırısından sonra suçluların kaçtığı arabayı da Fayzov’un kullandığı tahmin ediliyor.
Ne olmuştu?
Rusya’nın başkenti Moskova’da Crocus City Hall adlı konser salonunda 22 Mart akşamı silahlı kişilerce terör saldırısı düzenlenmişti. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde saldırganların otomatik silahlarla salonda rastgele ateş açtıkları görülmüştü. Konser salonunun bulunduğu binanın çatısında yangın çıkmış, çatı bir süre sonra çökmüştü.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, saldırıyı düzenleyen 4 teröristin de içinde olduğu 11 kişinin gözaltına alındığını duyurmuştu.
Batı, saldırganların Ukrayna ile bir ilgisi olmadığını kaydetse de Rusya saldırının Ukrayna’dan planlandığını ifade ediyor. Saldırganlar, yakalanmadan önce beyaz bir Renault ile kaçarken videoya alınmıştı. Ardından rusya saldırganların Ukrayna sınırına yakın bir ormanlık alanda saklanmaya çalışırken yakalandığını duyurmuştu. Batı medyası ise yakalan kişilerin Ukrayna sınırından uzakta ele geçirildiğini iddia ediyor.
