“Ladyboy” anlamına gelen kathoey cenneti olan ve LGBTİ+ bireylere karşı hoşgörüsüyle tanınan Tayland Güneydoğu Asya’da eşcinsel evliliği yasallaştıran ilk ülke olacak. Senato’nun eşcinsel evlilik tasarısını onaylamasının ardından kararı destekleyenler bunu LGBTİ+ hakları için “ileriye doğru atılmış büyük bir adım” olarak niteledi.
Yasanın son okumasında 130 senatör karar lehine oy verdi. Sadece dört senatör tasarıya karşı çıktı. Bu da tasarının ezici bir çoğunlukla kabul edilmesi anlamına geliyordu. Yasanın son olarak kral tarafından onaylanması gerekiyor. Ama kralın onayı formalite olarak görülüyor, herkes kararın onaylanacağından emin. Kraliyet gazetesinde yayınlanmasının ardından yasa 120 gün içinde yürürlüğe girecek.
Ülkede LGBTİ+ hakları için çalışmalar yapan Love Foundation’ın kurucusu Panyaphon Phiphatkunarnon CNN International’a verdiği demeçte “Bu tasarının etkisi çok büyük olacak. Birçok çiftin hayatı değişmekle kalmayacak, herkes için daha adil ve eşitlikçi bir topluma katkısı olacak” diyor.
Tasarı sayesinde LGBTİ+ çiftler miras, evlat edinme ve sağlık hizmetlerinden ortaklaşa faydalanma gibi konularda heteroseksüel çiftlerle aynı yasal haklara sahip olacak. Panyaphon “Yasal hakların yanı sıra LGBTİ+ bireylerin ülkede kabul gördüğü mesajını verecek. Genç kuşağa kendi benliklerini kabul etmelerini ve hayatlarını özgür bir şekilde yaşamaları için ilham verecek, Tayland’ı ilerici ve kapsayıcı bir ülke olarak gösterecek bu yasa” diye belirtiyor.
Yasa çıkar çıkmaz evlenmeyi düşünen çiftler hazır bile. Örneğin Pokpong Jitjaiyai ve Watit Benjamonkolchai yasanın çıkması için çok heyecanlı. Pokpong “Ben daha gençken insanlar bizim gibilerin aile kuramayacağını, çocuk sahibi olamayacağını söylüyordu. 10 yıl evvel şimdi olduğu gibi birlikte yaşayamazdık. Asla gerçek benliğimizi yaşayamazdık. Ama şimdi özgürce eşcinsel olduğumu söyleyebiliyorum” diyor. Eşcinsel evlilik yasasının Tayland’da kabul edilmesinin diğer ülkelerde de domino etkisi yaratmasını umuyor Pokpong ve ekliyor: “Dünyanın dört bir yanındaki insanların aşkın nasıl bir şey olduğunu anlamasını istiyorum. Aşk aşktır.”
Asya’nın aykırı ülkelerinden
Tayland Asya’da eşcinsel evliliğe izin veren ilk ülke değil. 2019’da Tayvan, 2023’te Nepal eşcinsel evliliği kabul etti. Bu da Tayvan’ı Asya genelinde eşcinsel evliliği kabul edilen üçüncü ülke, Güneydoğu Asya’da ise ilk ülke yapıyor.
Tayland için Güneydoğu Asya’nın aykırı ülkesi demek mümkün. Zira Güneydoğu Asya’da muhafazakârlık daha da artarken sömürge döneminden kalma yasalar Myanmar ve Brunei gibi birçok ülkede eşcinsel ilişkiyi yasaklıyor.
Endonezya’da aşırı muhafazakâr Ace eyaleti dışında eşcinsel ilişki suç sayılmasa da LGBTİ+ bireyler Endonezya’da hem yetkililerin hem de dindar grupların ayrımcılığına, baskılarına ve saldırılarına uğradığını söylüyor. Ayrıca söz konusu ülkede 2022’de yürürlüğe giren Ceza Kanunu, evlilik dışı rızaya dayalı cinsel ilişkiyi cezai suç haline getiriyor. Endonezya’da eşcinsel evliliğe izin verilmediği için doğal olarak eşcinsellerin cinsel ilişkisi de yasak kapsamına giriyor.
Malezya’da ise eşcinsellik para cezası ve 20 yıla kadar hapis cezasıyla karşılanıyor. Çoğu Müslümanlardan oluşan ülkede son yıllarda muhafazakârlığın dozu artışta. Malezya da gökkuşağına tepkili ülkelerden. Örneğin Malezya’da gökkuşağı saat takarsanız üç yıl hapis cezasına çarptırılabilirsiniz.
Singapur erkekler arasında cinsel ilişki yaşanmasını suç sayan sömürge döneminden kalma yasayı 2022’de yürürlükten kaldırdı ancak Singapur hükümeti eşcinsel evliliğe karşı olduğunu vurgulamaya devam ediyor. Japonya eşcinsel evliliğe izin vermemenin anayasaya aykırı olduğuna hükmeden yeni yüksek mahkeme kararına rağmen henüz eşcinsel birliktelikleri ya da evliliği tanımıyor. Bu yönüyle Japonya eşcinsel evliliği tanıyan diğer G7 ülkelerinden ayrılıyor.
Hindistan’daysa yüksek mahkeme geçen yıl eşcinsel evliliği yasal olarak tanımayı reddetti. Çin’de de LGBTİ+ aktivistlerini ve gruplarını hedef alan baskılar artmış durumda. Güney Kore’de eşcinsel evlilik yasal olarak tanınmasa da geçen yıl şubat ayında bir mahkeme sağlık ödeneklerinden eşit bir şekilde yararlanmayı talep eden eşcinsel çifti haklı buldu.
Tayland’da başbakan gökkuşağı tişörtüyle Onur Yürüyüşü’ne katıldı
Tayland’da eşcinsel evlilik tasarısı tüm büyük partiler tarafından desteklendi. Siyasi partiler de ülkenin eşcinsel ve transseksüellere karşı bölgedeki en dostane ülkelerden biri olarak ününü pekiştirmenin faydalı olacağını düşünüyor. Zaten LGBTİ+ bireylere açık olmasıyla bilinen bir ülkede bu adımın daha önceden atılmamış olması da ilginç bulunuyor.
Son 10 yılda bu konuda birtakım girişimler olsa da Anayasa Mahkemesi, 2020 yılında evliliğin kadın ve erkek arasında olması gerektiğini belirten mevcut yasanın anayasaya uygun olduğu sonucuna varmıştı. Ama geçen yılki seçimlerde büyük partilerden bazıları seçim kampanyası sırasında eşcinsel evliliği destekleyeceklerinin sözünü verdi. Bu partilerin başında da mecliste en çok sandalyeyi kazanan ilerici Move Forward geliyordu.
Gençlerin büyük desteğini alan ve kraliyet karşıtı bir parti olan Move Forward rakipleri güçlerini birleştirince hükümet kuramadı. Hatta partinin popüler lideri Pita Limjaroenrat parti başkanlığından ayrılmak zorunda kaldığı gibi şimdilerde hapse atılma tehdidiyle karşı karşıya.
Yine de yeni Başbakan Srettha Thavisin de eşcinsel evliliğe destek verdiğini söyleyerek tasarıyı parlamentoya taşıma sözü vermişti. Thavisin bu ayın başlarında Bangkok’taki Onur Ayı kutlamalarına da gökkuşağı tişörtüyle karılmış, sosyal medya paylaşımında “Kimi seveceğini seçmek temel bir haktır” diye yazmıştı.
Thavisin 2030 yılında Onur Yürüyüşü’ne Tayland’ın ev sahipliği yapmasını istiyor. “Toplumsal eşitlik yolculuğumuzda çok yol kat ettik” diyen Thavisin “Bugün tünelin ucundaki ışığı gözle görülür bir şekilde görebildiğimiz eşcinsel evlilik tasarısının hayata geçirilmesi için hükümetin kararlılığını bir kez daha göstermek istiyorum. 2030 yılında Onur Yürüyüşü’ne ev sahipliği yapmayı dört gözle bekliyoruz” diye belirtti.
