ABD son yılların en büyük işçi eylemlerine sahne oluyor. Auto Workers (UAW) sendikası, General Motors, Ford ve Chrysler’ın ana ortağı Stellantis’e ait üç fabrikada 12 bin 700 işçi eş zamanlı grevler başlattı. Üç şirketin aynı anda greve girmesi, tarihte bir ilk olarak belirtiliyor. ABD’deki üç büyük otomobil üreticisi “Detroit Üçlüsü”ndeki grevler, diğer popüler modellerin yanı sıra Ford Bronco, Jeep Wrangler ve Chevrolet Colorado kamyonetlerinin üretiminin de durmasına neden olacak. UAW sendikası Başkanı Shawn Fain, sendikanın şirket çapında daha maliyetli grevleri şimdilik erteleyeceğini ancak yeni sözleşmeler üzerinde anlaşmaya varılmaması hâlinde tüm seçeneklerin değerlendirileceğini söyledi.
Kamyonlarda daha fazla pay talebi
Fain, eski sözleşmenin sona ermesine iki saatten az bir süre kala Facebook Live üzerinden yaptığı konuşmada daha önce benzeri görülmemiş eş zamanlı grev planlarını açıkladı. Grevler, içten yanmalı motorlu kamyonlardan elde edilen kârdan çalışanlara daha büyük bir pay verilmesi ve otomobil üreticilerinin elektrikli araçlara geçtikleri bir dönemde çalışanlara daha güçlü iş güvencesi sağlanmasına dair sendikanın talepleri üzerine Fain ve Detroit Üçlüsü’nün yöneticileri arasında haftalarca süren anlaşmazlığın ardından geldi.
En kritik ve en karlı üreticiler
Fain “Tarihimizde ilk kez üç büyüklerin üçünde de greve gideceğiz” dedi. Toplam 12 bin 700 işçiyi kapsayan grevler Ford’un Wayne, Michigan’daki F.N, GM’nin Wentzville, Missouri’deki GM.N ve Stellantis’in Toledo, Ohio’daki Jeep markası tarafından işletilen montaj tesislerinde gerçekleşecek. Bu tesisler Detroit Üçlüsü’nün en kârlı araçlarından bazılarının üretimi için kritik öneme sahip. Auto Forecast Solutions’da üretim tahmin uzmanı Sam Fiorani, “Bu grev, gerçek anlamda zarar verici bir grevden ziyade sembolik bir grev” dedi ve şöyle belirtti:
Anlaşma olmazsa bir-iki hafta içinde başlayacak
“Müzakereler Fain’in olumlu bulduğu yönde ilerlemezse, bir ya da iki hafta içinde daha büyük bir grevin gelmesini bekleyebiliriz.”
Fiorani, sınırlı eylemin haftada yaklaşık 24 bin aracın üretiminin durmasına yol açacağını tahmin ediyor. Sendika yüzde 40 zam isterken, şirketler yüzde 20’ye varan zamlar teklif etti ancak sendikanın talep ettiği temel haklar bu zammın içinde yer almadı. Detroit Üçlüsü’nden hiçbiri, UAW sendikasının temel taleplerinden biri olan, yeni işe alınanların kıdemli işçilerle aynı ücreti alabilmeleri için sekiz yıl boyunca işte kalmalarını gerektiren kademeli ücret sistemlerinin kaldırılmasını önermedi. Ford, UAW’nin son taleplerinin ABD’deki iş gücü maliyetlerini iki katına çıkaracağını ve kendisini Tesla ve diğer sendikasız rakipleri karşısında rekabet edemez hâle getireceğini açıkladı. Şirket, bu grevin UAW’nin bu yılki kâr paylaşım çeklerinin “yok olması” anlamına gelebileceğini belirtti. Stellantis ise grevin şirketi derhal “acil durum moduna” geçirdiğini ve Kuzey Amerika’daki faaliyetlerini korumak için tüm uygun yapısal kararları alacağını açıkladı. General Motors (GM) ise grevden dolayı hayal kırıklığına uğradığını ve “iyi niyetle pazarlık yapmaya” devam edeceğini açıkladı. Sendika Başkanı Fain’in konuşmasından önce, GM’nin üst düzeydeki üretim yöneticisi Gerald Johnson bir videoda yaptığı açıklamada, UAW’nin ücret ve sosyal yardım taleplerinin şirkete 100 milyar dolara mal olacağını ve bunun da “General Motors’un tüm değerinin iki katından fazla ve kesinlikle karşılanmasının imkansız” olduğunu söyledi.
Siyasi meseleye dönüşüyor
Sendika Başkanı Fain ise otomobil üreticilerinin sendika taleplerinin çok pahalıya mal olacağı yönündeki iddialarını reddederek, şirketlerin hisse geri alımları ve yönetici maaşları için milyarlarca dolar harcadığını söyledi. Otomobil üreticilerine ve çalışanlarına bağımlı olan tedarikçiler ve diğer sektörler, grev nedeniyle Detroit Üçlüsü’nün ABD’deki üretim faaliyetlerinin durması hâlinde talep ve nakit sıkışıklığı yaşayabilir. Bu açmaz, gelecek yıl yeniden seçime gidecek olan Başkan Joe Biden’ın anlaşma çağrısıyla siyasi bir meseleye dönüştü. Biden, elektrikli araç satışlarını artırmak için milyarlarca dolarlık federal sübvansiyon sağlıyor. Fakat elektrikli araçlara geçiş, UAW’nin içten yanmalı motora dayalı işlerini tehdit edebilir. Otomobil sendikası bu nedenle Biden’ın yeniden seçilmesini desteklemiyor.
