ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump’ın Çin’den gelen ürünlere ek vergi uygulayacağına ilişkin söylemini hayata geçirmesi pek kolay olmayacak. Çünkü bunun en büyük nedeni ABD’nin birçok önemli markasının ürünlerinin montajının Çin’de yapılması. The Wall Street Journal gazetesindeki habere göre Apple ürünlerinin kutusunda “Çin’de monte edildi” yazıyor ve montajı kimin yaptığı gizemini koruyor. Cevaplardan biri şüphesizki yeni iPad sahiplerini hayli şaşırtacak. Çünkü Donald Trump’ın gözdesi Elon Musk’ın Tesla’sının en zorlu rakibi olarak bilinen elektrikli araç üretici BYD’nin ikinci bir işi de elektronik üretimi ve şirket Apple’ın tabletlerinin yüzde 30’undan fazlasının montajını yapıyor.
Çinli şirket, Apple’ın tedarik zinciri için kullanılan yerel terim olan “meyve zinciri ‘ne adanmış 10.000’den fazla mühendisi ve yaklaşık 100.000 çalışanı olduğunu belirtiyor. BYD’nin Apple’ın fasoncusu olması şirketin yöneticilerine mantıklı geliyor. Çünkü BYD yöneticilerine göre Apple için fason üretim, şirketin düşük maliyetle hassas cihazlar üretme yetkinliğini geliştiriyor.
Çin’in en büyük otomotiv fuarlarına dev standlarla katılan BYD aynı zamanda premium akıllı telefon üreten Xiaomi için de fason üretim yapıyor.
Apple’ın Çin merkezli BYD ve iPhone montajcısı Luxshare’e gün geçtikçe artan bağımlılığı ikinci Trump döneminde bu ülkeden yapılan ithalatı sınırlama girişimlerine rağmen Çin’deki üretimden vazgeçmesinin hayli zor olduğunu gösteriyor. Apple tedarik zincirini Hindistan ve Vietnam gibi ülkelere doğru çeşitlendiriyor ve uzmanlık için sık sık BDY gibi Çinli iş ortaklarına başvuruyor. Apple’ın CEO’su Tim Cook kasım ayı sonunda Pekin’i ziyaret etti. Cook bu yıl Çin’e yaptığı üçüncü ziyarette Çin devlet medyasına verdiği demeçte “Onlar olmadan yaptığımız işi yapamazdık” dedi. Trump yönetiminin ilk döneminde Cook, iPhone da dahil olmak üzere elektronik ürünlerin Çin malı ürünlere uygulanan gümrük vergisinden muaf tutulması için Başkan’a başarılı bir lobi faaliyeti yürütmüştü.
Uzmanlara göre bir elektrikli araç tekerlekleri olan akıllı bir telefona benziyor. Çünkü her ikisi de bataryalara, çiplere ve yazılıma dayanıyor. Otomobil ve telefonların harmanlanması Çin’de giderek artan bir şekilde günlük işlerin bir parçası haline geliyor. “Hayallerinizi inşa edin-Build Your Dreams” anlamına gelen BYD, her ikisi için de parça tedarik ediyor ve fason üretim yapıyor.
BYD Huawei için de üretim yapıyor
Müşterilerden biri, bu yıl sportif sedanlarını piyasa çıkartan premium akıllı telefon üreticisi Xiaomi. Şirketin kurucusu Lei Jun nisan ayında yaptığı açıklamada, BYD’nin Xiaomi telefonlarının montajına yardımcı olduğunu ve otomobilleri için bazı teknolojiler sağladığını belirtmiş ve BYD kurucusu ve başkanı Wang Chuanfu’nun arkadaşı olduğunu söylemişti.
BYD’nin bir diğer müşterisi de hem telefon hem de elektrikli araç yazılımı üreten ve bazen showroomlarında telefon ve araçları yan yana sergileyen Huawei. Mart ayında Şangay’ı ziyaret eden Cook, Apple’ın ofisinde BYD’den Wang ile bir araya gelmiş, Wang ve ekibi Cook’a iPad üretim sisteminin minyatür bir modelini göstermişti. Cook, Çin sosyal medyasında BYD’nin “mümkün olanın sınırlarını zorlayan” Apple tedarikçileri arasında yer aldığını söylemişti.
Apple CEO’su Tim Cook. iPhone montajcısı Luxshare’in Çin’deki fabrikalarını da ziyaret ediyor.
Elektrikli aracını üretmekten vazgeçen Apple için BYD ile çalışmak, iPhone ve iPad’lerin önemli bölümü üreten Tayvanlı montajcı Foxconn’un tedarik zincirindeki ağırlığını azaltmaya yardımcı oluyor. Sektör yöneticileri ve analistlere göre BYD, tamamlanmış iPhone’ları monte etmekten daha fazla titanyum çerçeve gibi iPhone parçalarının üretiminde büyük bir rol üstleniyor.
BYD, Apple’ın rakibi Samsung ile de çalıştığını ve Samsung’un bazı katlanabilir telefonlarına menteşe ile ilgili bileşenler tedarik ettiğini belirtiyor. BYD geçtiğimiz günlerde üçüncü çeyrekte elde ettiği yaklaşık 28 milyar dolarlık cironun Tesla’nın 25 milyar dolarlık cirosunu geride bırakmasıyla haberlere konu oldu. Bu başarı, şirketin söz konusu çeyrekte yaklaşık 6 milyar dolar ciro elde eden fason üretim kolu BYD Electronic sayesinde mümkün oldu. Eğitimli bir kimyager olan Wang, BYD’yi otuz yıl önce bir pil üreticisi olarak kurmuş ve şirket 2008 yılında, aynı zamanda bir Apple yatırımcısı olan Warren Buffett’ın Berkshire Hathaway’inden de bir yatırım almıştı.
BYD ilk günlerinde sık sık taklitçilikle suçlanmış ve Sony ve Foxconn gibi küresel liderlerle davalık olmuştu. BYD ve Foxconn arasında, genellikle ticari sır hırsızlığı ve usulsüz çalışan transferi iddialarını içeren davalar yaklaşık yirmi yıl öncesine dayanıyor ve bugüne kadar da devam ediyor.
BYD’nin robotları yumurtanın kabuğunu kırmadan desen oluşturuyor
Şirketin kısa süre öncesi yayınlanan tarihçesine göre BYD’nin Apple ile ilişkisi, şirketin bileşenleri işlemeye başladığı 2009 yılı civarında başladı. BYD yavaş yavaş Apple’ın güvenini kazandı ve metal, cam, seramik ve safir gibi yapısal bileşenlerin yanı sıra montaj hizmetleri sağlama işini de aldı.
BYD Electronic, 2019 yıllık raporunda Kuzey Amerikalı büyük bir müşteriyle yaptığı işteki atılımın altını çizmişti. Şirket, müşterinin temel ürünleri için tedarik zincirine başarılı bir şekilde girdiğini ve seri üretime başladığını söyledi. Sektör uzmanlarına göre BYD’nin bu söylemiyle iPad üretimine atıfta bulunmuştu.
Counterpoint Research analistlerinden Ivan Lam , Hong Kong Borsası’nda hisseleri işlem gören BYD Electronic’in, bugün Apple’ın en son iPhone Pro modellerinin çerçevesi için titanyum parçalar gibi bazı hassas işlerinin sorumluluğunu üstlendiğini söylüyor. Şirket, robot delicilerinin bir yumurta kabuğunu kırmadan yüzeyinde desenler oluşturabilmesiyle övünmeyi seviyor.
BYD’nin yeni dönemdeki iş ortağı Jensen Huang’ın 1993 yılında iki ortağıyla birlikte kurduğu çip üreticisi Nvidia olacak.
BYD geçen yıl Apple’ın ABD merkezli tedarikçisi Jabil’den iki Çin kentindeki fabrikalarını yaklaşık 2 milyar dolara satın alarak büyümeye yönelik önemli bir adım attı. Şirketin sorumluluklarından biri de Apple’ın Çin merkezli üretimini çeşitlendirmesine yardımcı olmak. BYD bunun yanı sıra Vietnam gibi ülkelerde Apple’a yardımcı oldu. Counterpoint’ten Lam, BYD’nin halihazırda Hindistan’da Xiaomi gibi markalar için akıllı telefonlar ürettiğini ve Apple’ın istemesi halinde bu alanda daha da büyüyebileceğini söylüyor. BYD, bir sonraki büyük işinin dünyanın en değerli şirketi Nvidia ile birlikte fabrikalar için yapay zeka destekli robotlar geliştirmek olacağını belirtiyor.
BYD’nin batarya bölümünün yöneticilerinden Wang Haoyu bu yıl düzenlenen bir etkinlikte şirketin kurucusunun felsefesine atıfta bulunarak “Bir havuzda çok sayıda balık yetiştiriyor gibiyiz ve dürüst olmak gerekirse, gelecekte pazarın hangi alanının olgunlaşacağından tam olarak emin değiliz. Bir balık olgunlaştığında, onu dışarı çıkarabiliriz” dedi.
