Konut piyasasındaki son gelişmeler bir süredir ekonomideki durgunluk, maliyet artışlarından kaynaklı fiyat yükselişi ve kredi faizlerindeki astronomik artış nedeniyle satış yapamadıklarından yakınan inşaatçıların yüzlerini güldüreceğe benziyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıklamasına göre satışlar ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 9,9 artarak 134 bin 155 oldu. Bunun en önemli nedenlerinden birinin konut fiyatlarındaki reel düşüş olduğu ortaya çıktı.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın verilerine göre Türkiye’deki konutların kalite etkisinden arındırılmış fiyat değişimlerini izlemek amacıyla hesaplanan Konut Fiyat Endeksi (KFE) (2023=100), 2024 yılı Ağustos ayında bir önceki aya yani 2024 Temmuzu’na göre yüzde 3,6 oranında artarak 146,4 seviyesinde gerçekleşti. Ağustosta geçen yılın aynı ayına göre KFE’deki artış yüzde 34,3 oranında artmış yani reel olarak yüzde 11,6 oranında azalmış. Diğer bir deyişle enflasyondan arındırıldığında ucuzlamış. Ancak ağustos ayında Konut Fiyat Endeksi Türkiye’de en çok konut satışı yapılan İstanbul ve Ankara’da enflasyonun üstünde artmakla birlikte yıl bazında reel olarak düşmüş.
2024 Ağustos rakamı son sekiz ayın rekoru olmakla birlikte konut satışlarındaki artışın geçen aya yani temmuza göre hız kestiği görülüyor. Temmuzda bir önceki aya göre yüzde 60 olan artış oranı ağustosta yüzde 5,5’e gerilemiş bulunuyor. Bu da akıllara elinde nakit parası olan yatırımcının büyük bölümünün düşen fiyatların cazibesiyle alımını temmuzda yapmış olabileceğini akıllara getiriyor. Bu ihtimalin ne derece gerçek olduğunu ve temmuzdaki yüksek oranlı artışın “bir atımlık baruttan kaynaklanıp kaynaklanmadığı” önümüzdeki ayların rakamlarıyla ortaya çıkacak.
Ağustos ayında en çok konut satılan iller her zaman gibi sırasıyla İstanbul (19 bin 467 ), Ankara (12 bin 496) ve İzmir (7 bin 44) oldu. İşlerin en kesat olduğu iller de sırasıyla 53 ile Hakkâri, 93 ile Ardahan ve 116 ile Bayburt.
Kredili konut satışlarında hayat yok
Yüksek kredi faizleri Türkiye genelinde ipotekli konut satışlarını (kredili satışlar) vurmaya devam ediyor. 2024 Ağustos ayında kredi konut satışları temmuza göre biraz artmış olsa da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17,1’lik düşüşle13 bin 574 olarak gerçekleşti. Toplam konut satışları içinde ipotekli satışların payı da yüzde 10,1 oldu. gerçekleşti. Ocak-Ağustos dönemine ilişkin kredili satış verisi durumun vehametini iyice ortaya koyuyor. Bu dönemdeki kredili satışlar bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 49,8 azalışla 76 bin 485 oldu. Ancak ağustos ayındaki kredili satışların 3 bin 55’inin, Ocak-Ağustos döneminde de 18 bin 17’sinin ilk el satış olarak gerçekleşmesi inşaatçıların sıkıntılarını ortaya koyuyor.
Yabancılara konut satışında güzel günler geride kaldı
Ağustos ayı rakamları 2022 yılının son aylarında 6 bine ulaşan konut satışlarının tarih olduğunu gösteriyor. Bunda Türkiye’de konut fiyatlarının son bir yılda reel olarak düşmesine rağmen ağırlıklı oturma izni ya da vatandaşlık almak için Türkiye’yi tercih edenlere yüksek gelmesi etkili oldu. Bir de yabancılara yönelik tavır ve tutumun değişmesinin yanısıra zengin yabancılar da Dubai gibi cazip merkezlere yöneldi. İnişli çıkışlı bir seyir izleyen yabancılara konut satışları ağustos ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 26,2 azalarak 2 bin 257 oldu. Ağustos ayında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 1,7 olarak gerçekleşti. Yabancılara konut 838 ile İstanbul’da, 696 ile Antalya’da ve 174 ile Mersin’de satıldı. Yabancılara konut satışları Ocak-Ağustos döneminde ise bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 40,0 azalarak 15 bin 68 oldu.
