Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı görevine getirilen Hafize Gaye Erkan, görevi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (BDDK) Başkanlığı’na getirilen Prof. Dr. Şahap Kavcıoğlu’ndan devraldı. Erkan, devir teslim töreninde yaptığı konuşmada hizmetleri için Kavcıoğlu’na teşekkür ederek, “Sayın Başkan iki yıl Türkiye’ye verdiğiniz katkı için çok teşekkür ederim. Zor bir süreci ekibinizle birlikte yönettiniz. Tüm katkılarınız için emeğinize sağlık. Ülkem adına banka çalışanları adına gerçekleştirdiğiniz hizmetleri minnetle hatırlayacağım. Sayın Cumhurbaşkanımıza da bu şerefli görevi şahsıma; vatanıma ve milletime hizmet yolunda layık gördüğü için sonsuz teşekkür ederim” dedi. Prof. Dr. Kavcıoğlu da Erkan’a Türkiye için başarılı çalışmalarının devamını diledi.
Görevi devreden Prof. Dr. Kavcıoğlu, Merkez Bankası’na bir veda mesajı yayınladı. Edinilen bilgiye göre, Kavcıoğlu mesajında ”20 Mart 2021 tarihinden itibaren sürdürmekte olduğum TCMB Başkanlığı görevim bugün itibarıyla sona ermiştir. Atılan her adımın başarıya ulaşmasında sizlerin yoğun emeği, azmi ve fedakarlıkları en önemli etken olmuştur” dedi.
Merkez Bankası’nın insan kaynağı ve teknik kapasitesi ile Cumhuriyetin en kıymetli kurumlarından bir tanesi olduğunu ve en önemli görevleri üstlenmeye devam edeceğini kaydeden Kavcıoğlu, ”Türkiye Yüzyılı’nda, ülkemizin stratejik konumunu en üste çıkaracak şekilde Türk lirasının finansal altyapısında, bankacılık sisteminde ve yatırım, istihdam, üretim ile ihracat kapasitesinde sağlanan başarılarla oluşacak cari fazla neticesinde, sürdürülebilir fiyat istikrarının sağlanacağına olan inancım tamdır. Her birinize ve ailelerinize, görev sürem boyunca gösterdiğiniz özveri ve dayanışma için teşekkür ederim” diye konuştu.
Merkez Bankası’ndan uyarı
Merkez Bankası’ndan devir-teslim töreni sonrasında dikkat çeken bir uyarı geldi. İsmi ve fotoğrafları kullanılarak açılan ve paylaşımlar yapılan hesapların Başkan Erkan’a ait olmadığı belirtildi. Erkan’ın daha sonra hesap açacağı ve bilgisini kamuoyuyla paylaşacağı öğrenildi.
TCMB Başkanlığı’na Hafize Gaye Erkan’ın atanmasıyla birlikte uluslararası finans basının da yeni başkanla ilgili yorumlar yer almaya başladı. Bu arada TC Merkez Bankası’nın son beş yıldaki dördüncü başkan olanı Erkan’ın ABD’deki banka ve önemli şirketlerin yönetim kurullarını kapsayan kariyerinde para politikası deneyimi bulunmadı için piyasalarda çeşitli kaygılar bulunuyor. Uluslararası finans ajanslarına konuşan uzmanlar da Erkan’ın atanması konusunda temkinli.
Dünyanın en önemli ekonomi gazetelerinden The Wall Street Journal’da Jon Sindreu tarafından kaleme alınan yazıda, “Yatırımcılar, Türk Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın alışılmadık ekonomik politikalardan uzak durmaya yönelik görünürdeki adımını kutlamaya meyilli olabilir, ancak sert bir sapma da risklerle birlikte gelir” uyarısında bulunuldu.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, eski Goldman Sachs ve First Republic bankacısı Hafize Gaye Erkan’ın TCMB’nin yeni başkanı olarak seçmesinin, Erdoğan’ın kredi ile beslenen büyümeye ve düşük faiz politikasıyla enflasyonla mücadeleye dayanan ekonomik fikirlerden uzaklaştığına dair son işaret olduğunu savunan Sindreu, yatırımcılar, Erkan’ın yanı sıra Mehmet Şimşek gibi diğer atamaların da Türkiye’yi yeniden piyasa dostu yapabileceğini umuyor. Ancak bu kolay olmayacak” dedi.
Sindreu, “Son haberler Türkiye’nin dolar cinsinden olan tahvillerine yardımcı olmuş olsa da, liranın serbest düşüşünü durduramadı. Lira bu hafta %11 değer kaybetti. Sorun şu ki, bir geri dönüş alışılmış politikalara dönmek demek, devlet bankalarının para müdahalelerini durdurmak ve nihayetinde sermaye kontrollerini kaldırmak anlamına gelir ki bu durum döviz kurlarına yardımcı olmuştur. Yüksek faiz oranları, en azından kısa vadede, bunu tam olarak dengelemeyecektir. Birçok Wall Street analisti, ekonomiyi yeniden dengelemek için liranın çok daha düşük seviyelere gitmesine izin verilmesi gerektiğini savunuyor. Ancak zaten % 40 seviyesinde olan enflasyon, yüksek ithalat fiyatlarının başka bir tehlikeli enflasyonist sarmal üretebilir. Böyle bir senaryo yabancı sermayeyi çok fazla cezbetmez” değerlendirmesini de yaptı.
‘Normalleşme işareti olarak görülebilir’
ABD’li finans ajansı Bloomberg’ten Beril Akman’ın haberine göre Erkan’ın atanması, Türkiye’nin yıllardır sürdürdüğü düşük faiz politikasının ardından piyasalar tarafından bir normalleşme işareti olarak görülebilir.
Danışmanlık şirketi Medley Global Advisors’ın gelişmekte olan piyasalar uzmanı Nick Stadtmiller ise yeni başkan Gaye Erkan’ın başarısının Erdoğan yönetimi altında ne kadar özerkliğe sahip bulunacağına bağlı olacağı görüşünde.
Bloomberg’in haberine göre Stadtmiller, “Umuyoruz ki, Erkan’ın atanması selefinin politikalarında bir düzelme anlamına gelir. Asıl soru, Merkez Bankası’nın enflasyonu düşürecek kadar faiz artırmasına Erdoğan’ın izin verip vermeyeceği” dedi.
ABD bankası Wells Fargo’nun stratejisti Brendan McKenna ise “Erdoğan direksiyonda kaldığı sürece para ve ekonomi politikasının daha yatırımcı dostu bir yöne kayacağı konusunda temkinli olmaya devam ediyorum” diye görüş belirtti.
İngiliz finans gazetesi Financial Times, ‘Erdoğan Merkez Bankası’nın başına eski Goldman Sachs bankacısını atadı’ başlıklı haberinde, bu atamanın mevcut politikalar konusunda rotanın değişebileceğine dair son işaret olduğu belirtildi.
‘Kritik öneme sahip bir atama’
Habere göre atamalar, Erdoğan’ın daha geleneksel bir politikaya yöneleceğine dair temkinli iyimserliği besledi. Haberde ayrıca Merkez Bankası’nın tükenen rezervlerine işaret edilerek Erkan’ın Türkiye ekonomisi için önemli bir tehlikeyle mücadele etmek zorunda kalacağı ifade edildi.
İsveç bankası SEB Gelişen Piyasalar Baş stratejisti Erik Meyersson, eski TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun yeni bir pozisyona atanmasının kritik önemi olduğunu belirtti. Meyersson’a göre bu durum Erdoğan’ın eski ekonomi politikalarına her an geri dönebileceğinin bir işareti.
Ekonomist Uğur Gürses de Kavcıoğlu’nun atanmasını Şimşek’in ‘oyunun başında’ markaj altına alınması olarak nitelendirdiği tweetinde şu görüşlere yer veriyor:
Kavcıoğlu siyasi bir kişilik aynı zamanda. Cumhurbaşkanınca BDDK'ya atanarak 'gölge bakan' gibi oyunda tutuluyor. Şimşek 'oyunun başında' markaj altına alınıyor…
Ankara'da oyun bitmez.— Uğur Gürses 🌞 (@ugurses) June 8, 2023
‘İtilip kakılabilecek biri değil’
İngiliz haber ajansı Reuters da Erkan’ın TCMB Başkanlığı’na atanmasını geleneksel politikalara dönüşün sinyali olarak yorumladı. Haberde, “Erdoğan ABD’de finans yöneticisi olan Hafize Gaye Erkan’ı, yıllarca süren faiz indirimleri ve artan hayat pahalılığının ardından gidişatı tersine çevirmeye ve politikayı sıkılaştırmaya hazırlanan Merkez Bankası’nın başına atadı” ifadelerine yer verildi.
Erkan’ın bir zamanlar yönetici olarak görev yaptığı Partnership for New York City kuruluşun CEO’su Kathryn Wylde, Reuters’a verdiği demeçte Erkan’ın New York City’deki kariyeri boyunca “sert, akıllı ve etkili” olarak ün kazandığını söyledi. Wylde, Erkan için “Kesinlikle itilip kakılacak biri değil” dedi.
‘Pragmatik duruşa ne kadar tahammül edebilecek?’
Analistler ise ekonominin geleceğinin Erdoğan’ın, Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek ile TCMB Başkanı Erkan’a ne kadar bağımsızlık tanıyacağına bağlı olduğu görüşünde.
Finansal danışmanlık şirketi Teneo’nun ekonomisti Wolfango Piccoli, “Erdoğan’ın yerel seçimlere verdiği öncelik göz önüne alındığında, ekonomik cephede daha pragmatik bir duruşa ne kadar tahammül edebileceği belli değil” dedi.