Her geçen yıl artan üniversite sayısına karşın azalan meslek liseleri sanayide mavi yaka çalışan sorununu derinleştirirken, depremle bölgesinde artan ihtiyaç da sorunu daha görünür kıldı. Bu durum hem mavi yaka ücretlerine hem de iş ilanlarının yayında kalma süresine de yansıdı. Beyaz yakalı bir çalışana 25 günde erişilebilirken, azalan nitelikli çalışan sayısından dolayı mavi yakalı da bu süre 45 gün oldu. Konuyla ilgili değerlendirme yapan Yenibiriş.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Bedriye Uğur Özmen de mavi yakalıların ilan da kalma sürelerinin uzadığına işaret ederek, “Beyaz yaka ilanların yayında kalma süreleri pozisyon/sektör bazlı değişkenlik göstermekle birlikte ortalama 25 gün olarak gözüküyor. Mavi yaka ilanlarda ise durum biraz daha farklı. Mavi yaka pozisyonlarda sirkülasyonun yoğun olmasının da etkisi ile firmaların bir kısmı ilanlarını daha uzun süre yayında tutarak özgeçmiş havuzlarını güncel tutmayı tercih ediyor. Ayrıca özel iş makinelerini kullananlar veya usta seviyesinde deneyimli mavi yaka pozisyonlarda aradığı nitelikli personele ulaşmada sıkıntı yaşayan firmalar bulunuyor. Bu iki ana sebep mavi yaka ilanlarının yayında kalma sürelerini ortalama 45 günlere çekiyor” diye konuştu.
Yenibiriş.com Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı Bedriye Uğur Özmen
En yoğun talep inşaat sektörü pozisyonlarında
Özmen, halihazırda mavi yaka ilanlarına baktıklarında kentsel dönüşüm ve afet bölgesindeki yapı çalışmalarının da etkisi ile en yoğun talebin inşaat sektörü pozisyonları olan; sıvacı, kalıp ustası, kule vinç operatörü, boya ustası, elektrik teknikerleri gibi pozisyonlarda göründüğünü söyledi. “Diğer yandan turizm dönemi içerisindeyiz ve hem otelcilik hem restoran tarafında pandeminin etkisi ile dağılan bir iş gücü bulunuyor” diyen Özmen, “Her iki sektör de deneyimli çalışanlara yönelik ilanları yoğun olarak veriyor. Genel olarak baktığımızda; üretim, tekstil, otomotiv sektörlerinde de nitelikli ara eleman ve usta seviyesinde mavi yaka açığının ciddi seviyelere ulaştığını gözlemliyoruz” açıklamasını yaptı.
Ücretler bazı pozisyonlarda beyaz yakayı geçti
Mavi yaka personele asgari ücret artışları doğrultusunda ve sendikalarının da etkisi ile yapılan maaş artış oranlarının, beyaz yaka tarafında sadece düzenleme seviyelerinde kaldığını belirten Özmen, “İki yaka arasındaki marj daralmış durumda. Bazı kritik pozisyonlarda beyaz yaka çalışanların üzerine geçtiği de gözlemlenebiliyor. Sonuç olarak bugün geldiğimiz noktada, mavi ile beyaz yaka arasındaki maaş farkı birbirine her geçen gün daha da yaklaşıyor. Bu durumun oluşmasında özellikle yüksek maaş oranlarının olduğu mavi yaka pozisyonlarda, nitelikli personel bulma zorluğu önemli bir etken oluyor” diye konuştu.
Mavi yakalıya yüzde 10 daha fazla zam
Endüstriyel Mutfak Çamaşırhane, Servis ve İkram Ekipmanları Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TUSİD) Başkanı Güçlü Kaplangı da, endüstriyel mutfak sektöründe de diğer sektörlerdeki gibi mavi yakalıya ulaşma sorununun hızlıca artığını belirterek, “Ne yazık ki meslek liselerinden çok az mezun verildiği gibi ülkenin büyüme planı ile eğitim politikaları aynı doğrultuda ilerlemiyor. Aslında her sektörün ihtiyaç duyduğu eleman ihtiyacına yönelik eğitim programının uygulanması daha doğru olacak. Eleman bulamama sorunu karşısında mavi yakalının ücreti de hızla artıyor” dedi. Mavi yakalı ile beyaz yakalının şu an neredeyse aynı ücreti aldığını aktaran Kaplangı Kaplangı,“Aradaki marj iyice kapanmaya başladı. Belli mesleklerde mavi yakalının beyaz yakalıdan daha fazla kazandığını bile duyuyoruz. Örneğin beyaz yakalıya asgari ücret orantılı zam yapılırken, eleman kaybı yaşamamak için bir ustanın ücretini yüzde 10 daha fazla artış yaptık. Hızla artan enflasyon karşısında asgari ücretteki artış ve daha az mavi yakalı çalışan sayısıyla birlikte ücret artışlarının hızlandığını söyleyebiliriz. Tabii fabrikalarda çalışanların giderek maaşlarının arttığını söyleyebiliriz. Fabrikalarda asgari ücretin üzerinde ücretler veriliyor” diye konuştu.
Zanaatkar mesleklere talep artıyor
Artıştaki dengesizliğin en büyük nedeninin üniversite mezunu ile meslek lisesi arasındaki dengesiz mezuniyet sayısından kaynaklandığına dikkat çeken Art Design Yönetim Kurulu Başkanı Turgay Terzi, “Son yıllarda üniversitelerin sayısı çok hızlı arttı. Sıfır barajla birlikte de herkes üniversite okuyor. Tabii ki mimarlara, mühendislere, doktorlara bu ülkenin ihtiyacı var ama KOBİ’lerin çoğunlukta olduğu bir ülkede kaynakçı, tesisatçı, marangoz gibi el emeği yoğun meslek sahibi kişilere ihtiyacımız var” diye konuştu.
Toplumsal statü telaşı öncelikli
Ancak gençlerin okuyup beyaz yakalı olup daha fazla ücret kazanmanın yanı sıra toplumsal bir statü elde etmenin telaşında olduğunu belirten Terzi, “Tabii bir de sosyal medya üzerinden para kazanmak isteyen gençlerin de sayısı her geçen gün artıyor. Atlanılan bir şey var ki, zanaatkar yönü meslekler tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de değerini artırdığı için arz ve talep dengesinden dolayı mavi yakalılar, beyaz yakalılardan çoğu zaman daha fazla kazanmaya başladılar diyebiliriz” bilgisini verdi. Şirket olarak hem mavi yakalıya hem de beyaz yakalıya hak ettiği ücretleri verdiklerini aktaran Terzi şöyle konuştu: “Ama iyi bir marangoz ustası mesela mühendisle aynı ücreti hatta bazı zamanlar daha fazlasını kazanabiliyor. Şunu diyebiliriz belki de burada iç mimar, mimar bunların sayısı artmaya başladı. O yüzden maaşlar daha stabil. Ancak bir marangoz ustasını bulabilmek daha zor olduğu için maaşı daha yüksek olabiliyor.”
30 bin TL alan mavi yakalı var
İnşaat sektörünün ağırlıkla mavi yakalı çalıştığını belirten Boss4 Gayrimenkul Yönetim Kurulu Başkanı Abdulkadir Akkuş, “Şu anda deprem bölgesinde bir yıl içinde en az 150 bin konutun bitirilmesi lazım. Bu da 30 bin TL’ye çalışan birisinin bölgeye 60 bin TL’ye gitmesine neden oluyor. Biz de mavi yakalı işçi bulamıyoruz. Şu anda mavi yakalı da asgari ücretin 1.5 katı istiyor. Maaşları beyaz yakaya yaklaştı. Mesela bir vinç operatörünün maaşı 30 bin TL’ye geldi. Bunda depremin yanı sıra enflasyonist koşulları da etkili oluyor” dedi.
