Tüketici yeni yılın gelişini aralık ayında harcamalarını artırarak kutladı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 Aralık’a ilişkin Perakende Satış Endekslerini açıkladı. Buna göre sabit fiyatlarla perakende satış hacmi (2015=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yılbaşı alışverişinin de katkısıyla yüzde 1,7 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışlarında yüzde 0,3; gıda dışı satışların (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 2,3; otomotiv yakıtı satışlarında ise yüzde 1,8 oranında artış oldu.
Uzun süredir üretimden kopuk şekilde sürdürdüğü artışına ağustosta son veren eylülde de bu trendi sürdüren perakende satışlar ekimde yüzde 2 gibi yüksek oranlı artıştan sonra kasımda yüzde 0,4’lük bir yükselişle yetinmişti. Aralık ayı sabit fiyatlarla perakende satış hacmindeki nispeten yüksek oralı artış ve organize perakandecilerin açıklamaları yılbaşı öncesi alışverişin önemli katkısı olduğunu gösteriyor.
Yılbaşı alışverişi büyük katkı yapıyor
Organize perakendecilerin örgütü Birleşmiş Markalar Derneği’nin (BMD) Başkanı Sinan Öncel de yılbaşı öncesi hediyelik alışverişinin perakende sektörüne büyük bir canlılık getirdiğini söylemişti. Öncel aralık ayındaki bir açıklamasında önceki yıllardaki deneyimlerinin ışığında yılbaşı alışverişinin aralık ayı cirolarında yüzde 20 – 80 arasında artış sağlayacağını öngördüklerini ifade etmişti.
Yeni yılın arifesinde yapılan hediyelik alışverişinin ve kampanyaların perakende sektörünün Aralık ayı cirosuna asgari yüzde 20 katkı yaptığını belirten Öncel “Bazı ürün kategorilerinde oran yüzde 80’lere kadar çıkabiliyor. Alışveriş trafiğindeki hareketlenmeyi daha şimdiden gözlemliyoruz. Asıl yoğunluğu ise yılın son 4 gününde bekliyoruz” demişti.
Yüksek fiyat artışı otomotiv yakıtını vurdu
Sabit fiyatlarla perakende satış hacmi (2015=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre ise yüzde 11,4 arttı. Aynı ayda gıda, içecek ve tütün satışlarında bir önceki yüzde yılın aynı ayına göre yüzde 8,7; gıda dışı satışlarında (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 16,9 artarken otomotiv yakıtı satışları ise yüzde 5,1 oranında azaldı. Otomotiv yakıt satışlarındaki yüksek oranlı düşüşte söz konusu dönemde akaryakıt fiyatlarının yüzde 85 civarında artışı etkili oldu.
Enflasyon perakendede yıllık ciroları uçurdu
Cari fiyatlarla perakende cirosundaki yıllık artış yüzde 64,7’lik enflasyonun üzerinde gerçekleşirken aylıkta ise altında kaldı. Cari fiyatlarla perakende ciro (2015=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 80,0 arttı. Aynı ayda ciro artışı gıda, içecek ve tütün satışlarında yüzde 78,8; gıda dışı satışlarında (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 85,1; otomotiv yakıtı satışlarında ise yüzde 62,9 oldu. Perakende cirosunda satış hacminin çok üzerinde görülen yükseliş birikmiş maliyet artışlarının fiyatlara yansıtıldığını gösteriyor.
Cari fiyatlarla perakende ciro (2015=100) 2023 yılı Aralık ayında bir önceki aya göre yüzde 4,3 arttı. Aynı ayda ciro gıda, içecek ve tütün satışlarında yüzde 4,1; gıda dışı satışlarında (otomotiv yakıtı hariç) yüzde 5,0; otomotiv yakıtı satışlarında ise yüzde 1,9 arttı.
Aralık AVM’lere de ilaç gibi geldi
Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) ile Akademetre Research tarafından ortaklaşa oluşturulan AVM Endeksi’nin Aralık ayı sonuçlarına göre ciro endeksi bir önceki yılın aynı ayı ile karşılaştırılıp enflasyondan arındırılmamış olarak incelendiğinde yüzde 87,6 oranında arttı.
Aralık 2023 döneminde metrekare verimlilik endeksi, Kasım 2023 dönemi ile karşılaştırıldığında ise yüzde 9,3 oranında arttı. TÜİK verilerine göre aralıkta yıllık enflasyon yüzde 64,77; aylık enflasyon ise yüzde 2,93 olmuştu.
En fazla artış teknoloji kategorisinde
AVM’lerde kiralanabilir metrekare alanı başına düşen ciro Aralık ayında Türkiye genelinde 10 bin 856 TL iken İstanbul’da 13 bin 280 TL, Anadolu’da 9 bin 240 TL olarak gerçekleşti.
Çeyrek bazlı metrekare başına düşen cirolarda dördüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında ve enflasyondan arındırılmadan incelendiğinde yüzde 86,2’lik bir artış yaşandı. 2023 yılı dördüncü çeyrekte metrekare verimliliği 9 bin 857 TL şeklinde gerçekleşti.
Endeks, kategoriler bazında geçen yılın Aralık ayı ile karşılaştırıldığında en fazla artış yüzde 103,5 ile teknoloji kategorisinde görüldü. Diğer kategorisinde yüzde 85,8; giyim kategorisinde yüzde 83,6; yiyecek içecek kategorisinde yüzde 81,6; hipermarket kategorisinde yüzde 80,3 ve ayakkabı kategorisinde yüzde 78,8 artış oldu.