İstanbul’a 1 Mayıs polis ablukasıyla geldi. Sendikalar, meslek odaları ve sol partiler Taksim’e sokulmadı. Kortej için Sarachane'de toplanıldı ama CHP adeta geçerken uğradı, DİSK de erken terk etti. Polisin müdahalesi sınırlı oldu. Kalabalık dağıldı.

1 Mayıs İşçi Bayramı bu yıl İstanbul’da gergin geçti ve sonuç olarak kutlanamadı. Günler öncesinde başlayan Taksim restleşmesinde sendikalar da valilik de geri adım atmamıştı. Yarın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’la randevusu olan CHP lideri Özgür Özel’in de Saraçhane’ye gitmesi “Görüşmeden önce bir adım atılarak yürüyüşe izin verilir mi?” beklentisi oluşturdu, ama ilerleyen saatler beklentiyi boşa çıkardı. 1 Mayıs’ta Taksim Meydanına özgürlük ve yumuşama beklentileri polis barikatına takıldı.

Taksim’e yürümek ve 1 Mayıs’ı bu meydanda kutlamak isteyenlerin esas toplanma merkezi Saraçhane Meydanı oldu. Ama Beşiktaş, Şişli ve Aksaray’dan da Taksim’e yürümeye çalışan gruplar oldu. 10Haber 1 Mayıs’ı sahada birçok noktadan takip etti. 10Haber’den Masum Gök, Furkan Karabay, Ersin Eroğlu, Alparslan Aydın ve Cem Taylan 1 Mayıs’ın nabzını alandan tuttu.

Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Türk Dişhekimleri Birliği (TDB) Nisan ayında yaptıkları açıklamalarla 1 Mayıs’ta İstanbul’daki kutlamalar için Taksim Meydanı’nı işaret etti.

Bu kurumların temsilcileri ile İstanbul Valisi Davut Gül arasında görüşmeler de yapıldı. Ancak Gül 23 Nisan’da Taksim’de kitlesel kutlamalara izin verilmeyeceğini açıkladı ve kutlamaların farklı bir adreste yapılabileceğini belirtti. İlerleyen günlerde de belirlenen 40 kutlama noktasına sendikalar tarafından başvuru yapılmadığını açıkladı.

Emek örgütleri Taksim taleplerini değiştirmezken Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Özgür Özel hükümete Taksim’i kutlamalara açma çağrısı yaptı.

30 Nisan’da partisinin haftalık grup toplantısında konuşan Özel Taksim Meydanı’nın 1 Mayıs’ta kapalı olmasının “o iktidarın başarılı olduğunu değil, aslında muktedir olamadığını, lüzumsuz bir tedirginlik içinde olduğunu ve güvenliği sağlayamayacağını peşinen itiraf ettiğini” gösterdiğini söyledi.

Sendikalarla birlikte çalışarak “kimsenin burnu kanamadan” meydandaki kutlamalara izin verilmesi talebinde bulunduklarını yineleyen Özel telefonla görüştüğü İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın “birtakım mahsurları, birtakım istihbaratları birtakım yasa dışı örgütlerin yapmış olduğu çağrıları gerekçelendirerek” buna izin verilmeyeceğini söylediğini aktardı.

İstanbul Barosu da İstanbul Valiliği’nin Taksim’de 1 Mayıs kutlamasını yasaklayarak “hem kanunu hem de Anayasa Mahkemesi kararını hiçe saydığını” açıkladı.

Taksim’e yürümek üzere sendikaların yaptığı çağrıya CHP lideri Özgür Özel de katılacağını açıkladı ve herkesi Saraçhane’ye çağırdı. 30 Nisan’da Beşiktaş ve Şişli’de toplanacağını duyuran sendika ve siyasi partiler de çağrılarını Saraçhane olarak güncelledi.

Şehirde sıkıyönetim gibi

1 Mayıs’tan bir gün önce valilik İstanbul’da Taksim ve çevresindeki ulaşımın kısıtlandığı açıklandı. Metro, füniküler, tramvay, otobüs ve vapurların bu bölgenin yakınındaki faaliyetleri durduruldu. Mecidiyeköy Saraçhane ve Dolmabahçe’den Taksim’e giden yollar kapatıldı. Taksim ve çevresi gece saatlerinden itibaren demir bariyerlerle örüldü.

CHP lideri Özgür Özel ve onun ardından sendikalar da Taksim’e çıkmak için ana yürüyüş güzergahını Saraçhane’den başlatma çağrısı yapınca, polisin en büyük önlem aldığı yer de Sarachane’yi Taksim’e ulaştıran yolun daha başlangıcındaki tarihi Bozdoğan Kemeri oldu. Polis izin verse Sarachane’de toplanan kalabalık buradan Unkapanı, Atatürk Köprüsü ve Tarlabaşı Bulvarı yoluyla Taksim’e çıkmak için yürüyecekti.

O yüzden Saraçhane’deki tarihi Bozdoğan Su Kemeri’nin altında polisin aldığı önlem İstanbul’da 1 Mayıs’ı en iyi anlatan fotoğraf oldu. Tarihi kemerin önü polis zinciriyle örüldü. Polislerin arkasına TOMA’lar, kemerin kapılarına ise demir bariyerler yerleştirildi.

Saraçhane’deki polis barikatı

Sabah saatlerinden itibaren DİSK’e bağlı sendika temsilcileri ve üyeleri arama noktasından geçerek Saraçhane’de toplanmaya başladı. “Zalimin zulmüne direneceğiz” ve “Her yer Taksim, her yer 1 Mayıs” sloganları atan sendika üyeleri ellerinde DİSK yazılı çelenkle alanda bekleyişe geçti.

Meydanın yanı başında bulunan İBB binasına da 1 Mayıs pankartı asıldı.

Saraçhane’de toplanma anında ortaya çıkan görüntüler

Saat 10.00’da CHP lideri Özgür Özel, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu ve beraberindeki milletvekilleri Saraçhane’ye geldi. 

Burada gazetecilere kısa bir açıklama yapan Özel “Yasak kararını doğru bulmadığımızı Sayın Bakan’a anlatmaya çalışıyoruz. Bir ülkenin en dünyaca bilinen meydanında 1 Mayıs kutlanmıyorsa o ülkenin demokrasisi sorgulanır. Tedirgin iktidarlar özgüvensiz iktidarlardır. Kaba kuvvetle sağlanan iktidar sonu yaklaşan iktidardır. Bugün yaşananlar iktidarın özgüven eksikliğini, demokrasi eksikliğini gösteriyor. Bir gün Taksim tam olarak özgür olana kadar mücadelemizi sürdüreceğiz. İçişleri Bakanı ile defalarca görüştük. Kişisel olarak iyi niyetli, diyaloğa açık çabasını takdir etmekle birlikte İçişleri Bakanı’nın üstündeki irade müzakere imkanlarını ortadan kaldırıyor. Kişisel çabası tamam ama her aşamada bir yerde tüm çabalar tıkanıyor. Herkes özgürce Taksim’e girip çıkabildiği zaman sizin egemenliğiniz tescillenir. Polisle Taksim’i koruyorsanız sizin egemenliğiniz polis kuvvetine dayalıdır. Bu vakitten sonra İçişleri Bakanı ile yeni bir şey konuşmanın anlamı yok. Kendisi maalesef ‘kabul edilmedi’, ‘uygun görülmedi’ diye cevap veriyor” diye konuştu.

1 Mayıs’ın tarihi kutlama merkezinin Taksim olduğunu savunan Özel Anayasa Mahkemesi’nin 2023 yılındaki kararını bir döviz üzerinde göstererek engellemenin Anayasal suç olduğunu söyledi.

Ekrem İmamoğlu ise “Saraçhane son beş yıldır hak arama noktasına dönüştü. Bu mücadelelerin sonu hep zaferle sonuçlandı, bir gün 1 Mayıs’ta Taksim’de kutlanacak. Beş yıldır Saraçhane’de halk ne diyorsa o oluyor. Umarım bu anlayıştan vazgeçerler” dedi.

Saraçhane’de gergin bekleyiş sürerken bazı sendikalar sırayla Taksim’e girerek meydandaki anıta çelenk, Kazancı Yokuşu’ndaki anıta da 1 Mayıs 1977’de hayatını kaybedenleri anmak için karanfiller bıraktı. Aralarında HAK-İŞ, TÜRK-İŞ gibi konfederasyonların da bulunduğu birçok sendikanın çelenk bırakma töreni saat 14.00’e kadar sürdü.

Diğer taraftan Beşiktaş ve Şişli üzerinden Taksim’e ulaşmak isteyen küçük gruplara da polis müdahale etti. Okmeydanı’ndan Taksim’e yürümek isteyen Ezilenlerin Sosyalist Partisi, Alınteri Gazetesi, Sosyalist Gençlik Dernekleri Federasyonu ve Sosyalist Kadın Meclisleri üyelerine müdahale kameraya yansıdı.

Şişli’de yaklaşık 10 kişilik SODAP ve Gençlik Meclisleri üyesi grup polis tarafından gözaltına alındı.

Beşiktaş Barbaros Bulvarı’ndaki gruplar da polis müdahalesiyle karşı karşıya kaldı. Burada 30 kişinin gözaltına alındığı bildirildi.

Gençlik Komiteleri üyeleri İstiklal Caddesi’ne çıkan ara sokaklarda “Yaşasın 1 Mayıs” sloganıyla yürüdü. Gençler bir süre yürüdükten sonra polisler tarafından engellendi ve 15 kişilik grup gözaltına alındı.

Kutlamaların Taksim’de yapılabildiği senelerde renkli görüntülere sahne olan İstiklal Caddesi’nde de derin bir sessizlik hakimdi. Dünyanın en kalabalık caddelerinden İstiklal’de sadece polisler vardı.

Bu sırada saatler ilerledikçe farklı noktalarda oluşturulan kortejlerin Saraçhane’ye girmesiyle kalabalık büyüdü. Saraçhane’deki toplanma alanında elinde ‘Milli Eğitim Bakanlığına sesleniyorum’ pankartıyla katılan bir ortaokul öğrencisi dikkati çekti. Arkadaşları adına katıldığını söyleyen genç okullarda bir öğün ücretsiz yemek istediğini söyledi.

Yaklaşık bir saat Saraçhane’de bulunan Özel ve İmamoğlu tekrar kameralar karşısına geçti. Özel burada “Kaba kuvvet olursa bu onu uygulayanların ayıbı olur. AYM kararına rağmen kanunsuz emir verenleri suç işlememeye davet ediyoruz. Sendikalar ne söylüyorsa ne yapıyorlarsa ona göre davranılacak. Ama Saraçhane’deki bu toplanma ve bu iradenin kendisi de çok önemli bir kazanım. Taksim özgürleşene dek bu mücadele sürecek. Taksim bugün özgürleşmezse yarın mutlaka özgürleşecek” diye konuştu. Açıklamanın ardından Özel ve İmamoğlu alandan ayrıldı.

DİSK Başkanı Arzu Çerkezoğlu Saraçhane’deki bariyerin önüne gelerek polisle görüştü. Bozdoğan Su Kemeri girişine gelen kortej burada yolun iki yönü boyunca kurulan polis barikatına takıldı.

Arzu Çerkezoğlu barikat önüne geldi

Burada gruptan bazı kişiler polise plastik flamalarla vurarak barikatı yarmaya çalıştı. Korteje önce biber gazıyla ardından da plastik mermiyle müdahale edildi. Araya sendikacıların girmesiyle arbede bir süre yatıştı. Polis bu sırada sık sık eylemin kanunsuz olduğu uyarısı yaptı.

Kalkanlı çevik kuvvet polisleri ilk müdahaleden sonra barikatı ileriye doğru taşımaya başladı. Kalabalığın yeniden polis barikatı önünde toplanması üzerine polis bu kez plastik mermi ve biber gazıyla müdahale etti.

Polis müdahalesi sürerken 1 Mayıs’ı Taksim Meydanı’nda kutlamak için Saraçhane’de toplanan sendikalar yürümekten vazgeçtiklerini açıkladı. İlk olarak DİSK ve KESK tarafından alınan karara TMMOB, Tabipler Birliği ve Türk Diş Hekimleri Birliği’nin de uyduğu öğrenildi. Açıklamada “1 Mayıs Tertip Komitesi tarafından düzenlenmiş olan faaliyet tertip komitesinin kararıyla sonlandırılmıştır” dendi.

Saraçhane’de işçilerle buluşan Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Başkanı Arzu Çerkezoğlu “Bundan sonra attıkları her adımda bu iradeyi görecekler, bu iradeyi tanıyacaklar. Buradan bir kez daha haykırıyoruz” dedi. Çerkezoğlu Saraçhane’deki etkinliklerden sonra 1 Mayıs Tertip Komitesi’nin programı sonlandırdığını açıkladı.

KESK Genel Sekreteri Sevgi Yılmaz da “‘Çekildi’ demek doğru değil, bu açıklama bize haksızlık olur. Barikatı aşmak konusunda sıkıntı yaşıyoruz. Taksim Meydanı’na yürüyemiyoruz. Şiddet uygulanıyor, polis gazla saldırıyor. Biz kaygı duyuyoruz, istemediğimiz olayların önünü açmasınlar” dedi.

Burada bulunan gruplardan bir bölümü Aksaray yönünde yürüyüşe geçti, ancak bu grup da daha sonra dağıldı. Kısa süre içinde boşalan Saraçhane Meydanı’nı belediye ekipleri temizledi. Meydan sırasıyla önce yaya sonra araç trafiğine de açıldı.

Çağdaş Hukukçular Derneği 1 Mayıs Kriz Masası’nın saat 15.00 itibariyle yaptığı açıklamaya göre 216 kişi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya sayının 210 olduğunu duyurdu. Yerlikaya gözaltına alınanların “uyarıları dinlemeyip Taksim Meydanına ilerlemeye çalıştığını ve polise saldırdığını” söyledi.

İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya İstanbul polisine tebrik mesajı da yayımladı. Kanunsuz yürüyüşe izin verilmediğini kaydeden Yerlikaya polisin “toplumsal olayların nasıl yönetilmesi gerektiği” konusunda örnek olduğunu savundu.

İstanbul Barosu Başkanı Avukat Filiz Saraç da toplantı ve gösteri yürüyüş haklarının hukuksuz bir şekilde kullandırılmak istenmediğini söyledi. Saraç “Bugün Anayasal haklarını kullanmak için gelen yurttaşlarımızın gözaltına alındığına dair bilgiler baromuza ulaşmaktadır. Şu anda ilgili merkez ve komisyonlardaki meslektaşlarımızla gözaltılarla ilgili hukuki destek vermek üzere  sahada bulunmaktayız. Bu gözaltıların derhal sona erdirilmesi ve 1 Mayıs Emek ve Dayanışma gününe, bayrama yakışır şekilde kutlamaların yapılmasının temini gerekmektedir” dedi.

1 Mayıs’la ilgili diğer haberlerimiz, izlenim ve köşe yazılarımız şöyle:

Saraçhane’den tanıklıklar: Doğru siyasetin sahadan görünen ilk taktik yanlışı

Taksim’de 1 Mayıs ablukası: Gidenler, ‘ziyarete’ gidenler ve direnenler…

Ölümler 1 Mayıs’ta da durmadı: Üç işçi çalışırken hayatını kaybetti

Bugün 1 Mayıs, söz işçinin: Ev sahibi olabilmen için ortalama 8-10 yıl hiç yiyip içmeden çalışman lazım, bu da bir kölelik

Hızlarını alamadılar: Kurtlar Vadisi replikleri değil vali ve danışman açıklamaları

Yasaklanmayınca bayram oldu: Türkiye 1 Mayıs’ı böyle kutladı