Erzincan’ın İliç ilçesindeki Çöpler altın madeninde 13 Şubat’ta 10 milyon tondan fazla siyanürlü toprak kaydı, dokuz işçi o toprağın altında kaldı.
ABD merkezli Anagold’la yerli ortağı Çalık Holding’in işlettiği altın madeni Erzincan’da aktif fay hattı üstünde ve Fırat Nehri’ne kuş uçuşu 300 metre mesafedeydi. Bu sebeple uzmanlar madende çevre felaketi olabileceği konusunda senelerdir uyarı yapıyordu. Ancak başvurular sonuçsuz kalmıştı. Korkulan oldu ve işçiler kaldıkları toprağın altından 100 gündür çıkarılamadı. Soruşturmada şu ana kadar dokuz kişi tutuklandı. Facianın ardından dünyadaki bilimsel çalışmalarda liç yığınlarının en fazla 150 metre yüksekliğe ulaştığı, ancak İliç’te kayan yığının 256 metre yükseklikle dünyadaki en yüksek liç sahası olduğu ortaya çıktı.
Toprak kaymasından saatler önce madenciler tarafından çekildiği belirtilen liç alanındaki çatlak fotoğrafları bilirkişi raporunda delil olarak yer aldı.
TBMM’de kurulan komisyonda faciadan üç ay sonra konuşan Enerji ve Tabii Kaynakları Bakanı Yardımcısı Tabdullah Tanca “taşınan liç yığınının içinde 8 ton altın olduğunu” söyledi. Maden Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) tarafından hazırlanan incelemelere göre “yığın liçte yer değiştirme hareketlerinin kazadan yaklaşık üç ay öncesinde artış yönünde eğilim gösterdiği ve kaza gününe kadar artarak devam ettiği tespit edildi.”
Bu liç yığınının denetiminin Anagold’dan taşeron iş alan özel bir şirkete yaptırıldığı da ortaya çıkmıştı.
Facianın ardından başlatılan soruşturmada 17 Şubat’ta şirket yetkililerinin de aralarında olduğu altı kişi ‘sorumlu’ oldukları gerekçesiyle tutuklandı. Şirketin Türkiye müdürüyse gözaltına alınıp serbest bırakıldı. 3 Mart’ta maden ocağını işleten şirkette idareci pozisyonunda çalışan mühendisler İ.T. ve K.M.A., 20 Mart’ta bir kişi daha tutuklandı. Maden ocağında sismik radar sisteminden sorumlu jeoteknik mühendis A.R.K. ifade için çağrıldığı savcılıkta sorgusunun ardından çıkarıldığı mahkemede tutuklanınca tutuklu sayısı dokuza çıktı. Tutuklu zanlılar mühendis, yönetici ve idareci pozisyonunda çalışanlar.
Siyanürle altın aranan madene karşı yıllardır çevre mücadelesi yürüten Sedat Cezaryirlioğlu’na göre tutuklananlar arasında ilkokul mezunu bile olmayan bir komşusu da var. Cezayirlioğlu komşusunun 25 yıldır madende çalıştığı için hasbelkader şef pozisyonuna yükseldiğini anlattı.
Soruşturma sürecinde bu gelişmeler yaşanırken ilk işçi cenazesine 5 Nisan’da yani facianın 53. Gününde ulaşıldı. Cansız bedenine ulaşılan işçiyse 35 yaşındaki Uğur Yıldız’dı. Genç işçi altı yıldır bu madende çalışıyordu. Facianın üzerinden 66 gün geçtiğinde bu kez toprak altında ezilen bir araca ulaşıldı. Burada da Adnan Keklik isimli işçinin cenazesi bulundu. 4 Mayıs’ta ise Ramazan Çimen ve Kenan Öz’e ait cenazeler toprak altından çıkarıldı.
Toprak altında kalan işçiler
Toprak altındaki Şaban Yılmaz, Abdurrahman Şahin, Hüseyin Kara, Mehmet Kazar ve Fahrettin Keklik’i arama çalışmaları ise devam ediyor.
İliç maden sahası üç yılda temizlenebilecek
Çöpler altın madeninin temizlenmesi madeni işleten şirketin yaptığı açıklamaya göre en az 250 ila 300 milyon dolara mal olacak. SSR Mining şirketi tarafından yapılan açıklamaya göre maden sahasının çevreye yayılan ve büyüklüğü 10 milyon tonu aştığı tahmin edilen siyanürlü topraktan temizlenmesinin 24 ile 36 ay kadar süreceği belirtildi.
