13 Şubat 2024’te Erzincan’ın İliç ilçesindeki Anagold Madencilik A.Ş. tarafından işletilen Çöpler altın madeninde siyanür liç işleminden sonra depolanan toprak yığını saat 14.28’de heyelana dönüştü. Hacmi yaklaşık 10 milyon metreküp olarak hesaplanan bir kütle 200 metrelik bir yamaçtan düştü. Dokuz madenci liç yığını altında kaldı.
Olay günü çalışanların madende bir çatlak tespit etmesi facianın daha büyük omasını engelledi. Liç altında kalan Ramazan Çimen, Hüseyin Kara, Mehmet Kazar, Adnan Keklik, Fahrettin Keklik, Kenan Öz, Abdurrahman Şahin, Uğur Yıldız ve Şaban Yılmaz madene kontrol amaçlı dönmüştü. İşçilerin tümünün cesetlerine ulaşılması 116 gün sürdü. İsa Taşdelen ve İshak Demir’in yaralandığı faciayla ilgili çeşitli nedenlerle 43 kişi sorumlu tutuldu. Beş kişiyse hâlâ tutuklu olarak cezaevinde bulunuyor.
İliç faciası ile ilgili iddianamede yaklaşık 10 ay sonra tamamlandı. Tutuklu şüpheliler I.R.G, S.K.S, A.R.K, S.Ç. ve Ö.A. ile tutuksuz 38 zanlı hakkında hazırlanan 69 sayfalık iddianame, Erzincan 1. Ağır Ceza Mahkemesi’ne sunuldu. İddianamede, tüm şüphelilerin ‘taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmak’ suçundan iki yıldan 15’er yıla kadar hapisle cezalandırılması talep edildi.
İddianameden öne çıkan başlıklar şöyle…
* Bu kazalar konusunda uzman ve literatüre hakim olan İstanbul ve Ankara Bölge Bilirkişiler Kurulu’nda kayıtlı olan resmi bilirkişiler de dahil akademisyen olarak da görev yapan bilirkişilerden oluşan bir heyet teşekkül ettirildi.
* Heyet 23 Mayıs ve 7 Haziran tarihlerinde bilirkişi raporlarını sundu. Bu raporlar incelendiğinde 43 şüpheliye kusur verildi. Zanlılardan 12’si asli, 31’inin tali kusurlu bulundu.
* Madenin sınır değerlerin bazı parametreler açısından aşılmış olması sebebiyle çevre kirliliğinin meydana geldiği kanaatine varıldı.
* İliç’te proje yönetimi son derece yetersizdi. Olay günü uyarı vermiş olan heyelan boyutunu doğru tahmin edecek ve yönetecek mekanizma yoktu. Bu nedenle SSR isimli şirketin global projeler başkan yardımcısı J.H, Anagold firmasının ülke müdürü C.Y.D, operasyon başkan yardımcısı I.R.G, sürdürülebilir yatırım projeleri müdürü S.S, kıdemli geoteknik mühendisi A.R.K, iş güvenliği sağlığı müdürü S.Ç, operasyon direktörü K.Ö, 2017-2023 dönemleri proje müdürü K.J.R, GRE adlı şirketin tasarım mühendisleri L.Q ve V.L.L, kontrol mühendisi K.G, INR firmasının proje koordinatörü Ö.A. asli kusurlu bulundu.
* Renkli risk skalasının maden sahasında bulunan yığın liç bölgesi olduğu değerlendirilen sol üst kısımda 11 Şubat itibarıyla renk değişimi başladı. Kazanın olduğu 13 Şubat’ta renk değişimi net şekilde artarak alt kısımlara doğru yoğunlaştı.
* Tasarlanan proje eksik ve yetersiz kaldı. Proje denetiminde bu durum göz ardı edildi. İşletme aşamasında stabilite takibi son derece yetersiz ve ihmalkar yapıldı.
* Olay günü sabah erken saatlerde uyarı veren heyelan olayı, gerçekleşme saatine kadar iyi yönetilmedi. Bunun sonucunda da ölüm ve yaralanmalar meydana geldi.
İddianamede talep edilen cezalar şöyle…
* 43 şüphelinin hepsine ‘taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olma’ suçundan iki yıldan 15’er yıla kadar hapis.
* Altın madenini o dönem işleten şirketin Kanadalı yöneticisi I.R.G. ile C.Y.D. ve K.Ö. hakkında ayrıca ‘çevreyi taksirle kirletmek’ suçlarından adli para ya da toprak, suda veya havada kalıcı etki bırakması durumundan iki aydan bir yıla kadar hapis.
