Birkaç gün önce Twitter’da (yeni adıyla X’te) Umut adlı bir kullanıcı “Uzun zamandır sansürlenen ve TV’lerde yayınlanmayan Aziz Nesin’in ünlü romanından uyarlanan ‘Zübük’ filmini, full ve HD olarak buraya bırakıyorum. Herkese ulaştırın!” diyerek 1980 yılında Kartal Tibet’in Aziz Nesin’in aynı adlı romanından uyarlanan ve Kemal Sunal’ın başrolde oynadığı filmin tamamını paylaştı.
Uzun zamandır sansürlenen ve tv’lerde yayınlanmayan Aziz Nesin’in ünlü romanından uyarlanan “ZÜBÜK” filmini, full ve hd olarak buraya bırakıyorum. Herkese ulaştırın!
İyi seyirler👇 pic.twitter.com/OIVbl7BaBr
— Umut (@demoqrat1) February 17, 2024
Bu paylaşımla ‘Zübük’ tekrar gündeme geldi. Halkın inançlarını kullanarak siyaset dünyasında her türlü işini gören bir politikacının hikayesinin anlatıldığı ‘Zübük’, sinema tarihimizde siyasi yozlaşmayı anlatan önemli filmlerden biri.
Kemal Sunal ile birlikte Metin Serezli, Nevra Serezli, Ali Şen, Kadir Savun, Bülent Kayabaş, Şemsi İnkaya, Osman Alyanak, Nubar Terziyan, Bilge Zobu, Reha Yurdakul gibi isimlerden oluşan bir yıldızlar kadrosuna sahip film. İki yönetmen Memduh Ün ve Osman F. Seden de konuk oyuncu olarak yer alıyor filmde.
X kullanıcısı Umut ‘Zübük’ün TV’lerde yayınlanmasıyla ilgili doğruyu söylüyordu. Çok uzun zamandır ekranlara gelmiyordu film. Lakin birçok eski Türk filmine dijital ortamda ulaşıldığı halde ‘Zübük’e dijital dünyada da ulaşmak neredeyse imkansızdı.
Filme örtülü sansür mü uygulanıyor?
Bu durum ‘Zübük’ filmine örtülü bir sansür uygulanıyor algısını yerleştirdi topluma. İddia Kanal 7’nin ‘Zübük’ün haklarını satın aldığı ve göstermediği’ yönündeydi. Birkaç yıl önce şüpheli bilgileri doğrulama platformu Teyit.org bu iddiaları incelemiş, sonuç olarak filmin tüm telif haklarının filmin orijinal yapımcısı Erler Film’de olduğunu, Kanal 7’nin yalnızca bir dönem gösterim haklarını kiraladığını saptamıştı.
Lakin buna rağmen ‘Zübük’ sansürleniyor iddiası hala geçerliliğini koruyor. 10Haber olarak filmin yapımcısı olan Erler Film’e ulaştık. ‘Zübük’ neden TV’de gösterilmiyor?” diye sorduk. Erler Film’in yetkilisi bir sansürün söz konusu olmadığını, en son filmin 2014’te TV’de yayınlandığını ve herhangi bir kanaldan ‘Zübük’ün yayın haklarını almak için talep gelmediğini anlattı.
Ama 10Haber’in bir sorusu daha vardı Erler Film’e. Türkiye’nin en önemli yapımcılarından Türker İnanoğlu’na ait olar Erler Film YouTube üzerinden birçok filmini gösteriyor. 10Haber olarak Erler Film’e “Zübük’e bu kadar talep varken neden YouTube’da yayınlamıyor?” diye sorduk.
Erler Film yetkilisi “Erler Film’in çok geniş bir arşivi var. Filmin yüklenmemesiyle ilgili özel bir sorun yok. Arşiv çok geniş olduğu için belirli bir programla yükleniyor. Ayrıca seyirciden de ‘Hadi bu filmi yayınlayın’ gibi bir talep almadık. İleride programa uygun olarak elbette programa alınabilir” diyerek cevapladı sorumuzu.
Ancak neyse ki internet çağında her şey mümkün. Bir sosyal medya kullanıcısı bu soruna kendi yöntemiyle bir çözüm sundu, ‘Zübük’ filmininin tamamının zamanında Star TV’den yapılmış bir yayın kaydını X hesabından paylaştı. Bu tabii, aslında yasa dışı; çünkü filmin telif haklarının ihlali anlamına geliyor. Bir çeşit korsan yayıncılık. Bir de çağrı yaptı: “Herkese ulaştırın!” ‘Zübük’ izlemek isteyen binden fazla kullanıcı da filmi izlemek üzere paylaşımı kaydetti.
Aziz Nesin’in Sivas’ta madrabaz bir siyasetçiden ilham alarak yarattığı Zübükzade İbraam Bey’in hikayesini anlatan ‘Zübük’ romanı 1961’den 2002 yılına kadar 22 kez daha sonra da Nesin Vakfı tarafından 16 kez basıldı. Şimdiye kadar da romanın 150 bin adet satıldığı tahmin ediliyor.
Almanca ve Arapça başta olmak üzere birçok dile çevrilen romandaki zübük ifadesi Nesin’in yarattığı bir karakterin özel ismi olmaktan çıkmış ve çıkarı uğruna her kılığa giren, sözüne güvenilmez, sinsi, dolandırıcı, yalancı bir toplumsal tipi tanımlayan genel bir ifadeye dönüştü. Hatta siyasetçiler de bu tanımlamayı kullanmaya başladı. Öyle ki Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen hafta CHP’yi hedef aldığı bir konuşmasında “Antalya böyle zübük siyasetçi oyunlarına gelmez” dedi.
