Birçok kültür sanat kurumu gibi PEN Yazarlar Derneği de Filistin sınavını başarıyla veremiyor. Kurumun tarafgir ve sessiz tutumu daha önce ev sahipliği yaptığı etkinliklerin iptaline, katılımcıların PEN Amerika’yı protesto etmesine neden olmuştu. Dünyanın dört bir yanındaki edebiyatçılar kurumu kuruluş amacına uygun davranmaya davet etmişti.
PEN Amerika’ya son büyük tepki aralarında Naomi Klein, Michelle Alexander, Hisham Matar, Isabella Hammad, Maaza Mengiste, Zaina Arafat ve Susan Muaddi Darraj gibi isimlerin de olduğu bir grup yazarın PEN Dünya Sesleri Festivali’ni protesto ederek etkinliğe katılmayacaklarını duyurması oldu. Yazarlar yayınladıkları açık mektupla Pen’in Gazze’deki soykırıma yetersiz tepki vermesinin örgütün herkes için barış ve eşitlik taahhüdüne ihanet olduğunu dile getirdi. İsrail’in Gazze Şeridi’ne saldırılarına, İsrail’in işlediği ‘soykırım’a derneğin yeterli tepkiyi göstermediği söyleyerek Dünya Sesleri Festivali’nden çekilme kararı aldıklarını duyurdular:
“Filistin’in şairleri, akademisyenleri, romancıları, gazetecileri ve deneme yazarları sözlerini dünyayla paylaşmak için yaşamları ve ailelerinin yaşamı dahil her şeyi riske attı. Yine de PEN Amerika onlarla sağlam bir şekilde durmak istemiyor gibi görünüyor.”
5 months ago, PEN America asked me to be an honourary co-chair of this year's World Voices Festival.
I was honoured.
Then I watched what PEN did – and failed to do – about Gaza.
Here is a letter from a group of us about why we cannot participate. https://t.co/OcVWOk8w80
— Naomi Klein (@NaomiAKlein) March 14, 2024
Yazar Naomi Klein sosyal medya platformu X’te başlangıçta festivalin onursal eş başkanı olarak görev yapma davetinden onur duyduğunu, ancak “PEN’in Gazze hakkında ne yaptığını ve yapamadığını izledim” diyerek sonra bu kararından vazgeçtiğini duyurdu.
Bu edebiyat dünyasının PEN Amerika’ya ilk eleştirisi değil. Ocak ayında yazarlar, Angela Flournoy ve Kathleen Alcott İsrail saldırılarını destekleyen oyuncu ve yazar Mayim Bialik’in olduğu ayrı bir etkinliğe sponsorluk yaptığı için PEN’in Los Angeles’taki yeni yıl etkinliğinden çekilmişti.
Şubat ayında ise aralarında Roxane Gay, Maaza Mengiste ve Nana Kwame Adjei-Brenyah’ın da olduğu 600’den fazla yazar ‘İsrail tarafından öldürülen Filistinli gazeteci, yazar ve şairler’ karşısında kurumun ‘sessiz kalmasını’ kınayıp PEN’i harekete geçmeye çağırmıştı.
PEN’den yazarlara zeytin dalı
Tüm bu gelişmelerin ve son olarak 16 yazarın festivale katılmayacaklarını açıklamasının ardından PEN Amerika bu kez yazarlara zeytin dalı uzatmak için bir açıklama yayınladı. PEN Amerika olarak kurumun savaştaki konumunun daha iyi anlaşılmasını teşvik etmek ve farklı görüşleri tartışmak için yazarlar ve diğerleriyle halka açık bir forumda görüşmek istediklerini duyurdu. Filistinli yazarlara dağıtılmak üzere Hollanda merkezli PEN acil durum fonuna yaklaşık 100 bin dolar “önemli bir finansal katkı” yaptığını da söyledi.
Dünyanın en prestijli edebiyat etkinliklerinden biri olan festival 2005’ten bu yana her Nisan/Mayıs ayında New York ve Los Angeles’ta düzenleniyor.
PEN Amerika’nın uzattığı bu zeytin dalı geçmişteki sessizliğinin sonu olacağını gösteren samimi bir adım mı olacak yoksa kurumun kaybettiği itibarını düzeltmek için atılmış göstermelik bir adım mı; bunu zaman gösterecek. Bu arada yazarlardan PEN Amerika’nın yeni mektubuna dair herhangi bir açıklama gelmedi.
Dünya Sesleri Festivali 8-16 Mayıs tarihleri arasında New York’ta yapılacak.
