Manisa’da Soma Kömür İşletmeleri AŞ.’nin işlettiği Eynez Maden Ocağı’nda 13 Mayıs 2014’te yaşanan maden faciasında 301 madencinin hayatını kaybetmesinin üzerinden tam 10 yıl geçti. Facianın yıl dönümünde CHP Genel Başkanı Özgür Özel bir dizi ziyarette bulundu. İlk olarak Soma Belediyesi’ni ziyaret eden Özel belediye binası girişinde CHP’li Soma Belediye Başkanı Sercan Okur ve genel başkan yardımcıları tarafından karşılandı.
Daha sonra makama çıkan Özel’e Başkan Okur tarafından çeşitli hediyeler takdim edildi. Burada açıklama yapan Özel Soma’da büyük acı yaşandığına değinerek Somalı ailelerle birlikte yas tuttuklarını söyledi. Adalet arayışını sürdürdüklerini ve ailelerin yanında olduklarını belirten Özel 87 duruşmayı ailelerle takip ettiğini, sorumlular hak ettikleri cezayı almadan davanın tamamlandığını, kamu görevlileriyle ilgili yargılamanın ise yeni başladığını ifade etti.
Özgür Özel Soma davasının yeniden görülmesi gerektiğini belirterek “Hassasiyetle takip ettiğimiz husus şudur. O dava yeniden görülmeden Soma’ya adalet gelmez. Kamu görevlilerinde imza yetkisi kullanan, kullanmayan baştaki, arkadaki hepsini titizlikle inceleceğiz. Ama AK Parti’nin seçimini finanse etsin diye onlara tahsis yapanları, alanı ihalesiz genişletenleri, denetim yaptırmayanları, gelecek olan denetçiliği önceden haber verenleri tespit etmeden buradaki birkaç zavallı devlet memurunu cezalandırmakla Soma’ya adalet falan gelmez. Kamu görevlisi ise Türkiye Kömür İşletmeleri’nin Ankara’daki başı, ilgili bakanlığın müsteşarından dönemin bakanı Taner Yıldız’a kadar bütün ilişki ağları ortaya çıkmadan ve bu madenle kurulan asimetrik ilişkiler ortaya dökülmeden, siyasetin finansmanıyla ilgili birilerinin mitinglerine Somalı madencilerin taşınıp da o gün Soma’daki maden kazasındaki işçilerin gittiği siyasi mitinglere kadar hepsi irdelenmeden, bütün ilişkileri ortaya çıkmadan Soma’ya adalet gelmez. O adaleti sonuna kadar takip edeceğiz” diye konuştu.
Soma’daki kanı yerde bırakırsam gözüm arkada gidecek
Soma davasındaki hakim değişikliğine değinen Özel “Akhisar’da görülen davada genç, namuslu, hepimizin güvenini kazanmış Aytaç hakimimiz tam karara giderken terfi eder gibi İzmir’e yollanıp yerine eski maden kazalarında hayatını kaybedenleri suçlu bulmuş birini getirdiler. O burada bilinçli, o burada olası kasttan hüküm kurması gerekirken bilinçli taksirle herkesi saldı. Yattığı yetti herkesin. Yargıtay’a gitti. İlgili dairede görüşüldü. İlgili daire 5’e 0 kararla ‘Olası kastı burada kullanmayacaksan nerede kullanacaksın kardeşim’ diyen bir bozma kararı aldı. Yolladı o kararı buraya. 5 ay, 6 ay. Sercan Başkan dedi ki ‘Yargıtay kararı yollamıyor’. Ya nasıl yollamaz? ‘Bunun normali ne kadar’ diyorum. ‘Birkaç gün, bilemedim birkaç hafta’ diyorlar. 5,5 ayda bu beş hakimin üçünü alıp yerine iktidara müzahir üç hakim atadılar. Mesela bunlardan biri gar katliamı olduğu gün Adalet Bakanı olup, geçici Adalet Bakanı oluyordu o zaman tarafsız, kıkır kıkır gülen kişi o mahkemeye gitti. Her aldıkları kararlarla muhalifleri cezalandıran ve iktidar yanlısı tutum takılanlar o mahkemeye gitti ve bu üçü geldi. Savcı buraya yollayacağı karara itiraz etti. Danıştay tarihinde, Yargıtay tarihinde pek nadir olan bir şekilde itiraz etti. Geldi, buraya. Bu sefer bu üçü 5’e 0 alınan kararı 3’e 2 kendi kararlarıyla düzelttiler. Sonra buraya yolladılar. Işık hızıyla aynı karar alındı. Soma defteri kapandı. Bunu unutmadık. Unutmuyoruz. Unutturmayacağız. Bir yandan elbette sorunları dile getiriyoruz. Bir yandan müzakere ediyoruz. Bir yandan mücadele ediyoruz. Bunu unutmayacağız. Soma davası yeniden görülmelidir. Soma davası yeniden görülmüyorsa, adalete yapılan bu anayasa dışı müdahale görülmüyorsa, Türkiye’de normalleşeme olmaz. Soma’daki kanı yerde bırakırsam benim de gözüm arkada gidecek” dedi.
Soma Katliamı'nın 10'uncu Yıldönümündeki Anma Törenlerine katılıyoruz https://t.co/NvV6HIZfDs
— Özgür Özel (@eczozgurozel) May 13, 2024
Soma’da yürüyüş yapıldı
Özel ardından Soma’da yapılan anma yürüyüşüne katıldı. Özgür Özel maden şehidi aileleriyle birlikte Cumhuriyet Meydanından Madenci anıtına kadar yürüdü. Madenci anıtı önünde üç dakikalık saygı duruşunda bulunuldu. Saygı duruşunun ardından davanın cezaevindeki avukatları Selçuk Kozağaçlı ile Can Atalay’ın mektubu okundu. Basın bildirisinin okunmasının ardından avukatlar ve maden mühendisleri birer konuşma yaptı.
301 madencinin aileleri adına konuşan İsmail Çolak CHP liderinin olayın başından bugüne kadar hep yanlarında olduğunu belirterek teşekkür etti.
Anmada konuşma yapan Özgür Özel şunları söyledi:
“Bu aileler 301 maden şehidimizin geride bıraktıkları emanetlerdir. Soma’ya laf eden karşısında beni bulur dedim. Her gün adım adım, emek emek mücadele verdik. Bugün Savaştepe’de, Kınık’ta, Bergama’da, Soma’da, Kırkağaç’ta ve Akhisar’da artık onlar yok biz varız. Bugün altı ilçede de artık onlar yok biz varız. Emek dostu, gerçek sendikacılık dostu bir mücadeleye destek vereceğiz. Soma’nın AK Partilisine de MHP’lisine de sahip çıkacağız. Alın terinin karşılığını alacak, örgütlenmeyi başaracak, gün gelecek bu güzel evlatlarla elbet saygı duruşunda da bulunacağız bu çocukların yüzü gülene kadar mücadeleye devam edeceğiz. Bundan sonra nereye çağrılırsak koşup gidelim. Nerede bir hak arama mücadelesi varsa koşun gelin. Birlikte olalım, meydanları dolduralım. Herkesin hakkını söke söke alalım. Hatırları önünde saygıyla eğiliyorum. Yoksullar kazanacak, kimsesizler kazanacak, biz kazanacağız.”
Soma’daki yargılamalarda neler yaşandı?
Manisa’da Soma Kömür İşletmeleri AŞ.’nin işlettiği Eynez Maden Ocağı’nda 13 Mayıs 2014’te yaşanan maden faciasında 301 madenci hayatını kaybetmiş, 162 işçi de yaralanmıştı.
Madeni işletenlere yönelik açılan Soma davası 2015’te başladı. İlk etapta 5’i tutuklu olmak üzere 51 kişinin yargılandığı dava, yerel mahkeme ile Yargıtay arasında gidip geldi.
2018’in Temmuz ayında sonuçlanan davada 37 kişi beraat etti. 14 sanık, taksirle ölüme ve yaralanmaya sebebiyet vermekten cezalandırıldı. Mahkeme, sanıklardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan’ı 15 yıl, Genel Müdür Ramazan Doğru’yu 22 yıl 6 ay, İşletme Müdürü Akın Çelik’i 18 yıl 6 ay hapis cezasına mahkûm etti.
Can Gürkan, 18 Nisan 2019’da yurtdışına çıkış yasağıyla tahliye edildi. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020’de kararı bozdu. Can Gürkan’ın da aralarında bulunduğu dört sanığa “olası kastla 301 kez öldürme ve 162 kez yaralama” suçundan ceza verilmesini istedi.
Ancak iki Yargıtay savcısı, sanıklar hakkında “taksirle ölüme neden olmaktan” ceza verilmesini talep ederek, bu kararın düzeltilmesi için 8 Ocak 2021’de başvuruda bulundu.
Ardından dosya Yargıtay 12. Ceza Dairesi’ne geri döndü. Yargıtay heyeti önceki kararı bozarak, Can Gürkan’ın da aralarında olduğu dört sanığın bilinçli taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olmaktan yargılanması gerektiğine karar verdi.
Yeniden yapılan yargılamada Can Gürkan’a 20 yıl, maden mühendisleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’a 12 yıl altışar ay hapis cezası verildi, Haluk Evinç ise beraat etti. Yargıtay 12. Ceza Dairesi, yeniden yargılama sürecinin tamamlanmasının ardından 4 Nisan 2022’de yerel mahkemenin kararını onadı.
Facianın ardından madenci yakınlarının sıklıkla talep ettiği “kamu görevlilerinin yargılanmasına” ise ancak 10 yıl sonra başlanabildi. 25 Aralık 2023’te, Soma Cumhuriyet Başsavcılığı, 28 kamu görevlisi hakkında kamu davası açıldığını duyurdu. Kamu görevlilerinin ilk kez yargılandığı ilk duruşma 8 Mayıs 2024’te görüldü. Dava 12 Eylül 2024’e ertelendi.
