Formula 1’de heyecan bu hafta sonu Circuit of the Americas pistinde koşulacak ABD Grand Prix’siyle geri dönecek. Birbirinden farklı takımların dönem dönem güçlü gözüktüğü ve şimdiye kadar yedi farklı pilotun yarış kazandığı 2024 sezonunda son altı yarışlık final periyoduna girilirken şampiyonluk hesapları da yapılmaya başlandı. BBC Sport, Max Verstappen ve Lando Norris arasındaki şampiyonluk mücadelesini analiz etti, McLaren pilotunun ne yapması gerektiğini ve ona yardımcı olabilecek faktörleri derledi, geçmişte yaşanan benzer örnekleri göz önüne serdi.
Sezonun geride kalan kısmında Verstappen 7, Norris 3, Leclerc-Hamilton ve Piastri 2, Russell ve Sainz ise birer kez damalı bayrağı ilk sırada gördü.
Formula 1’de 2024 sezonunun düğümünü çözmek adına altı yarış kaldı. Sezonun geriye kalan kısmının takvimi şöyle:
- 18-20 Ekim: Amerika Birleşik Devletleri Grand Prix*
- 25-27 Ekim: Meksika Grand Prix
- 1-3 Kasım: Brezilya Grand Prix*
- 22-24 Kasım: Las Vegas Grand Prix
- 29 Kasım-1 Aralık: Katar Grand Prix*
- 6-8 Aralık: Abu Dhabi Grand Prix’si
Not: * işareti Sprint yarışının olduğunu belirtir.
Pilotlar şampiyonasında durum
Bitime altı yarış kala Norris, zirvedeki Verstappen’in 52 puan gerisinde bulunuyor. Kalan yarışların üçünde Sprint de var, bu da ortada olan toplam puanı 180’e yükseltiyor. Matematiksel olarak Norris’in rakibiyle arasındaki puan farkını yarış başına 8.9 azaltması gerek. F1’de birinci 25, ikinci ise 18 puan alıyor. En hızlı turdan gelen bir puan hesaba katılsa dahi bu sonuçlar Norris için yetersiz. Organizasyonda üçüncü ise 15 puan alıyor. Bu da Norris’in kalan süreçte şampiyonluk için takım arkadaşı Oscar Piastri’ye de ihtiyaç duyacağı anlamına geliyor.
Sprint yarışları nasıl fark yaratır?
Sprint etkinliği içeren hafta sonlarında daha fazla puan kazanmak mümkün. Grand Prix’de elde edilecek maksimum 26 puana ek olarak Sprint’te zafere ulaşan taraf sekiz puan kazanıyor. Sprintte ikinci yedi puan alıyor, kalan puanlar sekizinciye kadar birer birer azalarak sürüyor.
Verstappen bu sezon yapılan üç sprint yarışını da kazandı. Ne var ki sezonun son Sprint’i haziran ayında Avusturya’da koşuldu. Verstappen, o tarihten beri performansı düşen Red Bull’uyla herhangi bir galibiyet elde edemedi, Norris ise aksine haziran sonrası performansını artıran McLaren’la birçok yarış kazandı.
Kalan maksimum 180 puanın dağılımı
Geriye kalan altı yarışta kazanılabilecek maksimum puan sayısının 180 olduğunu söylemiştik. Grafikte sarı renkle gözüktüğü üzere bu puanların 150’si Grand Prix’lerdeki yarış galibiyetleriyle elde edilebilecek. Bir zafer 25 puan değerinde, altı zafer ise 150.
Geriye üç Sprint yarışı kaldı, bu nedenle Sprint zaferlerinin tamamını kazanan bir pilot çıkarsa sekizerden 24 puanı cebine koyma ihtimaline sahip.
Sprint yarışlarında en hızlı tura puan verilmiyor ancak Grand Prix’lerde en hızlı turu atan isim yarışı ilk 10 içerisinde bitirdiyse bir puanı cebine koyuyor. Kalan altı yarışta birerden altı en hızlı tur puanı dağıtılacak. Altı puanı küçümsememek gerek, F1 tarihinde çoğu zaman bu kadar küçük farkların sezonun galip gelen tarafını değiştirmişliği var.
Takım arkadaşları fark yaratabilir mi?
Bu sorunun cevabı kesinlikle evet. Yazının bir önceki kısmında da belirttiğimiz gibi Norris her yarışı kazansa bile Verstappen’in ikinci olması İngiliz pilota yetmeyecek. Eğer McLaren’ın bir diğer pilotu Piastri, Verstappen’i mağlup edebilirse bu doğrudan Hollandalı şampiyona liderinin alacağı puanların azalması anlamına gelecek. Aynı durum Red Bull’un ikinci pilotu Sergio Perez için de geçerli ancak Meksikalının formunda mucizevi bir yükseliş olmazsa kendisinin bu süreçte belirleyici bir faktör olmasını beklemek anormal olur. Gerçi Checo’nun 2021 Abu Dhabi GP’de Verstappen’i şampiyon yapmışlığı var, gelin hatırlayalım…
Norris’e Ferrari ve Mercedes yardım edebilir mi?
Bu sorunun cevabı evet, ama Norris’in tüm yarışları kazandığı senaryoda buna ihtiyacı yok. İngiliz piltorun kalan altı yarışın tamamını kazandığı senaryoda Max bir kez bile üçüncü olsa şampiyonluğu kaybedecek, burada araya girecek bir kişinin Piastri olması yeterli. Ancak ne olursa olsun bu en uç ihtimal ve tabii ki Max ne kadar geride finiş görürse Lando o kadar mutlu olur, burada Mercedes ve Ferrari’nin alacakları sonuçlar da şampiyonu doğrudan etkileyebilir.
Bazı pistler kimi takım ya da sürücülere avantaj sağlayacak mı?
Bu sorunun kesin bir cevabı şimdilik yok. Monza’daki yarış öncesinde McLaren için hız tapınağının zayıf bir pist olacağı düşünülüyordu ancak sıralama turlarında turuncu otomobil ilk çizgiyi kapatmıştı. Buna karşın ev sahibi Ferrari’nin Monakolu pilotu Charles Leclerc yarışı kazanıp İtalyanları bir süreliğine dünyanın en mutlu insanları yapmıştı.
Öte yandan Singapur öncesi cadde pistlerinin Red Bull’un zayıf karnı olduğunu söyleyip bu sebeple Las Vegas GP’nin Verstappen için zor geçeceğini dile getirebilirdiniz, ancak ‘Uçan Hollandalı’ beklentilerin aksine Singapur’da damalı bayrağı ikinci sırada gördü.
Bu örnekler doğrultusunda bu sorunun cevabı ‘evet’ten ise ‘hayır’a daha yakın. Hava koşulları, pist sıcaklığı, otomobilin optimum ayarının yakalanabilmesi, lastik ısıtma konusundaki maharet ve sayısı sonsuza kadar çoğaltılabilecek onlarca teknik detay kalan altı hafta sonunun her birinde birilerini öne çıkartacak.
Kalan yarışların tamamında Lando 1, Max 2 olursa?
Geriye kalan altı Grand Prix yarışında Lando Norris’in tamamını en hızlı turu atarak kazandığını, McLaren pilotun aynı zamanda tüm Sprintlerde de zafere uzandığını düşünelim. Bu durumda İngiliz pilotun elde edeceği puan yazının önceki kısmında da belirttiğimiz gibi 180.
Olur da Verstappen de koşulacak dokuz farklı yarışın tümünde ikinci olursa ne olacak? İşte o zaman çok dramatik bir senaryo ortaya çıkıyor. Bu hipotezde Max’in ikinciliklerden elde edeceği puanların toplamı 129. Yani bir diğer değişle Norris, Verstappen’e bu süreçte 51 puan fark atmış oluyor. İkilinin arasındaki mevcut puan farkı ise 52. Yani bu ütopik senaryonun gerçekleşmesi durumunda Max’i sadece bir puan şampiyon yapacak. Bu durum bir diğer açıdan da Lando için şu sonucu açığa çıkartıyor; ipler kendi elinde değil, her şeyi kazanması bile yetmeyebilir.
Aynı puanda bitirirlerse ne olacak?
Formula 1’de birden fazla pilot sezonu aynı puanda bitirirse kural kitabına göre daha fazla yarış kazanan üstün sayılır. Eğer galibiyetler eşitse daha fazla ikinci olan önde kabul edilir. Bu durum eşitliğin bozulduğu sıralama sonucuna kadar inebilir.
Verstappen ve Norris bu sezon hiç çarpıştı mı?
Verstappen’in şampiyonluk yarışında olduğu senaryoda rakibiyle yaşadığı temaslar kaçınılmaz bir gerçek olarak öne çıkıyor. 2021’deki epik sezonda Hamilton’la Britanya, Monza ve Suudi Arabistan’da akıllardan çıkmayan kazalara karışan Verstappen bu sezonki rakibi Norris’le de pist üstünde temas yaşadı.
Avusturya’da iki isim liderlik için mücadele verirken kaza yaptılar. Bu temas sonrası iki ismin de lastiği patladı. Verstappen ceza aldı ancak bu durum Norris’e yaramadı çünkü İngiliz pilot yarışı tamamlayamadı. Verstappen beşinci sırada finiş gördü, hanesine yazılan 10 saniyelik ceza ise kendisine pozisyon kaybettirmedi. Şampiyonluk mücadelesi genellikle sürücüler arasındaki ilişkide gerginliğe yol açsa da pist dışındaki dostlukları iyi kalmaya devam ediyor.
🤯 Max Verstappen ve Lando Norris’in birbirine girdiği anlar! #F1 | #AustrianGP pic.twitter.com/zmhhPFqNZh
— beIN SPORTS Türkiye (@beINSPORTS_TR) June 30, 2024
Tarihte geriden gelerek şampiyon olan var mı?
Olmaz olur mu. Ferrari’nin son şampiyonluğunu elde ettiği 2007 yılında kırmızı otomobili süren Kimi Raikkonen, bitime iki yarış kala McLaren’ın o dönemki çaylağı Lewis Hamilton’un 17 puan ardında gerideydi. O dönem farklı bir puan sistemi olduğunu hatırlatmakta fayda var. 2007’nin 17 puanı şimdiki dağıtım sistemine göre 47 puana eşit, bu neredeyse iki tam yarış demek. Buna karşın Kimi, bir puanla şampiyon olmuştu.
Raikkonen’in masallara konu olacak şampiyonluğunda son iki yarışın bilançosu böyleydi.
1986 sezonu ise bir başka örnek olarak gösterilebilir. McLaren’den Alain Prost, Williams’tan Nigel Mansell’ın 11 puan gerisindeydi. Bu da şimdiki 33 puana eşdeğer bir fark. Buna karşın Fransız ‘Profesör’ şampiyon olan taraf oldu. Ayrıca 1983’te Nelson Piquet de bitime üç yarış kala şimdiki sisteme göre 43 puana denk gelen 14 puanlık farkı Prost’a karşı kapatıp dünyanın en hızlı pilotu olmayı başarmıştı.
McLaren nasıl oldu da Red Bull’la arasındaki farkı kapattı?
Sezon başında Red Bull son yıllarda olduğu gibi gridin açık ara en hızlı otomobili olarak öne çıkmıştı. İlk beş yarış sonunda McLaren ise Ferrari’nin bile ardında en hızlı üçüncü araç konumundaydı. Ne var ki Miami GP dönüm noktası oldu. Turuncu otomobile Florida’da getirilen güncelleme aracı bir anda rekabetçi hale getirdi. Zaten Lando Norris de kariyerinin ilk Formula 1 Grand Prix zaferini orada elde etti.
Zaman ilerledikçe McLaren’ın gelişimi durmadan sürdü, öte yandan Red Bull ise gerilemeye başladı. Buna karşın sezonun kalan altı yarışlık diliminde iki takımın da güncellemeler getirmek için harıl harıl çalıştığını belirtmek gerek, neler olacağını öngörmek zor.
Üreticiler sıralamasında McLaren arayı kapatıp böyle öne geçti.
Red Bull’dan ihlal itirafı geldi
Tüm bu ince hesaplamalar yapılırken gridi sarsan bir dedikodu kamuoyunda kısa sürede yayıldı. Çıkan haberlerde FIA’nın araç yüksekliği konusunda talimatnamede açık bularak bunu kendilerine avantaj sağlama yolunda mühendislik ihlaline çeviren bir takımı tespit ettiği söylendi. Öncelikle bu takımın McLaren olduğu düşünülse de devamında şok eden bir itiraf geldi. Red Bull cephesi, sıralama turları ve yarış arasında araç yüksekliğini değiştiren bir cihaza sahip olduklarını itiraf etti. Milton-Keynes merkezli takımdan şu açıklama yapıldı:
“Cihazın olduğu doğru ama araç tamamen kurulup yarışa hazır hale geldiğinde erişilemez durumda. FIA ile görüşmelerimizde bunu konuştuk ve ileriye yönelik bir plan üzerinde anlaştık.”
Bu itiraf sonrası parçanın kullanımının yasaklanması ancak Red Bull’a da herhangi bir ceza verilmemesi öngörülüyor. Ne var ki yere basma gücünün çok büyük önem sarf ettiği bu sporda yükseklik ayarlayan bu parçanın araçtan çıkartılması Red Bull’un performansını daha da düşürebilir. Bu durum Lando Norris’in iştahını daha da kabartmış olsa gerek ki McLaren pilotu yaşananlar sonrası şu yorumda bulundu:
“Sınırları zorlamak, yeni şeyler tasarlamak ve inovasyon yapmak önemli ancak bu inovasyonu yapabileceğiniz alanın dışına çıkmamalısınız. McLaren bu konuda çok iyi bir iş çıkardı. Bu çizginin ötesine geçmeyeceğimizden eminiz.”
Verstappen’in 52 puanlık üstünlüğüyle her şeye rağmen şampiyonluk yolunda avantajını devam ettirdiği, ancak Mclaren’ın üreticiler şampiyonluğunu kazanmaya uzun yıllar sonra çok yakın olup Lando Norris’in zaferi için de her türlü şartı zorlayacağı sezonun son altı yarışlık dilimi Texas’ta başlıyor. İşte ABD Grand Prix’sinin yarış takvimi:
19 Ekim Cumartesi
- Sprint: 21:00
20 Ekim Pazar
- Sıralama turları: 01:00
- Yarış: 22:00