Futbol Federasyonu ülke futbolunun en tartışılan kavramlarından hakemlik için devrim niteliğinde bir adım attı. VAR kayıtları bu sezon ilk defa taraftarlarla paylaşıldı. Geçen sezon bir kere paylaşılan kayıtlar bu sezon daha önceden haber verilerek 26. hafta maçlarında alınan tüm VAR kararları çerçevesinde taraftarlara sunuldu.
Federasyonun YouTube kanalından paylaşılan kayıtlarda altı maç yer aldı. Bu maçlarda yalnızca hakemlerin ekrana gittiği anlar paylaşıldı. 6 dakika 17 saniyelik videoda şampiyonluk yarışında olan takımlar Galatasaray’ın Ankaragücü deplasmanı ve Fenerbahçe Rizespor deplasmanındaki hakem yönetimiyle alakalı bir kayıt yer almadı.
Muammer Sarıkaya ve Derrick Köhn pozisyonları yer almadı
VAR kayıtları TFF’nin de daha önce belirttiği gibi bu haftadan itibaren düzenli olarak paylaşılacak. Ancak görünen o ki söz konusu kayıtlar beklentileri karşılamayacak. Zira kayıtlar hakemlerin ekran başına çağrıldıkları anlara dair pozisyonları kapsıyor. Bu da VAR’ın uzun süre dinleme yapıp orta hakemi izleme ekranına çağırmadığı anlardaki konuşmaların izleyicilerle paylaşılmayacağı anlamı taşıyor.
Hal böyle olunca Rizespor-Fenerbahçe maçının 13. dakikasında Rizeli MuammerSarıkaya’nın Fenerbahçeli Sebastian Szymanski’ye yaptığı harekette bir kırmızı kart incelemesi yapılıp yapılmadığı; şayet yapıldıysa bu incelemede VAR monitörü başındaki hakemlerle orta hakemin neler konuştuğu bilinmiyor. Öte yandan Ankaragücü-Galatasaray maçında Derrick Köhn’ün kazandığı topun devamında Mauro Icardi’nin takımı lehine skoru 4-0’a getirdiği pozisyonda Köhn aleyhine neye göre faul verildiği konusu açıklığa kavuşmuyor. Şampiyonluk yarışının gol averajıyla belirlenebileceği ve bu denli pamuk ipliğine bağlı olduğu dönemde bu kararların neye göre alındıklarıyla alakalı VAR konuşmalarının paylaşılmamış olması söz konusu 6 dakika 17 saniyelik videonun da niteliğini tartışmaya açıyor.
Konuşmalar metinden okunuyor izlenimi verdi
Hakemlerin birbirleriyle yaptıkları konuşmalardaki ses tonları ve cümle kullanımları dikkat çekti. Geçen sezon açıklanan kayıtlarda Sivasspor-Galatasaray maçının VAR hakemi Özgüç Türkalp orta hakem Erkan Özdamar’a “ofsaytımsı” şeklinde bir tabir kullanmıştı. Bu tabir çok uzun süre tartışma konusu olmuştu. Hala da sosyal medya şakalarında kullanılan bu tabire benzer bir lafın ortaya çıkmaması için adeta hakemlerin yazılmış metinden okuma yaparak birbirleriyle oldukça resmî iletişim kurduğu izleyenlerin dikkatinden kaçmadı.
Grafiklerdeki yetersizlik
Yapılan araştırmalar ve izleyici yorumlarından dikkate takılanlar sonucu ortaya çıkan sonuçlardan biri de ilki yayınlanan VAR kayıtlarının bilhassa grafik kısmında özensizlik olduğu. Buna göre maç ismi ve dışında grafiklerde herhangi bir bilgi yok. Hakemlerin statüleri ekrana yansıyor fakat isimleri yazmıyor. Öte yandan maç dakikası da VAR kayıtlarında yer almıyor. Bundan sebep Sivasspor-Hatayspor maçında geri alınan penaltı kararında yaklaşık olarak 3 dakika beklendiği ayrıntısı dikkatli izleyiciler haricindeki tüketicilerin dikkatinden kaçabiliyor.
Meler’in gafı kayıtlara yansıdı
İlki yayınlanan VAR kayıtlarında dikkatlerden kaçan konulardan biri de Pendikspor-Trabzonspor maçında görev yapan FIFA kokartlı Halil Umut Meler’in penaltı kararını geri çevirirken “Gol iptal veriyorum” dediği anlar oldu. 11 Aralık 2023 tarihinde eski Ankaragücü Başkanı Faruk Koca’nın maç sonu yumruklu saldırısına uğrayan, o tarihten sonra ilk defa bir dört büyükler maçında görev yapan Meler, VAR kayıtlarının açıklandığı haftada bu gafla dikkat çekti.
Meler dört büyüklerin maçlarına dönüşünde gaf yaptı.
Sonuç olarak izleyicilerin asıl merak ettiği pozisyonları vermekten, orta hakemin ekrana davet edilmediği pozisyonlardaki telsiz konuşmalarını yayınlamaktan öte VAR hakemlerinin yüzde yüz emin oldukları pozisyonlar neticesinde orta hakemleri ekrana davet ettikleri anlar videoda yer alıyor. Bu açıdan doyurucu ve ikna edici olmaktan uzak kayıtlarda “ofsaytımsı” gafının önüne geçilmesi de kullanılan dildeki temel amaç olarak gözetilmiş. Yani izleyicinin ağzına bir parmak bal çalınmış ancak güvenilirlik kovanının çevresi hâlâ arılarla dolu.