1 Nisan’da İsrail’in Şam’daki İran büyükelçilik yerleşkesinde yer alan konsolosluk binasına düzenlediği hava saldırısıyla son yılların zirvesini gören Tahran-Tel Aviv gerilimi devam ediyor. Saldırıda ikisi general yedi İran askeri, altı sivil hayatını kaybetmişti. Olayın ardından intikam yemini eden İran’ın İsrail’e doğrudan saldırı hazırlığında olduğu söylentileri dolanıyor. O günden bu yana bölgedeki ABD ve İsrail güçleri ise yüksek alarm durumunda.
Hâl böyleyken konuyla ilgili bilgi sahibi bir kişiye göre İsrail, cuma ya da cumartesi günü İran’dan ülkenin güneyine ya da kuzeyine doğrudan bir saldırı ihtimaline hazırlanıyor. İran yönetiminden bilgi alan bir kişi ise saldırı planlarının tartışıldığını ancak henüz nihai bir karar verilmediğini söyledi.
Israel is preparing for a direct attack from Iran on southern or northern Israel as soon as the next 24 to 48 hours, according to a person familiar with the matter https://t.co/6pAovjVFLC
— The Wall Street Journal (@WSJ) April 12, 2024
ABD Başkanı Joe Biden da konuya teyit gibi açıklamasıyla müdahil oldu. Beyaz Saray’da gazetecilere yaptığı açıklamada İran’ın İsrail’e “er ya da geç” saldırmasını beklediğini söyledi.
Gazetecilerin İran’ın İsrail’e saldırmasının ne kadar yakın olduğu sorusuna ABD Başkanı “Güvenli bilgilere girmek istemiyorum ama beklentim er ya da geç” yanıtını verdi.
Şu anda İran’a mesajının ne olduğu sorulduğunda ise Biden “Yapmayın” dedi.
BREAKING – Biden says he expects an attack by Iran “sooner rather than later.”
Says Iran will not succeed and that the US is devoted to the defense of Israel.
In a message to Iran, Biden says, “Don’t!” pic.twitter.com/oqusMubmWu
— Bruce Snyder (@realBruceSnyder) April 12, 2024
Biden, CNN muhabirinin Amerikan askerlerinin risk altında olup olmadığı sorusu da dahil olmak üzere salondaki gazetecilerin sorduğu sorulara yanıt olarak kürsüye döndü ve ABD’nin İsrail’in savunmasına “adanmış” olduğunu söyledi: “Kendimizi İsrail’in savunmasına adadık. İsrail’i destekleyecek ve savunulmasına yardımcı olacağız. İran başarılı olamayacak.”
Daha geniş çaplı bir bölgesel savaş korkusu artarken ABD son günlerde İran’ın İsrail’e yönelik önemli bir misilleme saldırısına karşı tetikte bekliyor.
President Biden says he expects Iran will attack Israel “sooner than later” https://t.co/H3dV9n0txU
— CNN (@CNN) April 12, 2024
Beyaz Saray’dan da açıklama geldi: Saldırı yakın
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby’den WSJ’nin haberine adeta teyit geldi. Basın mensuplarına açıklama yapan Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi sözcüsü John Kirby, İran’ın İsrail’e muhtemel saldırısının “yakın zamanda” gerçekleşeceğini söyledi.
“İsrail’i savunma konusundaki taahhütlerimizin arkasındayız” diyen Kirby, olası saldırının zamanlaması hakkında detay paylaşmadı. ABD’li sözcü durumu yakından takip ettiklerini de sözlerine ekledi.
İki kaynak da doğruladı: Muhtemelen İsrail toprakları hedefte
Bu haftanın başlarında ABD istihbarat raporları İran ya da vekilleri tarafından İsrail varlıklarına yönelik bir saldırının yakın olduğunu gösteriyordu ancak bir kaynak saldırının İsrail sınırları içinde olabileceğinin anlaşıldığını ifade etti.
Konuyla ilgili bilgi sahibi bir ABD’li yetkili de Wall Street Journal’a (WSJ) yaptığı açıklamada Amerikan istihbarat raporlarının İran’ın birkaç gün içinde İsrail’in başka yerlerdeki çıkar noktalarına değil de “muhtemelen İsrail topraklarına” yönelik bir misilleme saldırısına işaret ettiğini belirtti.
Dün İsrail’deki Amerikan Büyükelçiliği, ABD hükümet çalışanları ve aile üyelerinin bir sonraki duyuruya kadar İsrail’in merkezi, Kudüs ve Beerşeba dışında kişisel seyahatlerinin kısıtlanacağını söyledi.
Savunma yetkilileri, Ortadoğu’daki askeri operasyonlardan sorumlu olan ABD Merkez Kuvvetler (CENTCOM) komutanı Orgeneral Michael Erik Kurilla’nın dün İsrail’de olduğunu bildirdi.
İsrail’in güneyindeki bir hava üssünden konuşan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da İsrail’e yönelik herhangi bir saldırıya doğrudan karşılık verme yemini etti. Netanyahu “Kim bize zarar verirse, biz de onlara zarar veririz. İsrail Devleti’nin hem savunma hem de saldırı amaçlı tüm güvenlik ihtiyaçlarını karşılamaya hazırız” dedi.
Hangi senaryolar masada?
İran devlet medyası ve ABD’li yetkililere göre Suriye ve Lübnan’daki İran paramiliter operasyonlarını yöneten General Muhammed Rıza Zahidi’nin öldürüldüğü saldırıyla ilgili olarak Suriye de İsrail’i suçladı. Zahidi, Ocak 2020’de ABD’nin General Kasım Süleymani’yi Bağdat’ta öldürmesinden bu yana öldürülen en yüksek rütbeli İranlı askeri yetkiliydi.
İsrailli bir askeri sözcü, istihbaratın Şam’da vurulan binanın diplomatik bir tesis değil, Devrim Muhafızları’na bağlı Kudüs Gücü’nün kullandığı ve sivil alan olarak gösterilen bir bina olduğunu söyledi.
Devrim Muhafızları’ndan bir danışman, bu hafta başında ülkenin dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ile temasa geçerek İsrail çıkarlarını vurmak için çeşitli seçenekler sunduğunu söyledi. Söz konusu senaryolar arasında İsrail’e orta menzilli füzelerle doğrudan saldırı opsiyonu da yer alıyor.
Son saatlerde Devrim Muhafızları’na yakın sosyal medya hesapları İsrail’in Hayfa Havaalanı’na ve Dimona’daki nükleer tesisine füze saldırısı simülasyonlarını gösteren videolar yayınladı. İranlı bir yetkili de daha önce İran’ın saldırıya uğraması halinde İsrail’in enerji tesislerini vuracağını söylemişti.
Ancak Hamaney henüz planlar hakkında karar vermedi. Doğrudan bir saldırının geri tepebileceğinden ve İsrail’in İran’ın stratejik altyapısına büyük bir misillemeyle karşılık vermesinden endişe ediyor. Danışman “Saldırı planları dini liderin masasında ve o hala siyasi riski tartıyor” dedi.
İran Devrim Muhafızları ve Suriye hükümeti danışmanlarına göre senaryolar Tahran’ın Suriye ve Irak’taki vekillerinin saldırılarını içeriyor ve İran bu saldırılar için son günlerde depolarından insansız hava araçları (İHA) gönderdi.
İran ve müttefiklerinin İsrail’in 1981’de Suriye’den ilhak ettiği ihtilaflı topraklar olan Golan’a ve hatta Gazze’ye de saldırabileceği belirtiliyor. Bu kişiler bir başka seçeneğin de özellikle Arap dünyasındaki İsrail büyükelçiliklerine saldırarak Tel Aviv ile dostane ilişkilerin pahalıya mal olabileceğini göstermek olduğunu söyledi.
Bu arada uluslararası toplum da gerilimin tırmanmasını önlemek için çabalıyor. İngiliz ve İranlı yetkililere göre perşembe günü sırasıyla Almanya ve İngiltere Dışişleri Bakanları Annalena Baerbock ve David Cameron, İranlı mevkidaşları Hüseyin Emir Abdullahiyan’ı arayarak Tahran’dan İsrail’e saldırmamasını istedi.
İran’ın New York’taki Birleşmiş Milletler misyonundan bir sözcü The Wall Street Journal’a yaptığı açıklamada “Birçok bölgesel ve Avrupalı bakan İran Dışişleri Bakanı’nı aradı” diye konuştu.
