İsrail’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda şu ana kadar 34 binin üzerinde sivil hayatını kaybetti, şerit koca bir harabeye döndü. Şimdi ise şeridin en güneyinde Filistinlilerin tek sığınağı olan Refah’ın bir bölümüne tanklarla giren İsrail ordusu kentte kapsamlı bir işgal harekatına hazırlık yapıyor.
Bu harekat planına uluslararası tepkiler sürerken tepkilerden en önemlisi İsrail’in ebedi müttefiki sayılabilecek ABD’den geldi. Önce Savunma Bakanı Lloyd Austin’den, sonra da Refah’a giren İsrail’e silah sevkiyatını askıya alan Başkan Joe Biden’dan.
İki müttefik arasında gerilim artarken Mısır’ın başkenti Kahire de ateşkes müzakerelerine ev sahipliği yapıyordu fakat “düne kadar” diyebiliriz. Dün İsrail ve Hamas heyetleriyle CIA (ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı) direktörü William Burns ateşkes ya da Hamas’ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması konusunda bir anlaşmaya varılamadan Kahire’den ayrıldı.
Hamas Siyasi Büro üyesi İzzet er-Rişk Telegram’da yaptığı paylaşımda heyetin Kahire’den ayrıldığını ve örgütün siyasi kanadının bulunduğu Katar’a döndüğünü doğruladı.
Cumartesi gününden bu yana bölgede bulunan Burns de sabah saatlerinde Kahire’den ayrıldı ve ABD’ye döndü. İsrailli heyet ise geç saatlerde ayrılırken İsrail devlet televizyonu Kan’a konuşan kaynaklar görüşmeler sırasında taraflar arasında “uzlaşılamaz uçurumlar” ortaya çıktığını söyledi.
Bu ayrılmalar anlaşmanın yakın olmadığının göstergesi. Pazartesi günü Hamas altı haftalık ateşkes, 33 rehinenin ölü ve diri olarak serbest bırakılması ve İsrail’in Gazze’den çekilmesi önerilerini kabul ettiğini açıklamıştı. Şartlara göre İsrail de serbest bırakılan her kadın rehine için 30 Filistinli mahkumu serbest bırakacaktı.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yönetimi Hamas’ın İsrail vetosu olmaksızın hapishanelerden hangi Filistinli mahkumların serbest bırakılacağına kendisinin karar vermesi ısrarı dahil bu şartları reddetti. İsrail geçen Kasım ayında ilk anlaşma yapılmadan önce cesetlerin geri verilmesinden önce yaşayan tüm rehinelerin serbest bırakılması gerektiğini açıkça belirtmişti. İsrailli yetkililer salı günü halen Gazze’de tutulan 132 rehineden en az 38’inin artık hayatta olmadığını doğruladı.
Çarşamba gecesi Kahire görüşmeleri hakkında bilgi sahibi olan bir kaynak Mısır istihbaratına bağlı Al Qahera News TV’ye yaptığı açıklamada “Mısır Gazze Şeridi’nde ateşkes sağlanması için çabalarını sürdürüyor ve anlaşmanın olgunlaştığına dair işaretler var” dedi.
Mısırlı haber kaynakları ayrıca İsrail tarafından reddedilen kalıcı ateşkes maddesinin “kalıcı ateşkes sağlanana kadar sürdürülebilir sükunete dönülmesi” şeklinde değiştirileceğini bildirdi.
Burns Kudüs’te Netanyahu ve diğer İsrailli yetkililerle görüştükten sonra çarşamba günü geç saatlerde Kahire’ye dönmüştü. İsrail kaynaklı haberlere göre Burns Netanyahu’ya Hamas ile bir anlaşma için hala bir fırsat gördüğünü söyledi.
Buna karşın aynı gün Reuters’a konuşan ve ismi açıklanmayan İsrailli bir yetkili İsrail’in Kahire görüşmelerinde herhangi bir ilerleme işareti görmediğini savundu.
Kahire’deki müzakereler İsrail ordusunun Refah’taki saldırılarını yoğunlaştırmasının ardından İsrail’e saldırılarını durdurması için yapılan baskıların artmasıyla başlamıştı.
BM İnsani İşler Koordinasyon Ofisi çarşamba günü yaptığı açıklamada Gazze’deki Sağlık Bakanlığı’nın verilerine dayanarak pazartesi ve çarşamba günleri arasında Refah’ta 109 Filistinlinin öldüğünü ve 296’sının yaralandığını bildirdi.
İsrail ordusunun doğusunda kara saldırı başlattığı Refah’ta çoğu yerinden edilmiş kişilerden oluşan 1,5 milyon Filistinli bu saldırıların daha da genişletilmesi ve gidecek yerlerinin olmaması nedeniyle endişe içinde bekliyor. / Görsel: AA
7 Ekim sonrası Gazze: Neler yaşandı?
Hamas’ın silahlı kanadı İzzeddin Kassam Tugayları “Filistinlilere ve başta Mescid-i Aksa olmak üzere kutsal değerlere yönelik sürekli ihlallere karşılık verme” gerekçesiyle İsrail’e 7 Ekim 2023’te kapsamlı saldırı düzenledi. İsrail 7 Ekim’deki saldırılarda 1200 İsraillinin öldüğünü, 5 bin 132 kişinin de yaralandığını açıkladı.
Tel Aviv’in 7 Ekim’den bu yana Gazze Şeridi’ne düzenlediği saldırılarda birçoğu kadın ve çocuk olmak üzere 34 binin üzerinde Filistinli öldürüldü, 100 bine yakın kişi yaralandı. Enkaz altında halen binlerce ölü olduğu bildirilirken halkın sığındığı hastane ve eğitim kurumları hedef alınarak sivil altyapı da tahrip ediliyor.
İsrail ordusu ise Gazze Şeridi’ne saldırılarının başladığı 7 Ekim’den bu yana 240’ı karadan işgal sürecinde olmak üzere en az 580 askerinin öldürüldüğünü duyurdu. Çatışmalara 24 Kasım 2023’te 4 günlüğüne verilen ve daha sonra 3 gün daha uzatılan “insani ara”da 81 İsrailli ve 240 Filistinli esir karşılıklı serbest bırakıldı.
Öte yandan İsrail binlerce Filistinliyi alıkoyup hapsetmeye devam etti. İşgal altındaki Batı Şeria ve Doğu Kudüs’te de 7 Ekim 2023’ten bu yana İsrail güçleri ile yasa dışı Yahudi yerleşimcilerin saldırılarında en az 400 Filistinli hayatını kaybetti.
İsrail ordusu ve Hizbullah arasında 8 Ekim 2023’ten beri yaşanan çatışmalarda en az 270 Hizbullah mensubu ve 50’den fazla Lübnanlı sivil, 40’ı aşkın Filistinli örgüt mensubu ile 6 İsrailli sivil ve 11 asker öldü.
