Üçüncü yılına giren Rusya-Ukrayna Savaşı cephede tüm hızıyla devam ederken Türkiye uzun bir süre iki ülke arasında diyaloğu yeniden kurmaya yönelik girişimlere İstanbul’da yapılan müzakerelerle öncülük etmişti. Bu süreçte bir de İstanbul Anlaşması adında bir metin ortaya çıkmış fakat uzlaşı sağlanamamıştı.
Kremlin’den iki yılı aşkın bir süre sonra konuya ilişkin önemli bir açıklama geldi. Açıklamayı yapan ise Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov. Peskov gazetecilere yaptığı açıklamada Mart 2022’de hazırlanan İstanbul Anlaşması’nın Ukrayna ile ilgili görüşmeler için temel oluşturabileceğini ancak iki yıl içinde bir dizi yeni gerçekliğin ortaya çıktığını söyledi:
“Müzakerelere dönüş ancak diyaloğa hazır olma haliyle mümkündür. Müzakerelere hazır olduğumuz dün Başkan (Vladimir Putin) tarafından teyit edildi. Kural olarak müzakereler hala bir şeylere dayanıyor. Diğer şeylerin yanı sıra bu belgeye (İstanbul Anlaşması) dayanabileceğimiz söylenmişti ancak elbette o zamandan bu yana pek çok değişiklik oldu. Anayasa’da yeni konular var. Zaten iki yıl önce böyle bir durum söz konusu değildi. Dolayısıyla gerçekten de soyutlayamayacağımız bir dizi yeni gerçeklik var ancak aynı zamanda bu anlaşma müzakerelerin başlaması için belirli bir temel olabilir.”
The Istanbul treaty prepared in March 2022 can be the basis for talks on Ukraine, but a number of new realities have emerged in two years, Kremlin Spokesman Dmitry Peskov said:https://t.co/rr6kQ9Fn7U pic.twitter.com/03amEHEjyK
— TASS (@tassagency_en) April 12, 2024
Peskov herhangi bir siyasi ve diplomatik çözüm arayışının “sadece müzakerelere dayanabileceğine” işaret etti. Sözcü “Başkan Putin bu tür görüşmelere hazır olduğunu defalarca teyit etti” diye vurguladı.
Rusya ve Belarus Devlet Başkanlarının (Aleksandr Lukaşenko) İstanbul görüşmelerine ilişkin sözlerinin Kiev’e Batı’nın arabuluculuğu olmadan doğrudan müzakerelere başlama teklifi olarak görülüp görülemeyeceği sorusunu yanıtlayan sözcü, “Başkan daha önce de hazır olduğumuzdan bahsetmişti. Bu bizim oldukça bilinen ve çeşitli temsilcilerin açıklamalarında sıklıkla çarpıtılan pozisyonumuzun bir teyidiydi” dedi.
Kremlin Sözcüsü ayrıca Rus liderin Moskova’nın katılımı olmadan görüşmelerin verimsiz olacağına ilişkin sözlerine de işaret etti. Peskov sözlerini şöyle tamamladı:
“Rusya’nın katılımı olmadan çözüm arayışı için forumlar düzenleme girişimlerinin rasyonel ve potansiyel olarak verimli sayılamayacağı defalarca söylendi ve vurgulandı.”
Putin ‘İstanbul’da anlaşmıştık’ demişti
Bu yılın ilk ayında Rusya lideri Putin, savaşın ilk aylarında Dolmabahçe’de Ukrayna ile yürütülen barış müzakerelerine ilişkin “Onlar müzakerelerden vazgeçti. İstanbul’da her konuda anlaşmıştık. Ukrayna müzakere grubunun başkanı da imzasını attı. Bu belge bizde” demişti.
Rusya ile Ukrayna arasında savaşın ilk aylarında müzakerelerin yapıldığına dikkat çeken Putin şöyle konuşmuştu:
“Onlar (Ukrayna tarafı) müzakerelerden vazgeçti. İstanbul’da her konuda anlaşmıştık. Üstelik Ukrayna müzakere grubunun başkanı da imzasını attı. Bu belge bizde. Şimdi ise onlar, dönemin İngiltere Başbakanı Boris Johnson’un yapılan anlaşmaları uygulamamaya ikna ettiğini açıkladılar. Bunlar aptal değil de ne? Rusya’dan sorunları barış yoluyla çözmeye hazır olduğuna dair sinyal vermesini ve Kiev’den birlikleri çekmesini istediler. Birlikleri bir gün sonra çektik. Sonra da onlar tüm bu anlaşmaları çöpe attılar. Mesele daha 1,5 yıl önce çözülürdü. Bu, onların (Ukraynalıların) bağımsız olmadığını bir kez daha gösteriyor. Ukrayna’da savaş 2022’de değil, 2008’de NATO’nun kapılarının Ukrayna ve Gürcistan’a açılması yönünde karar alındığında başladı. Ukrayna bağımsızlığını, tarafsız bir devlet olduğuna dair bir deklarasyonla kazandı.”
Mart 2022’de Rusya ve Ukrayna heyetleri, Ukrayna’nın doğusundaki Donbass bölgesindeki çatışmayı sona erdirme çabaları için İstanbul’da bir araya gelmişlerdi. Görüşmelerde ateşkesin güçlendirilmesi, insani yardımların sağlanması ve bölgedeki gerilimin azaltılması gibi konular ele alınmıştı. Müzakerelere Türkiye öncülük etmiş, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve heyeti de katılım göstermişti.
