ABD’nin Rusya’yla ticareti engelleme hamleleri Türkiye aleyhine sonuç vermeye başladı. Şubat 2022’de Ukrayna savaşının başlamasıyla artan Türkiye ile Rusya arasındaki ticaret ABD’nin özellikle Aralık 2023’te Türk bankalarına tehditlerini artırmasıyla belirgin ölçüde geriledi. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı ocak ayında son 20 ayın en düşük seviyesini görerek geçen yılın aynı ayına göre yüzde 39,5 düşüşle 628 milyon dolara geriledi. Ocak 2023’te Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı 1 milyar 37 milyon dolar olmuştu. Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı da ocak ayında bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 13,5 düşüşle 4 milyar 325 milyon dolara geriledi. Türkiye’nin Rusya’dan ithalatı 2023’te enerji fiyatlarındaki düşüşün de etkisiyle bir önceki yıla göre yüzde 22,5 düşüşle 45 milyar 598 milyon dolara gerilemişti.
Savaş öncesinde 2021 yılında toplam 5 milyar 774 milyon dolar olan Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı 2022 yılında 9 milyar 343 milyon dolara, 2023 yılında 10 milyar 909 milyon dolara yükselmişti.
Yaptırımlar nedeniyle özellikle Avrupa Birliği ülkeleriyle ticareti keskin biçimde düşen Rusya, Afrika, Orta Doğu ve Asya ülkelerine yönelmiş, Türkiye de savaş sonrasında Rusya ile ticaretini artıran ülkeler arasında yer almıştı. Rus ithalatçılar hem Türk ürünlerine yönelmiş, hem de Batı menşeli ürünlerin ithalatı için Türkiye ara durak olarak seçilmişti.
Aralıkta kararname çıkarılmıştı
ABD Rusya’nın yaptırımlardan kaçmasına olanak sağlayan finansal kuruluşların cezalandırılması için 22 Aralık 2023’te bir kararname çıkarttı.
ABD Hazine Bakan Yardımcısı Wally Adeyemo kararnamenin çıkarılmasının ardından yaptığı açıklamada Türkiye, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) gibi ülkelerde faaliyet gösteren bankalara artık yaptırım uygulanabileceğini söylemişti.
ABD şirketleri Rusya’ya uygulanan ABD yaptırımlarından kaçmamaları konusunda defalarca uyardı ve Moskova’nın bu önlemleri aşmasına yardım etmekle suçladığı Türkiye, BAE ve Çin’deki firmaları hedef aldı.
Adeyemo önceki gün ABD’nin yabancı finans kuruluşlarına yaptırım uygulama tehdidinin Rusya ile Türkiye, BAE ve Kazakistan gibi ülkeler arasındaki finansal akışı önemli ölçüde değiştirdiğini söylemişti. Adeyemo “Benim görebildiğim verilerde finansal akışta belirgin bir fark tespit ettim. Bunlar muhtemelen kurumlar tarafından engelleniyor” demişti.
