Dünyanın dört bir yanındaki şirketler ve ülkeler 4 günlük mesai haftası ve daha kısa çalışma saatleri uygulama fikrine yönelirken Yunanistan’da çalışanlara, “üretkenliği artırmayı amaçlayan” alışılmışın dışında bir adımla, artık altıncı gün de çalışabilecekleri söylendi.
Ekonomik büyüme açısından diğer Avrupalı ülkeleri geride bıraktıktan sonra bir zamanlar kıtanın en kötü mali krizinin kalbinde yer alan Yunanistan, 48 saatlik bir çalışma haftası getirerek trendi tersine çevirdi. Sendikalar tarafından “barbarca” olarak nitelendirilen bu uygulama, Pazartesi gününden itibaren yürürlüğe girecek.
Memur sendikası Adedy’nin icra kurulu üyesi Akis Sotiropoulos, “Bu hiçbir anlam ifade etmiyor” dedi: “Neredeyse tüm diğer medeni ülkeler dört günlük mesaiyi yürürlüğe koyarken Yunanistan tam tersini yapmaya karar veriyor.”
Başbakan Kiryakos Miçotakis’in iş dünyası yanlısı hükümeti, bu girişimin azalan nüfus ve kalifiye işçi sıkıntısı gibi tehlikeler nedeniyle gerekli olduğunu savunuyor. Miçotakis geçen yıl kabul edilen daha geniş kapsamlı iş yasalarının bir parçası olan mevzuatı açıklarken, öngörülen demografik değişimi “saatli bir bomba” olarak nitelendirmişti. Benzeri görülmemiş bir göç dalgasıyla, 2009’un sonlarında patlak veren ve neredeyse on yıl süren borç krizinden bu yana çoğunluğu genç ve eğitimli yaklaşık 500 bin Yunan’ın ülkeyi terk ettiği tahmin ediliyor.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis. / Fotoğraf: AA
Özel işletmeler için geçerli olacak
Yetkililer altı günlük programın yalnızca 24 saat hizmet veren özel işletmeler için geçerli olacağını belirtiyor. Uzatılmış çalışma haftası kapsamında, belirli endüstri ve üretim tesislerindeki personel, günlük ücrete eklenen %40’lık bir ek ücretle ödüllendirilerek günde iki saat ya da sekiz saatlik ekstra bir vardiya çalışma seçeneğine sahip olacak.
Merkez sağ hükümet, her iki seçeneğin de çalışanların fazla mesai için ücret alamaması sorununu çözeceğini ve aynı zamanda yaygın kayıt dışı çalışma sorununu ele alacağını iddia ediyor.
Miçotakis: Yasa büyüme odaklı
Başbakan Miçotakis Yunan parlamentosunun yasayı onaylamasından önce yaptığı açıklamada “Bu yasanın çekirdeği işçi dostudur ve son derece büyüme odaklıdır” dedi ve ekledi: “Ve Yunanistan’ı Avrupa’nın geri kalanıyla aynı çizgiye getiriyor.”
Ancak tepkiler çok şiddetli oldu. İşyerinde denetim geleneğinin neredeyse hiç olmadığı bir ülkede, eleştirmenler reformun beş günlük çalışma haftasının ölüm çanını çaldığını, özellikle de işverenlere altıncı bir iş gününün gerekli olup olmadığını dikte etme imkanı verdiğini iddia ediyor.
Protesto için şimdiden sokaklara dökülen muhaliflere göre reform yasal korumaları aşındırıyor ve esneklik adına köklü işçi haklarını geri alıyor.
Sotiropoulos “Gerçekte bu reform, ideolojik olarak sermaye için daha büyük kârlar elde etmeye kendini adamış bir hükümet tarafından hayata geçirildi” dedi: “Daha iyi üretkenlik, daha iyi çalışma koşulları ve (çalışanlar için) daha iyi bir yaşam kalitesiyle birlikte gelir ve artık biliyoruz ki, bu da daha fazla değil daha az çalışma saatiyle ilgilidir.”
Sotiropoulos bu önlemin, kısmen borç batağındaki Atina’nın kurtarma fonları karşılığında kemer sıkma önlemlerini yürürlüğe koyması sonucunda sendikaların da güçlerinin azalması nedeniyle mümkün olduğunu söyledi. Sendikalar uzun süredir fazla mesainin işverenlerin daha fazla personel istihdam etmekten kaçınmasına yol açtığını savunuyor.
Birçok ülke dört günlük modele geçiyor
Denenmiş olan dört günlük haftalık mesai programları defalarca üretkenlik seviyelerinde artış göstermiş ve araştırmacılar bu sonucu odaklanma seviyelerindeki iyileşmeye bağlamıştır. Belçika 2022 yılında çalışanlara çalışma haftalarını beş gün yerine dört güne yayma hakkını yasal olarak tanımış ve İngiltere, Almanya, Japonya, Güney Afrika ve Kanada gibi ülkelerde pilot uygulamalar gerçekleştirilmiştir.
AB’nin istatistik kurumu Eurostat’a göre Yunanlar haftada ortalama 41 saat çalışarak Avrupa’nın en uzun mesai saatlerini harcamakta. Ancak yapılan anketler Yunanların çok daha az ücret aldıklarını da ortaya koyuyor Sol muhalefet sık sık “İngiliz fiyatlarındaki bir ülkede Bulgar maaşları”ndan yakınıyor ve bu olgunun beyin göçünü daha da kötüleştirdiğini iddia ediyor.
Bu arada Yunanistan’daki yasa kapsamında çalışmaya teşvik edilen emekliler de tartışmaya dahil oldu. Emekli Öğretmenler Sendikası (Pesek) Başkanı Grigoris Kalomoiris “Hükümetin esasen söylediği şey ‘gidin ve daha uzun süre çalışın, emekli olsanız bile görmezden geleceğiz” dedi:
“Yunanların çoğunluğunun ortalama 900 euro aylık maaşla ancak ayın 20’sine kadar hayatta kalabildiğini biliyoruz. Bu son barbarca önlem, işgücü açığı gibi temel bir sorunu çözmeyecek ve birçoğumuz bunun hiçbir zaman iş sahibi olamayacak işsiz gençler için büyük bir haksızlık olduğunu düşünüyoruz.”
