Brian de Palma’nın muhteşem filmi Dokunulmazlar’da (The Untocuhables) gangster Al Capone’nu (Robert de Niro) yakalamak için özel görev alan Eliot Ness (Kevin Costner), kirlenmemiş polis Jim Malone’a (Sean Connery) ‘pis işlere bulaşmamış’ bir ekip arkadaşını nereden bulacağını sorar. Connery ona şu yanıtı verir: “Eğer bir sepetteki elmaların hangisinin çürük olduğunu bilmiyorsan dalından koparmalısın.”
İkili, ekip arkadaşlarını polislerden değil polis okulundan seçer.
Hakemlere iki gözlemci
Mehmet Büyükekşi, göreve gelmesinden sonra basın mensuplarını Riva’da davet ederek yemekli bir toplantı yaptı. O toplantıda bulunanlardan biri de bendim. Büyükekşi, Türk Hava Yolları’nda pilotlara uygulanan ‘çifte denetim’ sistemini futbolda hakemlere getireceğini söyledi. Buna göre maçlara iki gözlemci atanacaktı. Biri stadyumdan diğeriyse dışarıdan maçı izleyerek not verecekti. İki not arasında büyük fark varsa MHK Başkanı devreye girecek, maçı tekrar izleyecek ve hakemin notunu belirleyecekti. Yani sadece hakemlere değil gözlemcilere de kontrol sistemi geliyordu.
Görevli iki gözlemcinin konuşması yasak ama…
Türk futbolunda önce eski hakem Erman Toroğlu, daha sonra bazı spor yazarları bir skandalı ortaya çıkardı. Toroğlu’nun verdiği bilgiye göre 3-3 berabere biten Fenerbahçe-İstanbulspor maçının iki gözlemcisi eski hakemler İsmet Arzuman ve Erol Aksoy telefonda konuştu. Stadyumdaki İsmet Arzuman, hakem Kadir Sağlam ve VAR hakemi Halil Umut Meler’e yüksek not vereceğini söyledi. Maçı dışarıdan izleyen Erol Aksoy ise maçta 3 kritik hata yapıldığını ve buna göre değerlendirme yapacağını bildirdi. Bu şunu gösteriyor: Gözlemciler kendi aralarında konuşup istediği hakemi cezaya bırakabiliyor, istedikleriniyse yüksek notla ödüllendirebiliyor. Büyük hata yapmasına karşın ceza almayan hakemlerin sırrı böylece açığa çıkmış oluyor.
MHK Başkanı Lale Orta konu hakkındaki sessizliğini koruyor.
Skandalın ikinci perdesi: Lale Orta
Gözlemcilerin aralarında konuşması bile yeterince dehşet vericiyken daha beteri varmış dedirten bir gelişme yaşandı. Yine Erman Toroğlu’ndan öğreniyoruz ki MHK Başkanı Lale Orta, gözlemci Erol Aksoy’u telefonla arayarak Kadir Sağlam ve Halil Umut Meler’e yüksek not verilmesini istemiş. Buradan da şunu anlıyoruz: Gözlemci İsmet Arzuman, MHK Başkanı Lale Orta’yla iletişim halinde. Ona bilgi veriyor. Belki Lale Orta’nın sevip sevmediği hakemlere göre bazı gözlemciler notları değiştiriyor. Hayatın birçok yerinde olduğu gibi liyakate değil torpile bakılıyor.
Büyükekşi’nin verdiği bilgi burada önem kazanıyor. Fenerbahçe’nin atılan golünün iptali, verilen ve verilmeyen penaltı nedeniyle suçladığı hakemler için kararı MHK Başkanı Lale Orta verdi. Çünkü gözlemcilerin notu arasında fark vardı. Orta, telefonda deklare ettiği gibi Erol Ersoy’u hatalı, kendisine haber uçuran İsmet Arzuman’ı haklı buldu. MHK Başkanı, Fenerbahçe-İstanbulspor maçından sonra İsmet Arzuman’ı Beşiktaş-Galatasaray derbisi dahil 3 karşılaşmada görevlendirdi. Fenerbahçe’nin sonuca etki etmekle suçladığı VAR’da bulunan Halil Umut Meler, hemen bir hafta sonra düdük çaldı. Notunu değiştirmeyi reddeden Erol Aksoy ise kızağa çekildi. Aynı 8 Nisan’daki Kayserispor-Ümraniyespor maçının gözlemcisi Cem Papila ve 10 Nisan’daki Altınordu-Eyüpspor karşılaşmasında görevlendirilen Sabit Hacıömeroğlu gibi. Bu iki gözlemci de maç alamıyor. İnsan merak ediyor: Lale Orta acaba bu iki isme telefon edip hakem için yüksek ya da düşük not mu istedi?
Rıdvan Dilmen’in 4 hakem iddiası
Yorumcu Rıdvan Dilmen, TFF’de dosya numarasını vererek dönemin MHK Başkanı Serdar Tatlı’nın 4 hakemin maçları etkilediğini TFF’ye rapor halinde bildirdiğini açıkladı. Bu 4 hakemin hâlâ düdük çaldığını vurguladı. Bu iddia TFF tarafından yalanlanmadı.
Erden Timur’un açıklamaları anlam kazanıyor
Gerek Galatasaray gerek Fenerbahçe, bu sezon hakemler ve MHK hakkında çok sert açıklamalar yaptı. Galatasaray Sportif AŞ Başkanvekili Erden Timur, elinde belge olduğunu belirterek sezon sonunda bunu açıklayacağını söyledi. Galatasaray, Lale Orta’nın istifa etmesi için çağrıda bulundu. Yaşananları gördükten sonra bu belgenin ne olduğunu tahmin etmek zor değil.
Üst düzey gözlemcilik yapmadan UEFA gözlemcisi oldular
Hakem dünyasında Lale Orta’nın kararları Cüneyt Çakır ve hakemler arasında çok etkin olduğu bilinen Serdar Çakır’la birlikte aldığı söyleniyor. MHK Başkanı olduktan sonra Lale Orta, kendisini ve Cüneyt Çakır’ı UEFA gözlemcisi olarak listeye yazdı. İki ismin Türkiye Süper Ligi’nde üst düzey gözlemcilik yapmadan bu listeye yazılması camiada rahatsızlık yarattı.
Mete Kalkavan, maçlarda hata yapmasına rağmen görev almaya devam ediyor.
Mete Kalkavan ödüllendiriliyor mu?
Bir başka iddia da Cüneyt Çakır’a düdük astırıldığında hakemliğini askıya alan Mete Kalkavan’ın bu yüzden ödüllendirildiği. İstanbulspor-Giresunspor maçında kırmızı kartı VAR müdahalesiyle veren Kalkavan’ın normalde düşük not alması gerekiyordu. Ancak Kalkavan, Antalyaspor-Beşiktaş karşılaşmasına verildi. Antalyaspor forması giyen Bünyamin Balcı’nın kırmızı kart gördüğü pozisyonda bir hafta önceki hatayı tekrar etti.
Dokunulmazlara dokunulacak mı?
TFF Başkanı Mehmet Büyükekşi, futbolun değerini arttırmaktan bahsediyorsa temizliği önce kendi kurumlarından başlaması şart. Büyükekşi’nin hakem ve gözlemciler arasında yaşananlardan haberi olmadığı iddia ediliyor. Konuyla ilgili soruşturma açılması için düğmeye basıldığı belirtiliyor. Tabii ki haziran ayı sonunda futbolun yeni patronu seçilecek. Kim gelirse gelsin görünen o ki hakem dünyasındaki sepette kimin çürük kimin sağlam olduğu bilinmiyor. Bu durumda belki de o sepeti tamamen atmak gerekiyor. Belki TFF Başkanı Büyükekşi’nin projelerinden biri olan hakem akademisine bakmak çözüm olabilir. Aynı ‘Dokunulmazlar’ filmindeki gibi sepet yerine ağaca bakılmalı. Onların belli bir eğitimden geçmesinden sonra hakem ve gözlemci olmasıyla yeşil sahaya belki adalet gelir. Kendini ‘dokunulmaz’ sananlara dokunulur.