Ne zaman vazgeçmeyi düşünseniz aklınıza SpaceX gelsin: Starship uçuş testine hazırlanıyor

SpaceX’in dev uzay aracı Starship, ilk alçak yörünge denemesi için uzunca bir zamandan beri gün sayıyor. Bu dev roket ve dev uzay aracı, hem Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi NASA hem de Elon Musk’ın SpaceX şirketi için çok önemli.

Şirketin CEO’su Elon Musk, sosyal medyadan yaptığı duyuruda uçuş testinin nisanın üçüncü haftasında gerçekleşmesinin planlandığını söyledi. Bunun akabinde ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), SpaceX’e ait Starship uzay aracının ilk yörünge uçuş testi için 17 Nisan tarihini işaret etti.

Şirkete bir fırlatma lisansı henüz verilmedi. Bununla birlikte Ars Technica’ya konuşan kaynaklar, SpaceX’in FAA ile koordineli çalıştığını ve düzenleyici kurumun artık Starship’e lisans vermesinin beklendiğini ifade ediyor. SpaceX test konusunda kararlı. Herhangi bir aksilik durumunda uçuş testi 17’sinde gerçekleşmese bile şirketin ayın 22’sine kadar her gün için yedek bir tarih belirlediği söyleniyor.

SpaceX, Starship’i Teksas’taki Starbase tesisinde test edecek. Yeniden kullanılabilir şekilde tasarlanan Starship’in Dünya’dan ayrılabilmesi için Super Heavy denilen devasa bir roket kullanılacak. Bu kapsamda fırlatmadan sonra Super Heavy ve Starship ayrılacak, Super Heavy Meksika Körfezi’ne yönelecek, Starship ise yörüngeye girecek. Bundan kısa bir süre sonra Starship yeniden Dünya’nın atmosferine girecek ve Pasifik Okyanusu’nda Hawaii yakınlarına dikey iniş gerçekleştirecek.

Starship’in önemi, alışılageldik uzay araçlarına göre çok daha büyük miktarda kargoyu veya çok daha fazla sayıda insanı uzaya taşıyabilecek olmasından kaynaklanıyor. NASA açısından bakıldığında, bu dev uzay gemisi NASA’nın iddialı Ay projesi Artemis’in çok önemli bir unsuru. Artemis projesinde hem Ay’ın etrafında kalıcı bir uzay istasyonu kurulması hem de Ay yüzeyinde insanların sürekli yaşayacağı bir üs oluşturulması öngörülüyor. Bu da dünyadan uzaya çok miktarda malzemenin gönderilmesi demek. Starship devasa bir kargo gemisi gibi çalışacak.

Elon Musk, Starship’le daha sopnraki dönemde Mars’a gitmeyi düşünüyor. Ay’daki üs Mars yolculukları için bir fırlatma rampası gibi kullanılacak ve Starship gibi araçlarla bir seferde çok sayıda astronot Mars’a gönderilebilecek.

50 yıl sonra ilk girişim: Ay görevinde siyaset ve SpaceX’in etkisi

SpaceX’in YouTube hesabından Mars görevinde ve yakıt ikmalinde kullanılan Starship ile Musk’ın Mars’ta koloni kurma fikrini tasvir eden 5 dakikalık bir animasyon filmi yayımlandı. O filmi de yukarıdan izleyebilirsiniz.

Başarısızlık üzerine başarısızlık yaşadı ama yılmadı

Bu haberi sizinle paylaşırken eski başarısızlıkları yad etmemek olmaz. Starship buralara gelebilmek için uzun ve zorlu yollardan geçti. SpaceX, bugünkü Starship ve Super Heavy’ye ulaşabilmek bir düzineden fazla prototip üretti. Kısa yörünge altı test uçuşlarının kalkışında sorun yaşamayan bu prototiplerin çoğunun sonu infilak oldu.

Şirket roket geliştirme sistemine ‘hızlı hareket et ve sınırları zorla’ yaklaşımını uygularken adeta yeni bir çığır açtı. SpaceX tüm başarısızlıklara rağmen, kendi ağır yük fırlatma platformunu kurma yolunda kritik adımlar atarak, ‘dene, olmazsa yine dene’ yöntemine itibar kazandırdı.

İşte Starship’in gelişimine şöyle bir göz atarak, bu süreçte özel uzay endüstrisini sarsan patlamaları tekrar hatırlayalım:

2019: MK1

2019’un sonlarında Mk1 olarak adlandırılan bir üst kademe prototipin 12,4 mil yüksekliğe çıkması öngörülüyordu ancak bir basınç testi sırasında rokette patlama meydana geldi ve araç alev alev yanarak parçalara ayrıldı. Patlamadan dolayı çok miktarda gaz sızıntısı yaşandı.

Halefi Mk2 de Mk1’den daha iyi bir performans sergileyemedi. Daha tamamlanamadan Kasım 2019’daki bir statik ateşleme testi sırasında patladı. Son patlamadan sonra da Space X bu prototipleri kullanmayı tamamen bıraktı ve gelişmiş tasarımlara odaklanma kararı aldı.

Ne var ki Sn1 ve SN3 adındaki prototipler de SpaceX’in beklentilerini karşılayamayarak fırlatma testleri başlayamadan basınç testlerinde nakavt oldu.

Mayıs 2020 SN4

SN4 prototipinde ise Raptor motorlarından biriyle yapılan test sırasında büyük bir patlama meydana geldi. Test sırasında, roketin motorları başarıyla ateşlense de hemen ardından nedeni belirlenemeyen bir patlama yaşandı. Patlamanın şiddetini anlatmak yerine sizi aşağıdaki videoyu izlemeye davet ediyoruz.

Bu kazanın ardından SpaceX Teksas’taki tesisine yörüngesel fırlatma rampası inşa etmeye başladı. Şirketin SN5 olarak adlandırılan uçuşa hazır ilk prototipi, tek Raptor motorunu ateşleyerek 500 fit yüksekliğe çıkmayı başardı. Hakkını yemeyelim, bu sefer patlama olmadı.

Ekim 2020: SN8

SN8, inşa edilen ilk tam teşekküllü Starship prototipi oldu. İlk yolculuğu sırasında müthiş bir gösteri sundu. 7 milin üzerinde bir yüksekliğe çıktı ancak beklenenden daha sert bir iniş yaparak büyük bir alev topuna dönüşerek patladı. O görüntüleri de yine aşağıdan inceleyebilirsiniz.

Starship landing flip maneuver pic.twitter.com/QuD9HwZ9CX

— SpaceX (@SpaceX) December 10, 2020

SN8’in düşüşü sırasında hızını yavaşlatması gereken motorlar çalışmadı. Yine de SpaceX bu deneyden önemli veriler elde ettiğini söyleyerek, SN9 ve sonraki prototiplerde buradaki verilerden faydalanacağını bildirdi.

Şubat 2021: SN9

Bu noktada SN9 da 6,2 mil yükseğe çıkmayı başardı. Hatta havada dönerek iniş manevrası olan ‘belly flop’ manevrasını bile yaptı. Ancak bu dev de talihsiz bir açıyla iniş yaptığı için ateş topuna dönüşerek infilak etti.

Mart 2021: SN10

SpaceX sadece bir ay sonra Starship SN10 prototipiyle yeniden şansını denedi. İlk yüksek irtifa fırlatma testinin ardından inişi gerçekleştirebilmiş olsa da paslanmaz çelikten devasa kule, inişten birkaç dakika sonra artık alıştığımız bir şekilde ateş topuna dönüştü. YouTube kanalı Cosmic Perspective tarafından çekilen oldukça ağır çekim görüntülerinde SN10’un patlamadan önce nasıl da yumuşak bir şekilde indiği görülüyor.

Mart 2021: SN11

Bitti sanıyorsanız yanılıyorsunuz! SpaceX artık durdurulamaz bir hale geldi. SN10’un başarısızlığına dayanamayan şirket, bir ay geçmeden bu sefer de SN11’i fırlattı. SpaceX’in canlı yayınında bulutların üzerinde belly flop manevrasını gerçekleştirirken muhteşem görüntüler sunan prototip, ardından gelen patlamayla etrafta turuncu bir bulut oluşturdu. Sizi yine görüntülerle yalnız bırakıyoruz.

Mayıs 2021: SN15

Sadece iki yıl içinde 5 infilak olayı yaşayan şirket, bunlara rağmen pes etmeyerek hem aviyonik hem de yazılım açısından SN15 için önemli iyileştirmeler yaptı. Bu yeni prototip de yaklaşık 6,2 mil yüksekliğe çıkmayı ve güvenli bir şekilde inmeyi başardı. Böylece şirketin şimdiye kadarki son fırlatması bu oldu.

O zamandan beri SpaceX, yörüngeye uzay aracı fırlatma test tesislerini inşa etti ve Super Heavy roket motorları için birkaç statik ateşleme testi gerçekleştirdi.