The New York Times seçti: 21. yüzyılın en iyi 100 kitabı, birinciliği Ferrante’ye verdiler!
Mariko Tamaki’nin yazdığı, Jillian Tamaki’nin çizdiği ‘Özel Bir Yaz’ hem bir büyüme öyküsü hem de iki küçük kızın yavaş yavaş kadınlıklarını keşfetme serüveni. Bu grafik romanın erdemi çok başarılı yazılmış diyalogları, ustaca kurulmuş olay örgüsü ve birçok detaya odaklanan enfes çizimleri.
Rose ve ailesi, yazları çocukluğundan beri Awago Sahili’ndeki şirin göl evinde geçirirler. Buradaki sistem bellidir; güneş, kum, deniz, sıkıcılığı yok etme adına kimi oyunlar ve kardeşten öte konumdaki arkadaşı Windy’yle birlikte yaptığı onca güzel eylem… Lakin bu yaz işler aile kanadında iyi gitmemektedir; Rose’un anne ve babası sürekli kavga etmekte, mutluluk ve sükûnet onlardan uzaklarda bir yerde seyretmektedir. Aileyi ziyarete gelen Jodie teyze ve özellikle neşeli dolu Daniel enişte de dertlerine çare olmaz. Hatta annesinin plajdaki sert tepkisiyle konuklar ziyareti yarıda keser ve evi terk ederler.
Rose ‘iç sular’da böylesi dozajı yüksek krizlerle haşır neşir olurken gündelik hayatın ritmi içinde kendisini farklı bir meselenin içinde kanat çırparken bulur. Sürekli, en sevdikleri tür olan korku filmi kiralamaya gittikleri yakınlardaki marketin genç çalışanının (ki ona Windy’ ‘Fiyasko’ adını takmıştır) çevredeki Kızılderili kökenli bir kızla ilişkisi, onda büyük bir merak uyandırır. Çünkü kız hamiledir ve ‘Fiyasko’ umursamaz tavırlarıyla bu durumun sorumluluğunu üstlenmekten uzaktır. Rose kendisine itiraf edemese de ilgi duyduğu ama aralarındaki yaşa istinaden hamle yapamadığı Fiyasko’nun bu meselede suçsuz olduğu kanısındadır… Peki ama gerçek öyle midir?
Yazlar ister sıcak ve boğucu, ister serin ve yer yer yağmurlu, ister sürekli bulutlu geçsin hayatlarımızdaki yerleri bakımından derin izler bırakır… Kimimiz için acı, kimimiz için hüzün, kimimiz için sevinç ve mutluluk doludur. Bazen en unutulmaz oyun arkadaşımızı, bazen ilk aşkımızı, bazen en büyük kaybımızı yaşarız onlarla birlikte.
‘Özel Bir Yaz’ (‘This One Summer’) adını taşıyan ve yukarıda özetini sunduğum grafik roman da Rose adlı ana karakteri açısından unutulmaz bir zaman aralığının ifadesi. Henüz 12 yaşında olan kahramanımız için bütün yaşadıkları, yakın gelecekte içinde yer alacağı bir dünyaya ilişkin acemi adımlar olarak nitelendirilebilir.
Minik kız, kendisinden iki yaş küçük yakın arkadaşı Windy’le birlikte aslında belki de farkına varmadan kadınların yaşadığı kimi öncelikli dertlerin bir tür eskizleriyle yüz yüze geliyor bütün bir yaz serüveni boyunca. Annesinin yeni bir çocuk doğurma çabaları, bu amacının üstesinden gelemeyince yaşadığı travmalar eşliğinde yalnızlaşma, etrafına karşı mesafe koyma refleksleri ve bu aşamada hem babasına hem de kendisine karşı geliştirdiği savunma mekanizmaları…
Öte yandan ilgi duyduğu gencin tipik erkek öğretileriyle hareket ederken gününü gün etme çabası ama karşısına çıkan ilk meselede sorumluluğu üstlenmeden kendisini sıyırma gayretleri. Bu durumda Rose ve Windy’nin anlamlarını bilmeden ya da gerçeklikle ne denli örtüştüklerini sorgulamadan aşina olmaya başladıkları ‘sürtük’ ya da ‘kaşar’ gibi eril dilin ürettiği tanımlar…
Metnini Mariko Tamaki’nin kaleme aldığı, çizimlerini de Jillian Tamaki’nin üstlendiği (kuzenlermiş) ‘Özel Bir Yaz’ hem bir büyüme öyküsü hem de iki küçük kızın yavaş yavaş kadınlıklarını keşfetme ve kadınların bu sistem içinde yaşadığı küçük ve büyük dertlerle yüzleşme serüveni… Rose bir yandan erkekleri tanıyor, keşfediyor ve olası bir yaz aşkı ihtimalini zorluyor ama karşısındaki seçeneğin doğru adres olup olmadığı şüpheli. Ki aslında Jenny adlı Kızılderili kız bu konuda iyi bir ‘turnusol’ görevi üstleniyor ama o henüz mantığıyla değil duygularıyla hareket edecek çağda ve deneyimde.
Ait olduğu kulvardaki birçok örnek gibi ‘bir solukta okunuyor’ klişesinin üzerine çok yakıştığı ‘Özel Bir Yaz’ın bence erdemi çok başarılı yazılmış diyalogları, ustaca kurulmuş olay örgüsü ve birçok detaya odaklanan enfes çizimleri. Ayrıca kitapta yazın sersemletici ve zihnimizi kendine özgü tadıyla meşgul edici yanları, hikâyenin arka planına ustaca yerleştirilmiş. Karakterlerinin acı-tatlı gelgitlerini, hüzünlü hallerini ve yaşadıkları coşkuyu hem metinleriyle hem de güçlü çizgileriyle son derece gerçekçi konturlarda yansıtıyor. Beyaz Balina Yayınları’nın yeni serisi Kayıp Kıta’dan çıkan ve Türkçeye Nihan Alak’ın çevirisiyle kazandırılan bu ilgi çekici grafik romanı ‘yaz okumaları’nız arasına alın derim.
Bir de hatırlatma notunda bulunayım: Birkaç hafta önce yine benzer sularda gezinen bir grafik romanı tanıtmıştım; Breena Bard’ın yazıp çizdiği ‘Göldeki Evin Gizemi’nde (‘Trespassers’) yine iki küçük kız yaz tatili dolayısıyla bir dostluğu paylaşırken ana karakter bir polisiye roman yazmak istiyor, arkadaşı da zekice dokunuşlarıyla romanı derinleştiriyor, zenginleştiriyordu. ‘Özel Bir Yaz’ ise, yukarıda yazı boyunca altını çizdiğim üzere bir olgunlaşma, yetişkinliğe doğru adım atma hamleleri, arayışları içeriyor. Dolayısıyla iki grafik romanın da kendine özgü tatları var, arka arkada karşıma çıktıkları için kimi benzerliklerinin altını çizeyim ve de hatırlatayım dedim…