TCMB ürkerken 10 büyük merkez bankası son bir yılda ya faiz artırdı ya da sabit tuttu
Enflasyon ve kredi kartı harcamaları sayesinde ilk 5 ayda 1,4 trilyon lira vergi topladıklarını belirten Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, yeni vergi zamlarıyla 1 trilyon 71 milyar lira daha tahsil edeceklerini söyledi.
Ek vergi yasa teklifini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Plan ve Bütçe Komisyonu’na sunan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, ibretlik bir itirafta bulundu. Yılın ilk 5 ayında bütçe gelirlerinin yüzde 49 artışla 1 trilyon 612 milyar liraya çıktığını, vergi gelirlerinin ise yüzde 55,6 artarak 1 trilyon 371 milyar liraya ulaştığını belirten Yılmaz, bütçe gelirlerindeki hızlı artışın en önemli nedenlerinden birinin yüksek enflasyon ile vatandaşın kredi kartıyla yaptığı harcamalar olduğuna işaret etti. Yılmaz, depremin olumsuz etkisine rağmen vergi gelirlerinde beklenenin üzerinde artış olduğunun da altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, geliri artırmaya yönelik aldıkları tedbirlerin (ek vergiler) etkisiyle yıl sonuna kadar bütçe gelirlerindeki artışın ilk 5 aydaki artışın çok daha üzerinde gerçekleşeceğini söyledi. Yılmaz, ek vergiler yoluyla halkın cebinden 1 trilyon 71,1 milyar lira fazladan vergi toplayacaklarını açıkladı. Ancak gerçekte toplanacak vergi 1 trilyon 150 milyar lirayı bulacak. Yılmaz’ın vergi geliri miktarını, 79,5 milyar liralık ret ve iadeleri vergi gelirlerinden düştükten sonra açıklaması dikkat çekti. Cevdet Yılmaz, iğneden ipliğe gelen vergi zamlarıyla halktan toplanacak ek vergi tutarlarını şöyle açıkladı:
* ÖTV: 306.6 milyar lira
* KDV: 237.3 milyar lira
* Gelir Vergisi: 201.4 milyar lira
* Kurumlar Vergisi: 163.1 milyar lira
* Diğer vergiler: 38.3 milyar lira
* BSMV: 33.2 milyar lira
* MTV: 32.6 milyar lira
* Damga Vergisi: 30 milyar lira
* Harçlar: 28.6 milyar lira
Cevdet Yılmaz, 2024-2026 dönemini kapsayacak orta vadeli programı (OVP) önümüzdeki Eylül ayında açıklayacaklarını da bildirirken yeni programla bir önceki ekonomi yönetiminin ilan ettiği bu yıl ve gelecek 3 yıla ilişkin tahminleri güncelleyeceklerini söyledi. Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, orta vadede enflasyonu tek haneye düşürmenin en önemli makro hedef olduğu mesajını verirken; “Eylülde paylaşmayı planladığımız OVP ile ekonomimizin ihtiyaç duyduğu yeni politikaları ve yapısal reform başlıklarını şekillendireceğiz” dedi.
İktidarın 1 trilyon 119 milyar lirayla TBMM’ye getirdiği devasa ek bütçeyi eleştiren muhalefet milletvekilleri, ek bütçe ve 2,2 trilyon liraya yükseltilen borçlanma yetkisinin Anayasa’ya aykırı olduğunu öne sürüyorlar.
CHP Milletvekili Rahmi Aşkın Türeli, Borçlanma Kanunu ile iktidara mevcut borçlanmanın sadece yüzde 5’i oranında artırma yetkisi verdiğini, yeterli olmaması halinde Cumhurbaşkanının da borçlanmayı sadece yüzde 5 daha artırabileceğini belirterek, borçlanma yetkisinin 660,9 milyar liradan 2 trilyon 181 milyar liraya çıkarılmasının Anayasa’ya aykırı olduğunu, konuyu Anayasa Mahkemesine götüreceklerini söyledi. Türeli, borçlanma yetkisinin torba yasaya değil ek bütçeye konulması gerektiğini de belirtirken iktidarın bu yöntemle ek bütçeyi olduğundan çok düşük göstermeye çalıştığını ifade etti.
Cevdet Yılmaz, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’a ek bütçeyle yapılan yüzde 40 zammı, “Yapmasaydık genel müdür maaşının da altında kalacaktı” diyerek savundu. Ek bütçenin TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maaşına yapılacak yüzde 40 oranındaki zam konusu da tartışıldı. Yılmaz, Cumhurbaşkanı maaşına yapılan zam eleştirileri üzerine, “Şu anda Cumhurbaşkanımızın maaşı, milletvekili maaşının altında. Bakan yardımcılarının maaşının da altında. Bir süredir artış yapılmasına izin vermedi. Buradaki artışı yapmazsak neredeyse bir süre sonra genel müdür maaşlarının altına düşmüş olacak” dedi.
Cumhurbaşkanı maaşının sadece kendisini değil, eski Cumhurbaşkanları, başbakanları, eş ve mirasçılarını da olumsuz etkilediğine işaret eden Yılmaz, “Bu polemik yapılacak bir konu değil. Devletin de belli bir hiyerarşisi var. O hiyerarşi içinde yapılması gereken bir yapı var. Bu şahıslarla alakalı değil, bugün a şahsı olur, yarın b şahsı olur ama bir düzeni de devam ettirmemiz gerekiyor. Burada rakamlara girmek istemiyorum” dedi. Yılmaz, konuyu gündeme getiren CHP Milletvekili Veli Ağbaba’ya, “Sayın Ağbaba sizin maaşınız Sayın Cumhurbaşkanımızın maaşından yüksek. Bu artıştan sonra da öyle kalmaya devam ediyor” dedi.
Ağbaba, Cumhurbaşkanı maaşının halen bütçede 101 bin lira göründüğünü, 39 bin liralık ek bütçe zammıyla aylık maaşının 140 bin liraya çıkacağını, milletvekili olarak kendi maaşının bunun çok altında olduğunu söyledi. Ağbaba, Cumhurbaşkanına yapılan zammın ek bütçede ‘özlük gideri’ yazılarak gizlendiğini de belirterek, “Utandığınız için mi ödenek yerine özlük gideri yazdınız?” diye sordu.
Ek bütçede Cumhurbaşkanlığı ek ödenekleri içinde ‘özlük gideri’ kaleminin karşılığında 236 bin lira bulunuyor ve 6 aylık bir dönemi kapsıyor. Buna göre halen 101 bin lira olan Cumhurbaşkanlığının brüt maaş ödeneği 39 bin lira artışla aylık 140 bin liraya çıkacak. 2023 yılı Bütçe Kanunu’nda Cumhurbaşkanın maaşı, ‘Cumhurbaşkanlığı ödeneği” kaleminde izleniyor. Geçen yıl yapılan ek bütçeye Cumhurbaşkanına yapılan zam yine Cumhurbaşkanı ödeneği şeklinde yazılarak yapılmış ve eleştiriler üzerine zamdan vaz geçilmişti. Ancak bu yılki ek bütçede Cumhurbaşkanına yapılan zam ‘özlük gideri’ ifadesiyle yer aldı.
TBMM’ye sunulan ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın maaşında da yüzde 39 oranında artış öngören1 trilyon 119 milyar 514 milyon 513 bin liralık ek bütçe, görüşmelerin ardından TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda AKP ve MHP’li milletvekillerinin oylarıyla kabul edildi. Aday din görevlilerinin ibadet giderleri ile malzeme alımları için Diyanet’e 276 milyon 218 bin lira, deprem bölgesindeki hastanelerin onarımı için ise Sağlık Bakanlığı’na 78 milyon lira ayrılması öngörüldü. Ek bütçede Cumhurbaşkanlığı’na 640 milyon 236 bin lira ek ödenek verilecek. Cumhurbaşkanlığı’nın ek gider kalemlerinin 500 milyon lirası “barış destekleme giderinden”, 140 milyon lirası “afet ve acil yardım desteği giderinden” ve 236 bin lirası ise Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın maaşındaki artışın yer aldığı “özlük giderinden” oluşacak.