Ressam Hoca Ali Rıza, Üsküdar’da resimleriyle anılıyor
Boş tuval sanat eseri midir, değil midir? Raconu sanat dünyası değil mahkeme kesti
Danimarka bir müze bir ressama iki resim sipariş edip parasını verdi. Ressam resim olarak iki boş tuval teslim etti, 'Eser bu' dedi. Müze hem bu 'eser'leri sergiledi, hem de parasını ressamdan geri istedi. Boş tuvallerin 'eser' olup olmadığına mahkeme karar verdi, ressam parayı iade edecek.
Sanat dünyası iki yıldır Danimarka’nın en büyük kentlerinden Aalborg’daki Kunsten Modern Sanat Müzesi ile bir ressam arasındaki davayı merakla takip ediyor. Aslında davanın bizzat kendisi bir çeşit ‘modern sanat eseri’ne dönüşmüş durumda.
Müze, ressam Jens Haaning’e 2021 yılında Danimarka ve Avusturya’da ücretiyle geçinenleri anlatması için iki resim sipariş etti. Bunun için de Jens Haaning’e müze tarafından 534 bin Danimarka kronu (67 bin euro) ücret ödendi.
Ressam, resimlerini teslim etmesi gereken tarihte getirdi ve müzeye teslim etti. Müze yetkilileri kendilerine teslim edilen iki dev resmin paketlerini açtığında kendilerini bir sürpriz bekliyordu. ‘Resim’ler iki tane dev boş tuvaldi ve tuvallerin üzerinde İngilizce ‘Take the money and run’ (Parayı al ve kaç) yazıyordu.
Müze yönetimi bunun kabul edilemez olduğunu söyleyip Haaning’den şikâyetçi oldu. Haaning ise kendisinden isteneni yerine getirdiğini, teslim ettiği boş tuvallerin ‘sanat eseri’ olduğunu öne sürüyordu. Daha ilginci, müze 2021’den beri bu boş tuvalleri birer ‘sanat eseri’ olarak sergiliyor, bu ‘eser’ler hakkında medyaya o kadar çok haber yayınlandı ki, müzenin ziyaretçi sayısı arttı.
Ama müze yine de sanatçıyı dava etti, ödediği 534 bin Danimarka krononu geri istedi. İki yıl süren yargılama sonunda mahkeme, müzeyi haklı bularak sanatçının aldığı ücreti iade etmesine karar verdi. Ama bir farkla: Ressam, müzeye 492 bin 549 kron geri verecekti; aradaki yaklaşık 47 bin 500 kronluk fark ‘ressamın ücreti’ ve ‘resimlerin taşınma bedeli’ idi.
Sonuç olarak müze duvarında iki yıldır sergilenen tuvallerin sanat eseri olup olmadığına mahkeme karar vermiş oldu. Oysa modern sanat tarihi, böyle tuhaf ‘eser’lerle dolu.
Sanatçı Jens Haaning’in eseri teslim ettiği dönemde Kunsten Müzesi’nin müdürü olan Lasse Andersson şunları söylemişti: “Biz zengin bir müze değiliz. Fonlarımızı nasıl harcayacağımız konusunda çok dikkatli düşünmeliyiz. Sahip olduğumuz imkânların yettiğinden daha fazlasını da harcamayız” demişti.
Ama aynı Andersson, ‘Müzemizin küratörleri arasında ciddi tartışma çıktı ama ben teslim edilen işleri komik buldum ve sergilenmesini istedim’ demişti.
Sanatçı Haaning ise katıldığı bir yayında kendisini şöyle savunmuştu: “Benimki kadar kötü çalışma koşullarına sahip diğer insanları da aynısını yapmaya teşvik ediyorum. Eğer kötü bir işte çalışıyorlarsa ve para alamıyorlarsa ve gerçekten işe gitmek için para ödemeleri isteniyorsa, o zaman elinizden geleni yapın.”
Oyunlar ve Bulmacalar