Yıllık enflasyon 60’ı aşacak ama nereye gidecek?

Piyasa anketlerine göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bugün açıklayacağı rakamın yüzde 4.5-5 arasında olması bekleniyor. Bu takdirde bile yıllık enflasyon yüzde 60’ı aşacak. Piyasadaki beklentiler, yılsonunda ise bu rakamın yüzde 65 ile 70 arasında oluşacağını gösteriyor.

Merkez Bankası son Enflasyon Raporu’nda yılsonu enflasyonunu yüzde 58 olarak belirtmiş ve bu gerçekçi bir tahmin olarak nitelendirilmişti. Ancak daha sonra “yılsonu rakamı üst aralığa yakın olacak” diyerek, yüzde 62’nin üzerine çıkabileceğini ima etti. Ardından açıklanan orta vadeli programda ise yıl sonu enflasyon rakamı yüzde 65 olarak tahmin edildi.

Orta vadeli program açıklandıktan sonra yaşanan enflasyon gelişmelerinin ekonomi yönetiminin beklentilerinin üzerinde olduğunu biliyoruz. O nedenle de piyasa oyuncularına sorduğunuzda yılsonu için yüzde 65 ile 70 arasında bir tahmin yapıldığını görüyorsunuz. Buna karşılık yüzde 70’in üzerine çıkılacağını tahmin eden iktisatçı sayısının bir hayli fazla olduğunu söyleyelim.

Pik nokta 2024 Mayıs’ta bekleniyor

Yeni yılda yıllık enflasyondaki artışın devam etmesi bekleniyor. Piyasadaki beklenti, baz etkisi nedeniyle,  2024 Mayıs ayında yıllık enflasyonun pik noktaya ulaşacağı ve yüzde 70’in biraz üstünde gerçekleşeceği yönünde. Bire bir konuştuğunuzda iktisatçılar ve piyasa oyuncularının birçoğunun Mayıs’ta yüzde 70’in üzerinde bir rakam beklediklerini görüyoruz. Ancak yüzde 75 civarında oluşacak bir enflasyon rakamı tahmininin daha ağırlıklı olduğunu, bu oranın yüzde 80’e kadar gideceğini bildiren iktisatçılar olduğunu da söylemeliyiz. Zaten 2024 mayıs ayını, ekonomi yönetiminin de enflasyonda pik noktaya ulaşılacağı bir ay olarak kabul ettiğini biliyoruz.

Buradaki sorulardan biri enflasyonun nereye kadar gideceği? Bununla birlikte geçen yıl görülen yüzde 85.5’lik yıllık enflasyon rakamının tekrar görülüp görülmeyeceği de merak ediliyor.

Şimdilik bu rakama ulaşılacağını söyleyene, tahminde bulunana pek rastlamadık. Ancak önümüzdeki aylarda yaşanacak gelişmeler, bu noktaya ulaşma ihtimalini de gündeme getirebilir. Çünkü son 2-3 yıldır sürekli olarak tahmin edilen enflasyon oranlarının üzerine çıktık, hep yeni ve yukarı doğru tahminler yapıldı ve bu noktaya kadar geldik. Unutmayalım çok uzun yıllardır Türkiye yüksek enflasyonla birlikte yaşıyor ve bunu kırmanın o kadar kolay olmayacağını zaten yaşayarak görüyoruz.

İşte bugün açıklanacak Eylül ayı enflasyon rakamları, en azından yılbaşı ve mayıs sonu enflasyon tahminleri açısından daha sağlıklı analizler yapılmasına imkan verebilir.

Mayıs’tan sonra…

Ancak enflasyonun tahminlerin üzerine çıkma ihtimali var ve bu da yılın son aylarında ve seçim sonrası yaşanacak gelişmelere bağlı olacak. Çünkü “iktidarın enflasyonla mücadeleden başka çaresi olmadığını gördüğünü” söylesek de, büyümeyi hala daha çok sevdiğini de biliyoruz. O nedenle, seçimlerin de etkisiyle, yeniden büyümek için ayağını frenden çekip hızla gaza basma riski tümüyle ihtimal dışına çıkmış değil.

Bundan sonraki enflasyon gelişmelerinde doğalgaz ve elektriğe sanayi ve ticarethaneler için yapılan son yüzde 20’lik zamlar etkili olacak. Bu zamların üretim maliyetlerini artırması, bunun da zaten sıkıntılı olan işletme kesimi için  kredi taleplerinin hızla artmasına neden olma ihtimali var. Önümüzdeki birkaç ay içinde yaşanacak gelişmeler nedeniyle, hala Cumhurbaşkanı’nın kredilerin yeniden açılması, kamu bankaları ve Merkez Bankası’nın yüklü miktarda ucuz kredi için devreye sokulması yönünde talimat verme ihtimali gündemde.

Bunun yanında artan kur ve faiz baskısı nedeniyle, biran önce sıcak para girişini  sağlamak için kurlardaki artışın hızlandırılması ihtimali olduğunu söylemek gerek. Bu da doğrudan enflasyonla mücadeleyi olumsuz etkileyecektir. Hem yüksek enerji zamları, hem kredilerin açılması, hem de kurlardaki artışlar birer risk unsuru olarak ortada duruyor.

Yine de 2024 Mayıs ayı sonunu yüzde 80 civarında bir enflasyonla tamamlayıp, daha sonrasında daha sıkı para uygulaması ve yapısal tedbirlerin olduğu bir döneme girilmesi bekleniyor. Yani 2024 Mayıs’tan sonra, normal olarak, yıllık enflasyonun aşağı gitmesi bekleniyor. 2024 yılsonu için Merkez Bankası’nın enflasyon hedefi yüzde 33 ama şimdiden beklentiler yüzde 40’a yakınlaştı.

Mayıs sonrasında ne olacak? Seçim sonrası enerjide, her kesime yapılacak zamların en az yüzde 50 olacağı şimdiden konuşulmaya başladı. Bunun yanında seçim sonrası kur ve faizlerde önemli artışlar beklediğimizi zaten söylemiştik. Yani yılsonu için yüzde 70, 2024 Mayıs sonu için yüzde 80 civarında bir enflasyon tahmini yapılabilir. Ancak seçim öncesi gaza ne kadar basıldığı, seçim sonrası alınacak kararlar ve yapılacak zamlar belli olmadığı için, “2024 Mayıs’tan sonra yıllık enflasyonun inişe geçer” demek için henüz erken. Yıllık enflasyonda pik noktası daha sonrasına ötelenebilir.

İstanbul’da enflasyonun ‘hız kesmiş’ hali bu: Ayda yüzde 5,46 artış