Temizlik de bulaşıcıdır; peki yargı kendi kendini temizler mi?
Gazeteci, işi gereği pek çok yere giren çıkan, birbirinden farklı pek çok kesime kulak veren insanın adı. Kaçınılmaz biçimde bu kulak verdiğiniz kesimlerden gelen şikayetleri de dinliyorsunuz, bunlar içinde önemli gördüğünüz bazılarını eğer belgeleyebilir, kanıtlayabilirseniz haber veya yorum konusu yapabiliyorsunuz.
Bir değil iki değil onlarca gazetecinin yıllardır adliye koridorlarında dinlediği ama pek azını gerçekten belgeleyip haber yapabildiği yargıyla, daha doğrusu yargı sisteminin neredeyse merkezine yerleşip ciddi bir kontrol elde etmiş olan bir dizi yargı mensubuyla ilgili son derece vahim iddialar var. Bu iddialar bizim kulağımıza Ankara, İstanbul gibi büyük adliyelerden geliyor; çünkü ülkenin diğer şehirlerindeki adliyeleri o kadar da bilmiyoruz. Belki aynı iddialar başka şehirlerde de konuşuluyor ve mevcut.
Bir dönem çok konuşuldu, hatta hakkında açılan davalar da var, mesela ‘FETÖ borsası’ meselesi. Poliste ve adliyede uzantısı olan bazı kişiler (içlerinde ‘gazeteci’ olanlar da var) gidiyor, bir iş insanına şantaj yapıyor, ‘Şu kadar para vermezsen hakkındaki FETÖ ihbarı soruşturmaya dönüşecek, belki hapse gireceksin, hayatın kayacak’ diyordu. İstenen parayı vermeyenlerin başına da sahiden kötü şeyler geliyordu. (Bunlardan sonuncusunu geçen haftalarda İstanbul Nişantaşı’ndaki ünlü TatBak kebapçısı bağlamında bir kez daha yaşadık.)
Rüşveti ‘doğru’ kişiye vermek
Sonra yine iddiaya göre bir de ‘tahliye borsası’ vardı. Haklı veya haksız sebeple diyelim ki tutuklandınız. Bunun bir tarifesi vardı. İstenen parayı doğru kişiye ödeyecek olursanız tahliyeniz mümkün oluyordu. Burada tahliye kararını hakim alıyordu ama işin aracısı avukattı. Avukat hem hakimi hem de savcının daha sonra tahliyeye itiraz etmemesini garanti altına alıyordu. Ama tabii istenen parayı ‘doğru kişi’ye vermeniz şartıyla! (‘Doğru’ kişiye vermediği için ciddi miktarda parasını kaptıran çok sayıda örnek de var iddiaya göre.)
Daha neler neler… Adliye ile ilgili hemen hemen her konuda rüşvet veya şantajla iş yapılabildiği, büyük adliyelerin koridorlarının çok bilinen bir sırrı.
Daha düne kadar bu sistemin polis-savcı-yargıç üçgeninde yürüdüğü yine çok bilinen bir başka sırdı. Yani işler sadece adliye koridorlarında olmuyordu.
Hazirandan beri rüzgarın yönü değişti
Ama Haziran ayından beri yavaş yavaş yayılan farklı bir durum var. Burada en önemli faktör, İçişleri Bakanlığı’na Süleyman Soylu’nun yerine eski İstanbul Valisi Ali Yerlikaya’nın gelmesi.
Yerlikaya, 120 günü aşan görev süresinde çok sayıda önemli harekette bulundu ama bunlar içinde en önemlisi, emniyet ve mülkiye teşkilatında yaptığı kadro değişiklikleri oldu. Bu değişiklikler, örneğin Ankara’da Kaplan Çetesi adı verilen çeteye operasyon yapılmasıyla ciddi bir belirginlik kazandı. Çünkü yaygın inanç, Ankara’da bu çetenin düne kadar bizzat polis ve adliye tarafından ‘korunduğu’ yönündeydi. Sözcü’de Uğur Dündar’ın üst üste yazdığı birkaç yazı, bu koruma izleniminin arka planı hakkında son derece çarpıcı bir müşteki tanık ifadesini aktarıyordu. Yazıda anlatılanlar doğruysa, balık sahiden baştan kokmuştu.
Fakat belli ki Ankara’daki bu operasyon, bir yeni dönem ve kararlılık mesajı olarak Türkiye’nin dört bir yanında benzer bir ‘temizlik’ bekleyenlere ümit oldu. İlginç biçimde, aslında temizlik de bulaşıcı, bunu görmeye başladık belki de.
Timur Soykan’ın haberi
BirGün gazetesinde Timur Soykan dün ilginç bir mektubu köşesinde yayınladı. Mektubun yazarı herhangi biri değildi, İstanbul’un en önemli iki Cumhuriyet Başsavcısından biri, Anadolu Yakası Başsavcısı İsmail Uçar’dı. Mektubu, kendi amiri konumundaki Hakimler Savcılar Kurulu’na yazmıştı. Yani aslında bir çeşit ihbar mektubuydu savcının HSK’ya yazdığı.
Timur Soykan’ın yazısına jet hızıyla erişim engeli geldiği için bu yazıyı ve mektubu artık okuyamıyorsunuz ama mektup, adliyelerdeki tahliye borsalarını ve diğer büyük kirlenmeyi anlatıyor. (En çarpıcısı ise savcının HSK’ya gönderdiği ihbar mektubunda para karşılığı haberlere erişim engeli getirmekle suçladığı hakimin jet hızıyla Timur Soykan’ın yazısına erişim engeli getirmesi.)
Bu haliyle elbette bir savcının iddiaları bunlar. Savcının İstanbul Emniyeti’ne bu konuda soruşturma açma talimatı verdiği de anlaşılıyor. Soruşturulacak, hakkında iddialar bulunan kişilerin önemli bölümü hakim veya savcı olduğu için ve bu kişiler de polis tarafından doğrudan soruşturma konusu yapılamayacağı için HSK’dan da soruşturmasına destek istiyor.
Mektup neden sızdı?
Tabii burada önemli bir mesele, savcının HSK’ya bu mektubunun medyaya, üstelik de Timur Soykan gibi bu konularda uzun süredir savaş veren bir gazeteciye sızmış olması.
Bu sızıntının anlamı üzerinde de durmak gerekir. Belki de bu mektup/dilekçe, HSK’da işler tıkandığı, onlar üzerinde bir kamuoyu baskısı oluşması için sızdı. (Tabii tam tersi de olabilir, savcının soruşturması daha fazla ilerlemesin diye soruşturulan taraf da dilekçeyi sızdırmış olabilir.)
Ankara’daki Ayhan Bora Kaplan soruşturmasıyla ilgili yazdığımı burada da tekrar edeceğim: Bu soruşturmaların ‘gittiği yere kadar gitmesi’ bana çok zor geliyor; çünkü ‘gittiği yer’ siyaset ve siyasi kişiler olabilir, bu da iktidarı rahatsız edebilir.
Ama öte yandan bugün bu konuların konuşuluyor olması bile, siyasetin bizzat kendisinin de durumdan rahatsız olduğu, hatta ‘Cumhurbaşkanı’nın, bakanların adı kullanılarak rüşvet çarkı çevriliyor’ diye düşünerek tepki verdiği de iddia ediliyor.
Temizlik mi güç savaşı mı?
Bugün T24’te Gökçer Tahincioğlu da bu konuyu yazmış, yaşananları ‘temiz eller operasyonu’ gibi görmediğini, aksine yargıdaki değişik grupların güç çatışması olarak yorumladığını söylemiş. Bence dikkate alınması gereken bir görüş bu.
Ancak eğer ortada gerçekten İstanbul’un Anadolu Yakası Cumhuriyet Başsavcısı’nın başlattığı bir soruşturma varsa, arkadaki niyet ne olursa olsun, bunun ucundan çok önemli şeylerin çıkacağını göz önüne almak gerek.
Savcı İsmail Uçar, mektup/dilekçesinin bir yerinde, yargıdaki bu yozlaşmanın sebebi olarak 15 Temmuz sonrası yargıya doldurulan görece kalitesiz insanları gösteriyor. Bu yorum çok haksız olmayabilir; o dönem Türkiye yargısına çöreklenmiş bir grup feci kötü kalpli FETÖ’cü ekibi temizlerken yerine armudun sapı üzümün çöpü demeden çok sayıda insanı aldı. O yeni kadrolar, bugün yargıyla ilgili yaşadığımız irili ufaklı her sorunun arkasından çıkıyorlar. İktidara yaranma kaygısı, yargısal militanlık ve türlü çeşitli yolsuzluk iddiaları bir arada yaşandı, çoğunlukla da aynı isimlerden söz ettik.
Bakalım yargı kendi kendini temizlemeyi başaracak mı? Bakalım İstanbul Anadolu Yakası Cumhuriyet Başsavcısı İsmail Uçar’a karşı atak nereden gelecek?