Ekvador Devlet Başkanı: Savaştayız, uyuşturucu devletine dönüşmeyeceğiz

Güney Amerika’nın bir zamanlar “barış adası” olarak bilinen hatta turistlerin akın akın ziyaret ettiği ülkesi Ekvador yakın tarihinin en kötü ve şiddet dolu günlerine tanıklık ediyor.

Çete liderlerinin hapishaneden kaçmasıyla başlayan şiddet sarmalı Guayaquil’deki TV baskını ardından içinden çıkılamaz bir hale dönmüş durumda. Hapishanelerde çıkan isyanlar, rehin alınan gardiyanlar da cabası…

Geçen hafta başlayan olaylara karşı Phoenix Planı’nı devreye sokan 36 yaşındaki Devlet Başkanı Daniel Noboa ilk kez konuştu. Ülkesinin savaşta olduğunu söyleyen Noboa, güvenlik güçlerinin devam ettirdiği operasyona dair eleştirilere de yanıt verdi. Devlet Başkanı geçen hafta başlayan olaylardan bu yana verdiği ilk röportajda ülkesinin “uyuşturucu devleti” haline gelmemesi için elinden geleni yapacağını ve bunun tek yolunun organize suça karşı sert baskı uygulamak olduğuna inandığını söyledi. Noboa “İnsanları öldürmek için yola çıkmadık ama unutmayın ki savaştayız. Karşımızdakiler ağır silahlara sahip, örgütlü, yerel ve uluslararası çapta mali desteğe sahip, sınırlarımızın çok ötesine uzanan bir terör ve suç örgütleri” dedi. Henüz geçen ekim ayında göreve başlayan Noboa “Uyuşturucu devletine dönüşmemek için her gün mücadele ediyoruz. (Bu savaşı) kazanabileceğimize inanıyorum ve kazanana kadar da savaşmayı bırakmayacağım” dedi.

Başkan geçen hafta çete üyelerinin ülke çapında bir dizi görünüşte koordine saldırı başlattığı, araba bombaları patlattığı, araçları ve binaları ateşe verdiği ve puan topladığı, en kötü şiddet olaylarına maruz kalan Ekvador’un en büyük şehri Guayaquil’e yaptığı ziyaret sırasında konuşuyordu.

Basılan TV kanalını ziyaret etti

Ekvador Devlet Başkanı Daniel Noboa

Salı günü, ağır silahlı çete üyeleri Guayaquil’deki bir televizyon kanalına baskın düzenlemiş ve gazetecileri canlı yayında rehin almıştı. Noboa o TV kanalının kurşunlanmış stüdyolarında gezerken “Size bunun bir daha olmayacağına söz veriyorum” dedi. Polis yürüttüğü operasyonla gazetecileri kurtarmış ve 13 kişiyi de tutuklamıştı.

Başkanın söz verdiği bu konuşmadan birkaç saat sonra hapishanelerdeki isyan dalgaları yeniden artış gösterdi. Cuma gecesi en az altı mahkum hapishaneden kaçtı, ayaklanmalar yeniden şiddetlendi. Cuenca şehrinde Cumartesi günü erken saatlerde başka bir hapishaneden silah ve patlama sesleri duyuldu. Hükümete göre ülkenin en azılı suçlularından birinin hücresinden kaybolmasının ardından geçen hafta başında kaçırılan 150’den fazla hapishane gardiyanı hala hapishane çetelerinin elinde.

Rehin alınan gardiyanın kardeşi: Hapishane önünde kamp kurduk

Hapishanelerde patlak veren isyanlar sonucunda gardiyan kardeşi rehin alınan biri isminin yayınlanmaması koşuluyla The Guardian’a konuştu. “Ailem perişan durumda” diyen kardeş “Kendimizi berbat, üzgün ve aciz hissediyoruz” dedi. Bütün bir haftayı abisinin görev yaptığı hapishanenin dışındaki bir kampta geçirdiklerini söyleyen gardiyanın kardeşi “Durumu hakkında neredeyse hiçbir bilgi alamadık. Bize tek söyledikleri sakin olmamız gerektiği, ordu ve polisin yakında içeri gireceği. Ama salı gününden beri buradayız. Hapishanenin kontrolünü yeniden ele geçirmek için neyi beklediklerini bilmiyorum” dedi.

Hak ihlali eleştirilerine yanıt

Cuma günü Noboa hükümeti “Plan Phoenix” operasyonunun ilk günlerinde 850’den fazla kişinin tutuklandığını açıkladı. Polis ve ordu tarafından yürütülen 7 bin 800’den fazla operasyonda beş “teröristin” öldürüldüğü ve 246 silahın ele geçirildiği belirtildi. İki polis memuru da çete üyeleri tarafından öldürüldü.

Organize suça karşı mücadelede ordunun devrede olması, insan hakları ihlallerine yol açacağı korkusunu da körükledi. Noboa bu iddiaları reddetti: “[Bu suçlular] şimdiye kadar yazılmış olan her bir insan hakkını zaten ihlal ettiler. Bu yüzden, sanırım baskı, bizim son çaremizdi” dedi. Noboa da iktidara tutunmak için baskı ve şiddeti kullanmakla eleştiriliyor.

2022’de yılında çetelere karşı büyük bir savaş başlatan, çete üyesi olduğu iddia edilen on binlerce kişiyi hapse atan ve gelecek ay yeniden seçilmek için aday olan El Salvador’un otoriter lideri Nayib Bukele ile karşılaştırılmasından da rahatsızlık duyduğunu söyleyen Noboa “Diğerleri gibi iktidarda daha uzun süre kalmak için anayasayı değiştirmeye ya da kendimi diktatör ilan etmeye çalışmıyorum” diye konuştu.

Uzun süre Güney Amerika’nın en barışçıl ülkelerinden biri kabul edilen Ekvador Meksikalı karteller ve yabancı mafya gruplarının uyuşturucu kaçakçılığının önemli rotası haline gelmiş durumda. Uyuşturucunun ABD ve AB ülkelerine geçişi için karteller tarafından “elverişli” bulunan ülkede  geçen yıl 7 bin 878 cinayet işlendi. Bu ülke için bir rekordu ve sadece 500’den biraz fazlasının faili tespit edilebildi.

Düzeni sağlamak ve çeteleri “etkisiz hale getirmek” için 22 binden fazla Ekvador askeri birçok bölgeye konuşlandırıldı. Ülkenin yakın tarihindeki en kötü şiddet sarmalı olan olaylara dair  mücadele devam ederken öldürülenlerin aileleri ise kayıplarının yasını tutuyor.

‘Barış adası’ndan iç savaş endişesine: Ekvador’un komşusu Peru da teyakkuzda

Bir ‘Prison Break’ vakası: Çete lideri kaçtı, binlerce polis peşinde