Dünyamız artık yapay zeka çağında. Ve bu çağın en yıldız şirketi de, aslında ne Google ne ChatGPT’nin mucidi OpenAI ne de Microsoft. Bütün bu yapay zekaya milyarlarca dolarlık yatırım yapan ve yazılımlar hazırlayan şirketlerin arkasında bir donanım şirketi, yapay zekanın kullandığı mikroçiplerin üreticisi Nvidia var.
Yapay zeka sayesinde 1 trilyon doları aşan piyasa değeriyle 2023 yılında Amerikan borsasının en başarılı şirketi olan ABD’li çip üreticisi Nvidia’nın ilk ve tek CEO’su Jensen Huang, 30 yıl önce Denny’s lokantasında bir masaya oturup hayatını değiştirecek işi planlamaya başladığında, girişiminin bir gün trilyon dolar değerine ulaşacağını bilmiyordu. Nvidia’nın tarihindeki tek CEO’sunun aslında kendisini neyin içine soktuğu hakkında da pek bilgisi yoktu ama bugün bildiklerini 30 yıl önce bilseydi, dünyanın en değerli şirketlerinden birini asla kuramazdı.
Amerikan gazetesi The Wall Street Journal’da yayınlanan makaleye göre, Huang geçenlerde böyle düşünmesinin nedenini şöyle açıkladı: “Çok basit. Nvidia’yı kurmak beklediğimden milyon kat daha zor oldu. Acı ve ıstırabı, kendinizi ne kadar savunmasız hissedeceğinizi, katlanacağınız zorlukları, utancı ve yanlış gidenleri bilseydiniz aklı başında hiç kimsenin bunu yapmayacağını anlardınız.”
Teknolojinin en uzun süreli CEO’larından birinin açık sözlülüğü sadece göz açıcı değil, aynı zamanda bir fikri trilyon dolarlık bir şirkete dönüştüren, kendi neslinin en başarılı girişimcilerinden birinin zihnine nadir bir bakışı temsil ediyor. Silikon Vadisi’ndeki herkes dirençli olması gerektiğini bilir. Huang cahil olmanın da işe yaradığını biliyor ve şöyle diyor: “Bence bu bir girişimcinin süper gücü sayılır. İşin ne kadar zor olduğunu bilmiyorlar. Ve sadece kendilerine sorarlar: Ne kadar zor olabilir ki? Bugüne kadar beynimi şöyle düşünmesi için kandırdım: Ne kadar zor olabilir ki?”
Anlaşıldığı kadarıyla gerçekten zor. Orijinal iş planının başarı şansı olmadığını bilmiyordu. Kaç kez başarısız olacağını bilmiyordu. Ve ne kadar çok şey bilmediğini de bilmiyordu. Ancak 60 yaşındaki milyarderin bunu bir daha yapmayacağını söylemesi, diğer insanlara yapmamaları gerektiğini söylediği anlamına gelmiyor. Aslında tam tersi: Sadece onlar bir şirket kurmanın zorluğu karşısında yılmama avantajına sahipler.
Huang yorumlarını, Nvidia’nın geçmişi hakkında yaşamayan herkesten daha fazla bilgi sahibi olabilecek Ben Gilbert ve David Rosenthal tarafından sunulan bir teknoloji podcast’i olan Acquired ile yakın zamanda yaptığı bir röportajda yaptı. Şirketin stratejisi hakkında derinlemesine araştırılmış, keyifli bir şekilde üç bölüm yayınladıktan sonra, podcast yayıncıları CEO’nun kendisiyle bir röportaj için Nvidia genel merkezine davet edildi.
30 yıldır şirketi yöneten Huang, Nvidia’da hâlâ aktif. Hâlâ doğrudan kendisine rapor veren 50 üst düzey yöneticiyi yönetiyor ve şirket doğduğunda hayatta olmayan genç çalışanlarla ürün toplantılarına katılıyor. Rosenthal bunu şöyle tanımlıyor: “Bu şirket onun ve yerleri süpürmek dışında her şeyi o yapıyor (ama yerleri de süpürebilir).”
İnsanların hakkında bu kadar az şey bildiği bu kadar değerli bir iş daha önce hiç olmamıştı. Yayında son soru şuydu: “Bugün 30 yaşında ve o Denny’s’te oturuyor olsaydı, ne tür bir şirket kurardı?”
Huang hiçbir şey kurmayacağını söylüyor. Ancak bu yıldan önceki sarsıcı yılları düşündüğünde verdiği yanıt anlam kazanmaya başlıyor. Şu anda en az 1 trilyon dolar değerinde sadece beş ABD şirketi var. Apple, Microsoft ve Alphabet’in hisse senedi fiyatları hiçbir zaman yüzde 85 düşmedi. Amazon böyle bir düşüş yaşadı. Nvidia ise 2002 ve 2008’de bunu iki kez yaşadı ve şirket 2022’de değerinin yarısını kaybettiğinde bu hissi istenmeyen bir şekilde hatırlattı.
Yapay zekaya hücum, nitelikli çip üreticisi Nvidia’nın değerini 1 trilyon dolara yaklaştırdı
Yapay zekaya olan talep Nvidia hisselerini patlattı
Ancak 2022’deki teklemenin ardından Nvidia 2023’te patladı. Bunun nedeni, yapay zekaya oksijen sağlayan, neredeyse her teknolojiye güç veren gelişmiş çiplere (grafik işlemci birimi-GPU) hiç bu kadar talep olmamıştı ve Huang’ın şirketi arzı kontrol ediyordu.
Yapay zeka modelleri, aynı anda çok sayıda hesaplama görevini yerine getirebilen bu grafik işleme birimlerinden on binlercesine ihtiyaç duyuyor ve bunlar neredeyse tamamen Nvidia tarafından üretiliyor çünkü Huang GPU’lara bu dev pazar oluşmadan çok önce yatırım yaptı.
Nvidia’nın yapay zeka ekonomisindeki merkezi rolü, bu yıl değerinin üç katına çıkmasının ve S&P 500’deki diğer tüm şirketleri geride bırakmasının nedeni. Son on yılda herhangi bir büyük hisse senedinin en iyi yıllık performansına doğru ilerliyor.
Bu da dünyanın en zengin adamlarından birinin son yorumlarını daha da ilginç hale getirdi. Huang, Taylor Swift’le beraber belki de herkesten daha iyi bir yıl geçirdi. Ancak şirketinin başarısının zirvesindeyken bile başarısızlık ihtimali peşini bırakmıyor. New Yorker’a göre, Nvidia’nın resmi olmayan sloganı, girişimin ilk, belirsiz yıllarından kalma mantrası: “Şirketimizin iflas etmesine 30 gün kaldı.”
Bu noktada Nvidia, diğer Amerikan çip devlerinin toplamından daha değerli ve Huang’ın şirketinin bir ay içinde iflas etmesi için yapay zekanın dünyayı yok etmesi gerekecek. Ama Huang hâlâ bu korkuyla hareket ediyor. Geçenlerde Columbia Business School’da bu korkuyu şu sözlerle ifade etti: “Her zaman iflas etme yolundasınız. Bu hassasiyeti içselleştirmezseniz iflas edersiniz.”
Şirketinin neredeyse çökmek üzere olduğu anlar, Huang’ın hafızasına kolundaki Nvidia logosu dövmesi kadar kalıcı bir şekilde kazınmış durumda.
Dünyanın en değerli çip üreticisi 1993 yılında Huang, Chris Malachowsky ve Curtis Priem tarafından kurulduğunda, onlara önem veren tek kişiler Kaliforniya’daki Denny’s restoranının garsonlarıydı. Çok fazla kahve içen üç berbat müşterinin devrimci bir şirketin temellerini attığından şüphelenmek için hiçbir neden yoktu.
Huang insanlara video oyunları için grafik kartları yaptığını söylediğinde, öz annesi ona gerçek bir iş bulmasını söylemişti.
Ancak Nvidia’nın erken başarısının sırrı, işe dahil olan insanlar ya da fethetmek için yola çıktıkları sektör değildi. Girişimleri için seçtikleri alışılmadık, gayri resmi yönetim yapısıydı.
Huang her zaman yetkiliydi, Malachowsky ve Priem de ona rapor veriyordu ama her kurucunun kendi bölgesinde yetki sahibi olacağı bir anlaşma yapmışlardı.
Priem bunu şöyle anlatıyor: “Birbirimizin kararları üzerinde konuşur ya da tartışırdık ama nihai kararı o alanda uzmanlığı olan kişiye bırakırdık. Bu ‘aynı fikirde olmamak için anlaşmak’ değildi. Karar her türlü anlaşmazlığı sona erdirir ve gittiğimiz yön haline gelirdi.”
Yaptıkları anlaşma Huang’ı iş operasyonlarından ve çiplerini üretecek ortaklar bulmaktan sorumlu kılıyordu. Ancak bu bir kişi için büyük bir yüktü ve Priem bunu Huang’a ne yapması gerektiğini söylediğinde öğrendi: “Bana tüm sorumluluklarını ve hokkabazlık yaptığı her şeyi anlattı. Huang işinin baskılarını kendine saklamıştı.”
Kuzenlerin yapay zeka çip savaşları
Şimdi başı Çin engellemeleriyle dertte
Piyasa değerinin 1 trilyon dolar olması Huang’ın işini kolaylaştırmadı. Bugünlerde şirketi, Çin’in güçlü çiplere erişimini engellemeyi amaçlayan sıkı ABD düzenlemelerinin üstesinden gelmek zorunda ve Nvidia’nın hakimiyetini delmek isteyen rakiplerinin artan rekabetinden bahsetmeye bile gerek yok.
Ancak Nvidia bu kadar başarılı değilken işler çok daha zordu. Şirket ilk ürünü olan ve başarısızlıkla sonuçlanan bir grafik kartını piyasaya sürdükten sonra Huang işgücünün yarısını işten çıkarmak zorunda kaldı. Parası tükenen ve iflasın eşiğine gelen Huang, şirketi 1997’de Nvidia’yı kurtaran çipe yatırdı.
Ancak Huang’ın şirketinin 1999’da halka açılmasından sonraki on yıl, dot.com çöküşü ve küresel mali kriz sırasında iki acımasız dönem daha getirecekti. Piyasalar yükseldiğinde bile Nvidia yükselemedi. S&P 500’ün %25 yükseldiği 2008-2013 yılları arasında Nvidia yüzde 50 değer kaybetti. Tüm şirketin değeri, Huang’ın bu yıl tek bir işlem gününde kişisel olarak kazandığı 6 milyar dolardan daha azdı.
Huang, geliştiricilerin GPU’larla istedikleri her şeyi yapmalarına olanak tanıyacak yeni bir hızlandırılmış bilgi işlem platformuna para yatırırken Nvidia durgunlaştı. Wall Street onun gelecek vizyonuna şüpheyle yaklaşıyordu. Ancak bunu görebilen bir grup insan vardı: Yapay zeka araştırmacıları. Sinir ağlarını yönetmek için Nvidia’nın çiplerini kullanmaya başladıklarında, Huang’ın araçlarının dönüşümsel potansiyelini fark ettiler. Ve sonra Huang çiplerini tekrar masaya koymaya karar verdi.
Derin öğrenme alanındaki ilk atılımlar Huang’ı yapay zeka konusunda bir başka bahis hamlesi yapmaya zorladı. Nvidia 2012 yılında ilk yapay zeka süper bilgisayarı olacak sistem üzerinde çalışmaya başladı. Huang bu sistemi 4 yıl sonra OpenAI’ye teslim etti ve araştırmacılar Nvidia’nın GPU’larını geçen yıl piyasaya sürüldüğünde teknoloji tarihinin en popüler uygulaması haline gelen ChatGPT’yi eğitmek için kullandılar. Ancak bu yıl, bu çiplerin bir altına hücumun kazma ve kürekleri haline geldiği yıldı.
Şimdi kendi metaforik Denny’s’lerinde oturan, şirket kurma hayalleri kuran ve bunun ne kadar zor olacağının tamamen farkında olmayan genç girişimciler var ve şöyle diyorlar: Ne kadar zor olabilir ki?
Nvidia üçüncü çeyrekte gelirini 3 kat artırdı ancak geleceğe Çin kaygısı düştü
Kendisiyle özdeşleşen siyah deri montu ve gümüş rengi saçlarıyla Huang genç girişimcilerin idolu ama kendisine sorsan şimdiki aklı olsa bu işe asla girmezdi. 
Oyunlar ve Bulmacalar