İran’da seçimleri Mahsa etkisi vurdu: Devrimden bu yana en düşük katılım
İran'da saçlarını örtmedikleri için yoğurtlu saldırıya uğrayan iki kadın, yetkililer tarafından 'ülkenin kıyafet kurallarına uymadıkları' gerekçesiyle tutuklandı. Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi olaydan sonra yaptığı açıklamada, başörtüsünün 'yasal bir mesele' olduğunu söyledi.
İran’ın kuzeydoğusundaki Şandiz kentinde başı açık iki kadın müşterinin bir dükkana girip sıra beklediği esnada arkalarından yaklaşan bir adamın yoğurtlu saldırısına uğradığı video, sosyal medyada gündem oldu. Sözkonusu videoda adamın yoğurt kabını eline alarak, kadınların kafasına boca ettiği görülüyor.
Watch: Citizens in the city of Shandiz in Iran’s northeast grapple with a member of IRGC’s Basij militia who pours a bucket of yoghurt on the heads of two women defying the Islamic Republic’s hijab regulations by not wearing any headscarf. pic.twitter.com/M8VEmy3lmZ
— Iran International English (@IranIntl_En) March 31, 2023
İran yargı erkine ait Mizan Online internet sitesinde yer alan habere göre yetkililer, ‘hakaret içeren bir eylemde bulunduğu’ ve ‘düzeni bozduğu’ gerekçesiyle adam hakkında tutuklama kararı çıkardı. Ancak bununla da kalınmayarak saldırıya uğrayan iki kadının da, ‘kadın kıyafetine yönelik katı kuralları çiğnedikleri’ ve ‘yasaklı bir eylemde bulundukları’ suçlamasıyla tutuklanmalarına karar verildi.
Bununla birlikte saldırganın üzerine yürüyen dükkan sahibinin de uyarıldığı öğrenildi. Sosyal medyada yayılan haberlerde dükkanın kapatıldığı ifade edilirken, yerel bir haber ajansı, kapatılan dükkanın yeniden açılmasına izin verildiği bildirildi.
Ülkenin Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, yaşanan olayın ardından televizyonda yayımlanan konuşmasında başörtüsünün ‘yasal bir mesele’ olduğunu, “Bazı insanlar inanmadıklarını söylüyorlarsa onları ikna yoluna gidilmeli. Ancak önemli olan husus, başörtüsü takmanın yasal bir zorunluluk olduğu. Başörtüsü günümüzde yasal bir mesele” sözleriyle ifade etti.
Zorunlu kıyafet uygulamalarına karşı geldikleri için tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalan kadınlar, özgürlüklerini kazanmak için ülkenin dört bir yanındaki alışveriş merkezlerinde, restoranlarda, mağazalarda ve sokaklarda başları açık bir şekilde dolaşıyor. Sosyal medya platformları, ‘ahlak polisi’ne direnen başı açık İranlı kadınların videolarıyla dolu.
Kadınların bu hızla büyüyen protestolarının fitilini, 22 yaşındaki Mahza Amini’nin geçen eylül ayında ‘tesettür kurallarını ihlal ettiği’ iddiasıyla ahlak polisi tarafından gözaltında tutulduğu süreçte uğradığı şiddet sonucunda hayatını kaybetmesi ateşledi.
İran’da 1979 devriminden sonra yürürlüğe giren yasalara göre, kadınlar saçlarını örtmek ve vücut hatlarını gizlemek için uzun, bol kıyafetler giymek zorunda bırakılıyor. Kuralı ihlal edenler, kamuoyu önünde azarlanma, para cezası ve hatta tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
İran İçişleri Bakanlığı, eylül ayından beri devam eden protestolara rağmen başörtüsü düzenlemesinden ‘geri adım atılmayacağını’ ve kuralları ihlal edenlere hoşgörü gösterilmeyeceğini söylüyor. Bakanlık, peçeyi ‘İran ulusunun medeniyeti oluşturan temel yapı taşlarından biri’ olarak nitelendiriyor.
Bakanlık yaptığı açıklamalarda vatandaşlardan, başı açık kadınlarla yüzleşmelerini istiyor ki bu tür çağrılar, ceza alma korkusu olmayan bazı şahısları kadınlara saldırma konusunda cesaretlendirici bir etki yaratıyor.