Oğuz Atay’ın ilk kitabı, 50 yıl sonra yeniden yayımlandı
Ne çektin be ‘Tutunamayanlar’!
İki yabancı çevirmen 'Tutunamayanlar'ın varolan İngilizce çevirisinin kötü olduğunu iddia edip yeni çeviri yapmak istedi. Çevirmen Armağan Ekici varolan çevirinin Sevin Seydi'ye ait olduğunu hatırlatıp çevirinin iyi olduğunu söyledi ve tartışma başladı. Hem de sosyal medyada...
Twitter üzerinden yaşanan tartışmaya okurlar da katıldı. Kimi yabancı çevirmenleri kimi Armağan Ekici'yi haklı buldu. Böylece 'Tutunamayanlar' bir kez daha gündem oldu.
Oğuz Atay 'Tutunamayanlar'ı romanı İngilizceye çeviren Sevin Seydi'ye ithaf etmişti. Oğuz Atay’ın ‘Tutunamayanlar’ romanı yayımlanmasının üzerinden tam 52 yıl geçti. Türlü türlü badireler atlatıp nihayetinde okuruna ulaşan ve Türk edebiyatının önemli romanlarından biri haline gelen ‘Tutunamayanlar’ bu sefer de İngilizce çevirisi nedeniyle gündemde…
Hikayemiz alanlarında iyi olan iki çevirmen Ralph Hubbell ile Max Lawton’un ‘Tutunamayanlar’ı İngilizceye çevirmek istemeleriyle başlıyor. Sevin Seydi’nin 2017’de yayımlanan kitabın çevirisinin yetersiz olduğunu düşündükleri için böyle bir girişimde bulunuyorlar. Çevirmenlere göre ‘Tutunamayanlar’ iyi bir çeviriyle dünyada hak ettiği değere ulaşacak.
New friend @armaganekici, old friend @maxdaniellawton and I are publicly (and cordially) discussing the merits of a translation of Oğuz Atay’s The Disconnected. Follow along for some nerdy literary deep dives (coffee not included bc I drank it all). https://t.co/52JLqkNx4u pic.twitter.com/srmuix8veT
— Ralph Hubbell (@Ralph_Hubbell) August 4, 2023
Ama Sevin Seydi herhangi biri değildi. Oğuz Atay’ın ‘Tutunamayanlar’ı ithaf ettiği kişi. Romanının yazımına tanık olan bir isim. Hatta Atay’ın, kitabı onun daktilosunda yazdığı biliniyor. O da daha kitap yazılırken İngilizce çevirisini yapmaya başlıyor.
Sevin Seydi, İngiltere’ye gittiğinde çeviri eskizini bir yayınevine götürüyor. Çeviriyi okuyan kişi kitabı heyecanla okuduğunu ancak kitabın basılmasının mümkün olmadığını söylüyor kendisine. Böylece ‘Tutunamayanlar’ın İngilizce macerası başlamadan bitiyor. Ancak Atay’ın vefatı sonrası Seydi, Atay’ın bir mektubunda kitabın İngilizce çevirisinin yapılmasını istediğini görmesi üzerine tekrar girişimde bulunuyor.
‘Tutunamayanlar’ 2017’de İngilizceye çevrildi
Nihayetinde 2017 yılında Sevim Seydi’nin çevirisiyle ‘Tutunamayanlar’, Olric Press etiketiyle ‘The Disconnected’ adıyla yayımlanıyor. Lakin İngilizce yayın haklarını elinde bulunduran AnatoliaLit Ajans nedense sadece 200 kopya yayımlanmasına izin veriyor. Ve roman hedef kitlesine ulaşamıyor.
Ralph Hubbell ile Max Lawton belki de bu ayrıntıları bilmedikleri için daha iyi bir çeviriyle kitabın hak ettiği ilgiyi göreceğini düşünerek çalışmaya başlıyorlar. Hak sahipleriyle konuşmak için İstanbul’a geliyorlar. Ve bir gün Twitter’da başka bir çevirme (ki o da alanında çok iyi bir çevirmendir ‘Ulysses’ Türkçeye kazandırmıştır) Armağan Ekici ile Twitter’da tartışmaya başlıyorlar. Tartışma konusu ‘Tutunamayanlar’ın Sevin Seydi tarafından yapılan çevirisi.
Twitter’da çeviri tartışması
Ekici, Sevin Seydi’nin çevirisinin iddia edildiği gibi kötü olmadığını savunuyor. Metinler ortaya dökülüyor. Çevirmenler metinler üzerinde Twitter’da çeviri tartışmasına girişiyor. Ekici’nin sorduğu soruları iki çevirmen yanıtsız bırakıyor.
En sonunda Armağan Ekici sosyal paylaşım hesabından bir seri hazırlayarak durumu özetliyor ve “Anlamadığım bir nedenle, oturup çeviri yapıp işi almak yerine, Sevin Seydi çevirisini kötüleyerek bu işi alabileceklerini düşünmüşler. Bu hafta bu gördüğünüz tiyatroyu sahneye koydular” diyor.
Arkadaşlar, günlerdir süren olayın özeti şu:
(1) Mahut kişilerin yaptığı bir Tutunamayanlar çevirisi yok. Bu çevirinin varlığına insanları inandırıp kamuyu yanıltıyorlar.
— Armağan Ekici (@armaganekici) August 7, 2023
Lakin bu sefer ‘Tutunamayanlar’ kitabı fanları, çeviri bilimi konusunda kendini yetkin gördüğünü düşünen isimler devreye giriyor. Kimi Ekici’yi haksız buluyor kimi Ralph Hubbell ile Max Lawton’u…
Oyunlar ve Bulmacalar