Aizanoi’deki iki bin yıllık baraj kalıntıları gün yüzüne çıkacak

Kütahya’nın Çavdarhisar ilçesindeki Aizanoi Antik Kenti, 2012’de (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmişti. Antik kent, Anadolu’daki en iyi korunmuş Zeus Tapınağı’na ev sahipliği yapmasıyla öne çıkıyor.

Şimdi, antik kentte turizme kazandırılmak üzere yeni bir çalışma başlatıldı. Kazılar sonucunda geçmişte Roma yerleşimini su baskınlarına karşı koruyan ve sulama amaçlı kullanılan 2 bin yıllık barajın kalıntılarının turizme kazandırılacak. Kentin yaklaşık 4 kilometre güneyinde yer alan baraj, bugüne kadar korunmuş en iyi baraj örneklerinden biri.

Kazı başkanlığını üstlenen Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Gökhan Coşkun barajın mevcut durumunu şöyle anlattı:

“İnsanoğlunun günümüzden yaklaşık 5 bin yıl öncesinde barajlar inşa etmeye başladığını biliyoruz. Anadolu’ya bakacak olursak Hitit ve Urartu uygarlıklarında da barajlar var. Roma İmparatorluğu döneminden günümüze ulaşabilmiş Anadolu’da 5 baraj yapısı söz konusu. Bunlardan en iyi korunmuş örneklerden biri de Aizanoi’de yer alıyor.”

Kazı ekibinin bu sezon yaptığı çalışmalarda Aizanoi’nin baraj yapısının rölövesi tamamlandı. Bu çalışma, bir yapının bütün boyutlarını ölçerek plan, kesit ve görünüşünü yeniden çıkarılması anlamına geliyor. Bu aşamadan sonra restitüsyon (yeniden tasarımlama) ve restorasyon projelerine yönelik çalışmalara geçilecek.

Antik barajın turizme kazandırılması için çalışmalara başlandığını anlatan Coşkun, gelecek çalışmalarını ise şöyle anlattı: “Bu baraj yapısının, baraj setinin acil bir şekilde restorasyon görmesi gerekiyor. Barajın ilk inşasından sonra zaman zaman onarım gördüğünü de söyleyebilirim. Baraj seti üstünde yaptığımız incelemeler geçmişte bu barajın en az dört-beş kez tamirat gördüğünü gösteriyor.”

Baraj su baskınlarını engellemek ve sulama amaçlı kullanılıyordu

Peki “antik baraj” geçmişte de bugünkü amaçlara benzer şekilde mi kullanılıyordu?

Prof. Dr. Coşkun, baraj setinin hem antik kenti sel baskınlarından koruduğunu hem de sulama sistemine hizmet ettiğini söylüyor:

“Su çok fazla geldiğinde baraj setinin arkasında bir göl oluşuyordu. Baraj setinin yaklaşık orta kısmında kemerli bir savağı var ve bu savaktan sürekli bir su akışı da söz konusu ayrıca büyük ihtimalle baraj setinin her iki yanından kente giden kanalların olduğunu da düşünüyoruz. Nitekim tam bu noktalardan birinde mermer bir su kanalı bloku tespit ettik.”

Coşkun, restorasyon tamamlandığında antik kente gelen turistlerin barajı da ziyaret etmelerinin sağlanması için çalışmalar yapılacağını da söyledi.

Hattuşa Antik Kenti’ndeki kazılarda 2 bin 250 yıllık testere bulundu