Yeni başlayanlar için Jo Nesbo

HÜLYA BALCI

Norveçli polisiye yazarı Jo Nesbo bugün sadece Kuzey Avrupa’nın değil, dünyanın en büyük polisiye yazarlarından biri.
1996’da gündüzleri borsacı olarak çalışan Nesbo, geceleri de Di Terre adlı rock grubuyla sahneye çıkıyordu. İkisini birlikte yürütmeye fiziksel ve ruhsal olarak dayanamadığı noktaya gelince, işinden ve grubundan izin alıp Avusturalya’ya gitti. Orada ilk romanı ‘Yarasa’yı yazdı. Norveç’e döndükten sonra romanı tanıdığı bir editörün yayınevine gönderdi ve 1997’de roman basıldı. Yayınevinden arayan editör heyecanla “Harry Hole kim?” diye sormuştu.
Nesbo bundan sonra rock grubunu bırakmadıysa da sürekli olarak yazdı. Harry Hole serisi için 1997 ile 2019 arasında 12 kitap, seriden bağımsız 9 kitap ve çok sevilen bir çocuk kitabı serisi (Doktor Proktor’un Osuruk Tozu) kaleme aldı. Gönüllere esas olarak Harry Hole romanlarıyla taht kurduğu rahatlıkla söylenebilir… Uzunca bir aradan sonra 2023’te yayımlanan 13. kitap ‘Killing Moon’ yine heyecanla karşılandı.
Nesbo, Norveç ve İskandinavya’da yazar olarak başarıyı hızlı yakaladı. ‘Yarasa’ 1997’de Norveç’te en iyi suç romanlarına verilen Riverton Ödülü ile 1998’de en iyi İskandinav suç romanına verilen Sırça Anahtar Ödülü’nü kazandı. Ne var ki uluslararası alanda şöhret kazanması zaman alacaktı. İngilizceye çevrilen ilk romanı ‘Şeytan Yıldızı’ oldu. Yıl 2005’ti ve bu, ‘Harry Hole’ serisinin beşinci kitabıydı. Hemen arkasından 2003’te yayımlanan ve Norveç Kitap Kulüpleri tarafından ‘Şimdiye Dek Yazılmış En İyi Suç Romanı’ seçilen ‘Kızılgerdan’ın İngilizce çevirisi geldi; yıl 2006’ydı. Bundan sonra Nesbo’nun adı polisiye okurları arasında iyice duyulur olduysa da esas çıkışı serinin yedinci kitabı ‘Kardan Adam’ yaptı. 2007’de basılan ve 2010’da İngilizceye çevrilen roman, binlerce yeni Nesbo hayranı yarattı. 2010’dan itibaren artık çok sayıda dile çevrilen ve dünyada çok satan romanları, polisiyeseverler kendi ülkelerinde yayımlandığı sırayla okumaya başladılar…

55 milyondan fazla sattı

Nesbo yazarlığının çıtasını her kitapla yukarı çekmeye devam etti. Sinemaya da aktarılan ‘Kardan Adam’la klasik İskandinav polisiyelerinden biraz ayrılıp Anglosakson polisiye ekolüne yakınlaştı. ‘Kardan Adam’dan sonra gelen ‘Leopar’, ‘Hayalet’, ‘Polis’, ‘Susuzluk’ ve ‘Bıçak’ her biri heyecanın dorukta olduğu, şiddet dozunun arttığı romanlar oldu ve okurlarda adeta Nesbo / Harry Hole bağımlılığı yaratan birer okuma deneyimi yaşattı. Kitaplarına duyulan hayranlık ona büyük bir okur kitlesi kazandırdı. Nesbo’nun romanları bugüne dek dünyada 55 milyondan fazla sattı ve 50’den fazla dile çevrildi.
‘Harry Hole’ serisinin Türkiye’deki basılma sırası karışık ilerledi. Birçok İskandinav yazar gibi Nesbo, Anglosakson dünya üzerinden keşfedildi ve basılan ilk kitaplar ticari başarı yakalamayı garantileyenler oldu. Nesbo’nun romanlarını Ocak 2013’te basmaya başlayan Doğan Kitap, 2019’da ‘Harry Hole’ serisinin mevcut tüm kitaplarını yayımlamıştı. 2024’te, sırada öykü kitabı ‘Jealousy Man’ ve son ‘Harry Hole’ romanı ‘Killing Moon’ var.
Bu uzunca tanıtımdan sonra sanırım henüz Nesbo okumamış polisiye okurlarının en çok sorduğu soruyu yanıtlamanın sırası geldi: Hangi romanla başlayalım? ‘Harry Hole’ serisinin tüm kitaplarının editörü olarak bir değil, iki önerim olacak.
Birinci seçenek: İlk romandan, ‘Yarasa’dan başlamak. Harry Hole’un baştan beri alkolle mücadele eden, başına buyruk bir karakter olmasına rağmen, aşkları, travmaları, Rakel’le tanışması, ilk ortağı Ellen’i kaybetmesi, Tom Waaler’le husumeti gibi meseleleri sırayla okumanın keyfi başka olabilir. Elbette Nesbo’nun yazarlığının evrimini takip edebilmek de.
İkinci seçenek: Daha tempolu polisiye seven ve Nesbo’ya ilk kitapta acilen bağlanmak isteyenler ‘Kardan Adam’la başlayabilir. Sonra geriye dönüp ‘Oslo Üçlemesi’ (‘Kızılgerdan’, ‘Nemesis’ ve ‘Şeytan Yıldızı’) okunabilir. Tüm kitaplar birbirinden bağımsız okunabilse de ‘Hayalet’, ‘Polis’, ‘Susuzluk’ ve ‘Bıçak’ birbirlerine sıkı sıkıya bağlı. Bunları sırasıyla okumak ‘spoiler yememek’ için faydalı olur.
Nesbo romanlarına yeni başlayacaklar: Yerinizde olmak isterdim…