Önceki gün anladım, Mary o akşam Sinematek’e niye gelmemiş

1970 yılının Aralık ayı…

Paris’in Trocadero Meydanının hemen sol tarafındaki sinematek salonunun girişinde kuyruktayız.

Karşıdaki Eyfel kulesinin oradan kopan inanılmaz soğuk bir rüzgar bizi donduruyor..

Ama oradayız.

Çünkü sessiz sinemanın büyük komedyeni Buster Keaton’ın “Mecano du General” filmini izlemek için bekliyoruz.

Kim bilir kaç gün, kaç akşam bekledim o kuyrukta…

Mary de gelecek, ona da bilet alalım

Temmuz ayında öğrenmeye başladığım Fransızcamın daha ilk hecelemelerindeyim.

Yanımda Alliance Française okulundaki sınıftan arkadaşlarım var.

Bir İspanyol, bir Norveçli kız, iki de Latin Amerikalı erkek arkadaşız.

Latin Amerikalı arkadaşlarımdan biri “Mary de gelecek, ona da bilet alalım” diyor.

Mary sınıftan bir İngiliz kız arkadaşımız.

Mary o akşam gelmedi…

Buster Keaton’un harika sahneleri arasında hiç üzerinde durmadık…

Önceki akşam aynı meydanda Beyonce gümbür gümbür haykırıyor

Önceki akşamüstü aynı Trocadero meydanında güçlü hoparlörlerden Beyonce’nin “Run the World (Girls)” şarkısı çalıyordu.

Eyfel’e bakan meydana dev bir ekran konmuştu.

Dev ekranda çok büyük rakamlarla şu yazıyordu:

“780-72…”

Bu rakamdan kısa süre önce 34 yaşındaki adam ne diyor

Bu rakamın ekrana yansımasından kısa süre önce Fransa’nın 34 yaşındaki genç Başbakanı Meclis’te şu konuşmayı yapıyordu: 

“Buradan dünyanın bütün kadınlarına şu mesajı veriyoruz: Bedeniniz size aittir. Kimsenin, ama kimsenin sizin bedeniniz üstündeki hakkınızı sizin yerinize kullanma hakkı ve yetkisi yoktur.”

Fransa Parlamentosu bir anayasa değişikliğini oyluyordu.

Kadınların dört aylık hamileliğe kadar çocuk aldırma hakkını anayasal güvence altına almayı…

Yani bu artık Fransız Anayasasının değiştirilemez maddesi haline geliyordu.

Ve en önemlisi, dünyada bir ilkti…

Dünyada milyonlarca kadın hakları savunucusunun gözü kulağı oradaydı.

Amerika’daki Trumpizme inat bir oylama

Amerikan Anayasa mahkemesi geçen yıllarda kadınların bu vazgeçilmez hakkını geri alırken dünyanın öteki tarafında en eski demokrasilerinden biri, tam aksine, bunu değiştirilemez bir hak olarak anayasaya koyuyordu.

Oylama sona erip sonuç Trocadero meydanındaki dev ekrana yansıdığında orada toplanan binlerce insan coşkuyla slogan atmaya başlamıştı…

Fransız Parlamentosu ezici bir çoğunlukla kabul etmişti bunu…

Aynı anda güçlü hoparlörlerden Beyonce’nin şarkısı başladı: 

Run the World (Girls).

Beyonce haykırıyordu:

“Dünyayı yöneten kim? Kızlar?”

Ve arkasından o nakarat;

“Oğlum bize dokunmaya kalkma…”

Mary ertesi gün okula da gelmedi

Mary o akşam  Sinematek’te bizimle buluşmaya gelmedi.

Ertesi gün okula da gelmedi…

Fransızca kursunu bitirinceye kadar onu bir daha görmedik…

O akşamı da, onu da unuttuk…

Alliance Française’deki dil okulumuz bitti.

Hepimiz dağıldık…

Bir daha birbirimizden hiç haber alamadık…

Bir tek Mary hariç…

Bir buçuk yıl sonra Mary’yi Siyasal Bilgiler’in kapısında görüyorum

Bir buçuk yıl sonra St. Guillaume sokağındaki Siyasal Bilgiler Fakültesi’nin kütüphanesine giriyordum.

Kapıda Mary’yi gördüm…

Birbirimize sarıldık…

Hemen sordum;

O akşam Sinametek’e neden gelmedin?

Güldü…

“Hadi bana bir espresso ısmarla” dedi.

Köşedeki kafeye gittik ve anlatmaya başladı.

Biliyor musun, o sınıfta bir arkadaşımızdan hamile kaldım

Sınıftaki arkadaşlarımızdan biriyle ilişkisi olmuş.

Ondan hamile kalmış.

O yıllarda Fransa’da çocuk aldırtmak yasaktı.

Parası da olmadığı için İngiltere’ye annesinin yanına dönmüş.

Çocuğu orada aldırmış.

Kimdi o diye sordum… O akşam Mary de gelecek diyen yakışıklı  Latin Amerikalı arkadaşımız olduğunu tahmin etmiştim.

Israr ettim ama o çocuğun adını vermedi

Adını vermedi.

“İyi de niye ona ve bize haber vermedin?” dedim.

“Niye haber vereyim ki? Zaten onun da parası yoktu. Burada yapacağımız bir şey yoktu. Okula daha yeni başlamıştım. İngiltere’ye gittim, annemle konuştum. Önümde bir eğitim dönemi vardı ve hamileliğime son verdirdim…”

Maria’yı son görüşüm o oldu.

Sonra yollarımız ayrıldı…

O Fransa’da felsefe okudu.

Aldığım son haberden İngiltere’de öğretim üyeliği yaptığını öğrendim.

Evlenmiş bir çocuğu olmuş ve boşanmıştı…

Hayatından memnun mutlu bir kadındı.

Eminim önceki akşam Fransa Parlamentosu’nun bu kararını öğrendiğinde benimle aynı şeyleri hissetmiştir.

54 yıl önce kendi iradesi ile aldığı karar eğitimine rahatça devam etmesinin yolunu açmıştı.

Evet orası Simone de Beauvoir’ın, Brigitte Bardot’nun ülkesi

Bir kere dana anladım ki orası Fransa… Simone de Beauvoir’ın ülkesi…

Jeanne d’Arc’ın ülkesi…

Tabii ki Vespa motosikletin üstünde pötikare kapri pantalonlu o harika Brigitte Bardot’un, Françoise Hardy’nin ülkesi…

Cumhuriyet’in sembolü Marianne’ın başına Brigitte Bardot’un yüzünü koyan insanların ülkesi… 

Sağ eğilimli milletvekilleri de 34 yaşındaki LGBT Başbakanla oy kullandı

Fransa Parlamentosu önceki gün dünya tarihine geçecek bir karar aldı.

Bunu da 34 yaşında genç LGBT mensubu bir başbakan başardı.

En önemlisi Fransa’nın sağ eğilimli milletvekilleri de bu yolda oy kullandı.

Hep diyorum…

Bu fena halde popülist rüzgarlara kapılmış dünyada demokrasinin son kalesi Avrupa…

İnsan Haklarının çanları hala orada çalıyor.

Trumpların, Putinlerin, Netanyahuların, Modilerin berbatlaştırdığı şu dünyada

Yunanistan Parlamentosu’nun aynı seksten evliliğe izin veren kararından sonra Fransa’nın da kadınların kendi bedenleri üstündeki haklarını garantiye alan bir anayasa değişikliğini, hem de bu kadar ezici bir oy farkı ile kabul etmesi bana şunu anlatıyor…

Trumpların, Putinlerin, Orbanların, Modilerin, Netanyahuların berbat ettiği şu dünyada…

Hala umut var…

O yüzden ülkemin ve çocuklarımın, torunlarımın geleceğini hep bu coğrafyada görmek istiyorum…

Ölürken muhtemelen şunu söyleyeceğim

Çetin Altan ölmeden önce “Hayal ettiğim ülke bu değildi” demişti.

Herhalde ben de ölürken “Hayal ettiğim dünya bu değildi” diyeceğim.

Ama böyle bir dünyada bile hayal ettiğim güzel şeyler oluyor…

Cesur kadınlar, cesur erkekler, cesur insanlar sayesinde….

Çünkü onlar Pink Floyd’un “The Wall” şarkısındaki gibi “duvarda herhangi bir tuğla” olmayı kabul etmeyen “birey” insanlar…

Tarih boyunca diktatörlerin en korktuğu insanlar…