Muhtelif Evhamlar Kitabı: Şehrin yalnızlarına dost eli uzatan güçlü öyküler

Son dönemin en dikkat çeken yazarlarından biri Ömür İklim Demir. 2015’te yayımladığı ilk öykü toplamı ‘Muhtelif Evhamlar Kitabı’ ile tanıdı pek çok kimse onu ancak gerisinde, önemli bir edebiyat dergileri geçmişi de vardı. Bu birikimiyle çıktığı edebiyat yolculuğunda basamakları mutedil fakat kendinden emin bir hızla tırmandı yazar. Sonuç olarak da ortaya iki öykü kitabı ve bir romandan oluşan, nitelikli bir toplam çıktı. Öykü toplamı ‘Muhtelif Evhamlar Kitabı’nın yanına 2022’de ‘Mutedil Dalgalı’yı; roman olarak da ‘Kum Tefrikaları’nı okurun önüne koydu.

Demir’in ilk kitabı şimdi Doğan Kitap’tan çıkan yepyeni bir baskıyla raflardaki yerini aldı. 2016’da Haldun Taner Öykü Ödülü’ne de değer görülen bu güçlü ilk kitabı tekrar hatırlamak, henüz Demir’in yazın dünyasıyla tanışmamış okurlara bir fırsat daha vermek güzel olur diye düşünüyorum.

80’ler ve 90’ların hep özlenen samimiyet ve dost sesi

Ömür İklim Demir’in öyküleri 80’lerde büyüyen, 90’larda hayata karışmaya başlayan bir neslin sesini yansıtıyor bize. O yıllara dair hep özlenen samimiyet ve dost sesi ise ‘Muhtelif Evhamlar Kitabı’nın esas rengini bulmasını sağlıyor. Bunu yaparken de elimizdekinin ilk öykü toplamı olmasına rağmen ustaca döşediği imgelerle yolunu buluyor yazar ve daha ilk öyküden itibaren kendini okutan ve hikâyesine ortak olan diliyle okurunu çekiyor. Öykünün kendine verdiği dil ve şekil olanaklarını da olabildiğine kullanan Demir, daha ilk öyküden bunları sergilemeye başlıyor.

Bu bağlamda kitabın ilk öyküsü ‘İçler Dışlar Çarpımı’, ardından gelen iki öykü ‘Vasati 40 Yaş’ ve ‘Tuz’ ile birbirine ilmekli ilerliyor. Her üç öykü de birbirleriyle ilintili olarak okunabileceği gibi kendi başlarına da anlamlı varlıklarını koruyor. Her üçü de derinlikli öyküler. Bir edebiyat verimi olarak öykünün tüm yapısal özelliklerini barındırmalarının yanında, odaklanmak ve esas vuruşu yapmak istediği âna giden yolu da iyi değerlendiriyor yazar. Bu yolu, yakın geçmişin siyasal ve toplumsal zorluklarıyla kat eden Demir, omurgasını meydana getirdiği yapının etrafına insan hikâyelerini döşüyor.

İnsan hikâyelerine odaklanmış bir yazarın öyküleri

Şöyle ki; ‘İçler Dışlar Çarpımı’, büyük aşklarını yitirmiş ve yeni bir başlangıç için bekleyen biri ev kadını, diğeri işkence görmüş eski siyasi, yeni kitapçı iki yalnızın gazete ilanından birbirlerini bulmaya çalışmaları üzerine yazılmış bir öykü. Ayrıca belirtmekte yarar var: ‘Saraylı’nın Üç Ölümü’ adlı öyküyle birlikte kitabın en dikkat çeken öyküsü kanımca. ‘Vasati 40 Yaş’ ise bu öyküye, kendi hikâyesini anlatan bankacı Taner’in son noktasında yetişiyor. ‘Tuz’ da ilk öyküden tanıdığımız kahramanımızın yaşamının bir adım ötesine odaklanıyor. Bu paralelde ise bu iki öykünün ortak noktalarını ve noktalanamayan bir yaşanmışlığın yarasını dile döküyor.

Yazarın öyküde hikâyeyi de önemsediğini, küçük bir not olarak düşelim kenara. Çünkü ‘Muhtelif Evhamlar Kitabı’nda daha çok insan hikâyelerine odaklanmış bir yazarın öykülerini okuyacağız. Metinlerin dili de bu bağlamda hikâye etmeye daha yakın duruyor. Ancak başta kaleme getirdiğimi yinelemekte yarar var. Ömür İklim Demir, öykünün kendine verdiği geniş zemini de yeterince kullanıyor.

Şehrin yalnızlığa sürüklediği insanlar

En çok da insanı arıyor Ömür İklim Demir öykülerinde; büyük şehrin girdabına kapılmış, maişet motorunu çalıştırmak için uğraş veren ya da tam aksi maişet motorunu çalıştırmaktan bıkıp motoru soğutmaya alan, bazen de şehrin tehlikelerine karşı kendini insafa kapatan insanı. Ancak hepsinde bir ortak özellik arayacak olursak şehir yalnızları, daha çok da şehrin yalnızlığa sürüklediği insanlar diyebiliriz onlara.

Bu noktada bir küçük not daha düşmekte yarar var. Ömür İklim Demir’in takip ettiği izlekler aslında duygusal istismara fazlasıyla açık. Tam da bu nedenle bıçaksırtı konular. Dozunda işlenmesi gerekli ve yazar da tam olarak bunu yapıyor. Ajite etmeden az önce bahsettiğim naif perdeyi, kahramanlarının ve onlara yaşattıklarının etrafına dolayıveriyor.

Demir, akraba duygular etrafında dönen öykülerini topladığı kitabında, yaşamın tüm getirdiklerine karşı sakinliğini koruyan ama hevesini her cümlesinde hissettiren diliyle bize şarkısını söylemeye devam ediyor.