64 karelik dev evrenin şampiyonu! Oyun değil başka bir dünya

Türkiye Satranç Federasyonu, 19 yıldır ana sponsoru olan Türkiye İş Bankası onore etmek için Satranç Süper Ligi’nin adının başına ‘Türkiye İş Bankası 100. Yıl’  getirdi. Ankara’da Green Park Otel’de 13 – 26 Temmuz tarihleri arasında yapılan ligde birbirinden zorlu maçlar oynandı. 15 takımın birbiriyle yaptığı karşılaşmaların ardından Bayegan Pendik Satranç Spor Kulübü birinciliğe ulaştı. Pamukkale Üniversiteli Satranç ve Akıl Oyunları Spor Kulübü ikinci ve Türk Hava Yolları Spor Kulübü üçüncü oldu.

Süper Lig’de bu sene 51’i Büyükusta (GM) ve 132’si ünvanlı olmak üzere toplamda 186 sporcu satranç tahtasının başına geçti. Takımlarda 24 ülkeden 50 yabancı sporcu yer aldı. Ama bu rakamlar bile dünya çapında Türkiye İş Bankası 100. Yıl Süper Satranç Ligi’ne gösterilen ilginin bir kanıtı.

64 karelik bir oyun tahtası önünde ve perde arkasında yaşananları görünce sadece şampiyonluğu kazanan Bayegan Pendik Satranç Spor Kulübü’nü değil bu işte parmağı olan herkesi kutlamak gerekiyor. Her şeyden önce organizasyonu bu kadar büyüten Türkiye Satranç Federasyonu Başkanı Gülkız Tulay ve 19 yıldır satranca destek veren İş Bankası büyük bir takdiri hak ediyor. Onlar sayesinde ana okullar ve ilköğretime giren satranç tabana yayılmış. Türkiye’de artık koskoca bir satranç evreni var.

Maçların yapıldığı salona girdiğinizde değişik bir dünyaya geldiğinizi anlıyorsunuz. Takımlar altı kişiden oluşuyor. İki masada bir kadın ve 20 yaş altı oyuncu bulundurma zorunluğu var. Geriye kalan dört masada diğer takımların güçlü ve zayıf yanlarına göre stratejiler oluşturuluyor. Maç başlamadan iki saat önce kimin nerede oturacağına dair liste veriliyor.

Aynı futboldaki gibi satranç liginde de yabancı kuralı var. Takımlar bünyelerinde üç yabancı bulundurabiliyor. Bunda federasyonun verdiği barınma desteğinin de etkisi bulunuyor. Yabancılar arasında dikkat çeken isimlerden biri Azerbaycanlı 1985 doğumlu Büyükusta Shakhriyar Mamedyarov. FIDE dünya sıralamasında dokuzuncu sırada bulunan sporcu, geçen yıl olduğu gibi 2024’te de Türkiye İş Bankası 100. Yıl Süper Satranç Ligi’ne katılmış. Bayegan Pendik Satranç Spor Kulübü şampiyon olurken onun katkısı büyük.

Burada tanınmış satranç oyuncularının pop yıldızı gibi olduğunu görüyoruz. Maçlar başlamadan önce bir minik, Çinli GM Yangyi Yu’ya giderek fotoğraf çektiriyor. Çinli sporcunun fotoğraf çektirirken gülümsemesi hakemleri bile şaşırtıyor. “Meğer gülebiliyormuş” diye şaka yapıyorlar. Salonda birçok kişi hayranı olduğu oyuncuları kovalıyor.

Satrancı efor sarf etmeden yapılan bir oyun sananlar çok yanılıyor. Kurallara göre sporcuların 90+30 dakika zamanları bulunuyor. Süre bir dakikanın altına düşünce zaman hep 60 saniyeye tamamlanıyor. İki oyuncunun hamle sürelerini hesabı kattığınızda bir oyunun 5-6 saat sürdüğü oluyor. Konsantrasyonunu devamlı yüksek tutmak zorunda kalmak beyni çok zorluyor ve şekerin çabuk tüketilmesine yol açıyor. Bu yüzden oyun sahası içinde büyük bir tatlı büfesi bulunuyor. Oyuncular zaman zaman yerlerinden kalkarak bunları yiyor ve şeker ihtiyacını gideriyor.

Satranç asla sadece satranç değil… Bir taş oynar ve bir çocuğun hayatı değişir

Teknolojinin her alana etki ettiğine burada da görüyoruz. Özellikle yapay zekanın yayılmasından sonra kesin kurallar konulmuş. Oyuncuların belli bir alandan çıkmasına izin verilmiyor. Ama teknoloji satrancın içinde. Sporcular maçlara hazırlanırken en son analiz programlarını kullanıyor, günde yaklaşık altı saat çalışma yapıyor. Bir takıma girmek için sadece yetenek yetmiyor. Disiplinli, özverili bir çalışma olmazsa başarıyı sürdürmek mümkün değil. Sporcuların ne kadar azimli olduğuna şahit oluyoruz.

Sadece oyuncular değil hakemler de satranca hayatını adamış durumda. IA (Uluslararası Hakem) Mehmet Salim Alpyürük, çocuğu için gelip giderken bu işe girmiş. Oğlu şimdi üniversitede okuyor. “O gitti ama ben kaldım” diyor.

FA (FIDE Hakemi) Ahmet Erol’un da benzer bir hikayesi var. O da çocuğu için satranç hakemi olmuş ve devam etmiş. Ona “Oyuncular arasında kavga oluyor mu?” diye soruyorum. Sporcular, disiplinli ve kendilerine hakim oldukları için bir kavgaya şahit olmamış. En fazla yanlış bir hareket yaptıklarında tahtadaki taşları yıktıkları oluyormuş. Küçük yaş gruplarında satranç oynayanlardan şikayetçi değil ama aynı cümleleri ebeveynler için kuramıyor: “Çocuğu yanlış yapan bir anne veya baba bazen sinirleniyor. En çok onlarda zorlanıyoruz.”

Salondaki mücadele sadece Ankara’daki sınırlı değil. YouTube üzerinden yayın yapılıyor. İsterseniz maçlar oynanırken istediğiniz masayı takip edebiliyorsunuz. Satranç Federasyonu’nun kanalındaysa Kamal Aghasiyev, önemli ve güzel gördüğü maçlara odaklanıyor. Maçların yapıldığı odanın bir kat altında küçük bir stüdyoda hamleleri canlı olarak yorumluyor. Türkiye İş Bankası 100. Yıl Süper Satranç Ligi böylece Dünya’ya açılıyor.

Satranç Federasyonu Başkanı Gülkız Tulay, kapanış töreninde yaptığı konuşmada üst düzey mücadelelerine tanıklık ettiklerini belirterek şöyle konuşuyor: “Türkiye İş Bankası’nın 100. yıl dönümü dolayısıyla bu yıl ki Süper Ligi daha da anlamlı oldu. Onların desteğinin satranç sporunun yaygınlaşmasında ve sevilmesinde şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da büyük katkısı olacak. Turnuva boyunca sergilediği mücadeleci ruh, sportmenlik anlayışı ve centilmenlik için tüm takım ve sporcularımızı tebrik ediyorum. Her bir sporcumuz sadece bireysel başarı değil, aynı zamanda takım ruhunu ve birlikte başarmanın güzelliğini gösterdi. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum.”

İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen ise 2024 ligi için son sözlerini söylerken şimdiden gelecek yılın mesajını veriyor: “Satrançta ülkemizin son yıllarda kaydettiği mesafe, çocuklarımızın ve gençlerimizin gerekli imkanlara sahip olduklarında yeteneklerini nasıl ortaya çıkarabildiğini en güzel şekilde ortaya koyuyor. 100. yılımıza yakışan mücadelelerle dolu, heyecan verici bir lig oldu. Şampiyon olarak tamamlayan Bayegan Pendik Satranç Spor Kulübü takımını tebrik ediyorum. Bununla birlikte satranç, kazananı ve kaybedeni olmayan bir spor. Hamle yapan tüm sporcularımıza emekleri için çok teşekkür ediyorum. Gelecek sene bizi daha da heyecan dolu bir ligin beklediğine eminim.”

Teknoloji engelleri mat ediyor: Beyin çipli hasta düşünce yoluyla çevrimiçi satranç oynadı!