Starliner astronotları gelecek yıla kadar uzay istasyonunda mahsur: Peki o zamana kadar ne yapacaklar?

NASA astronotları Suni Williams ve Butch Wilmore üç ay önce Uluslararası Uzat İstasyonu’na gitmek üzere dünyadan ayrıldıklarında bunun sadece sekiz gün süreceğini düşünüyordu. Oysa 11 haftayı aşkın süredir uzay istasyonundalar ve NASA cumartesi günü iki astronotun gelecek yılın başlarına kadar uzay istasyonunda kalacaklarının kesinleştiğini duyurdu. Starliner kapsülündeki sorunların tamamen ne zaman çözüleceğine ilişkin belirsizlik NASA’nın mecburen yüzünü tekrar SpaceX’e dönmesine neden oldu. Williams ve Wilmore’un Boeing’e ait Starliner ile başlayan yolculuğu rakip şirket SpaceX’in insanlı aracı Crew Dragon ile sonlanacak. Peki iki astronot beş, bilemediniz altı ay daha uzay istasyonunda ne yapacak?

Şu anda her iki astronot da orada misafir. Uzay istasyonunun resmi personeli olarak görev yapan yedi astronottan oluşan Expedition 71’in parçası değiller yani. Ama NASA mahsur kalmış astronotlarına uzay istasyonundaki laboratuvarda günlük görevler vererek Expedition 71 ekibiyle onların sorunsuz şekilde bütünleşmelerini sağladığını söylüyor. İstasyonda kalış süreleri uzadığı için artık misafir sayılmazlar. Bu yüzden Williams ve Wilmore’un tam zamanlı keşif mürettebatına katılması bekleniyor. Bu da SpaceX’in 24 Eylül’de göreve başlaması planlanan Crew-9 ekibinin parçası olacakları anlamına geliyor.

Williams ve Wilmore Crew-9’un parçası olarak istasyon dışında uzay yürüyüşleri yapmak, yörüngedeki laboratuvarın bakımını üstlenmek ve bilimsel deneyler yapmak gibi tipik mürettebat görevleri üstlenecekler. Zaten NASA da Starliner astronotlarının bu değişime çoktan hazır olduğunu söylemişti. Ajansın Uzay İstasyonu Programı yöneticisi Dana Weigel 7 Ağustos’taki brifinginde “Birkaç yıl önce bunun bir test uçuşu olduğu bilinciyle mürettebata yeterli kaynak, erzak ve doğru eğitim verdiğimizden emin olduk. Her ne sebeple olursa olsun uzay istasyonunda daha uzun süre kalmaları gerekebilirdi. Butch ve Suni eğitimlerini tastamam aldı. Uzay yürüyüşü, robotik ve yapmalarını istediğimiz diğer her şeyde yetenekli ve bilgililer” dedi.

Nedir bu Crew-9?

NASA, Uluslararası uzay İstasyonu’na SpaceX’in araçlarıyla istasyondaki keşif personelini yenilemek için düzenli aralıklarla uzay istasyonuna seferler düzenliyor. Bu görevlerin adı Crew-1, Crew-2 gibi uzayıp gidiyor. Genelde bu tür görevlere dört astronot yollanıyor ama Starliner’da yaşanan sorun nedeniyle Crew-9 ekibinde olması gereken iki astronot yolculuğa çıkamayacak. Yani Crew-9 görevi için dünyadan sadece iki astronot fırlatılacak. Crew Dragon’un ağırlık merkezini korumak için de boş iki koltuğa metal ağırlıklar konacak.

Crew-9 astronotları bir sorun çıkmazsa uzay istasyonunda Williams ve Wilmore’a katılacak ve dörtlü, Rus kozmonotların da bulunduğu devir tesliminin ardından Expedition 72 kadrosunu tamamlamış olacak. Crew-9 astronotlarının öncekiler gibi yaklaşık beş ya da altı ay uzay istasyonunda kalması gerekiyor. Williams ve Wilmore istasyonda halihazırda üç ay geçirmiş durumda. Yani ikili uzay istasyonunda en az dokuz ay geçirmiş olacak. Crew-9 mürettebatı olarak görevleri başladığında günlerinin büyük kısmı saati saatine planlanmış olacak.

Ama o güne kadar beklemesi planlanmayan iki astronot gündelik işlerin bir kısmını çoktan üstlenmiş durumda. İkili şimdiye kadar uzay istasyonunun bakımı, donanımın incelenmesi, kargoların düzenlenmesi, Starliner’ın kontrollerinin yapılması ve bilimsel deneylere yardımcı olmak için zaman harcadı. Tabii bütün vakitlerini çalışarak geçirmiyor, arada eğlenceye de vakit ayırıyorlar.

Örneğin NASA 26 Temmuz’da iki astronotun uzay istasyonunda plastik bir meşaleyi elden ele dolaştırdığı ve Olimpiyat oyunlarından bazılarını taklit ettiği görüntüler paylaştı. Williams zaten uzay sporcusu olarak kendini çoktan kanıtlamış durumda. Uzay istasyonuna 2012 yılında yaptığı başka bir ziyarette uzayda triatlon bitiren ilk kişi olmuştu.

Psikolojileri ne durumda?

Peki iki astronotun psikolojisi bunu kaldırabiliyor mu diye soracak olursanız cevap kariyerlerinin önceki aşamalarında saklı. Williams ve Wilmore Starliner test uçuşundan önce uzayda zaten toplam 500 gün geçirmişti. Hatta Williams 2012’deki son görevi bitip de uzay istasyonundan ayrılmak zorunda kaldığında ağladığını ve bir daha ne zaman döneceğini bilemediği için üzüldüğünü anlatıyor.

Ayrıca astronotlar uzay istasyonunda kalış sürelerinin uzayabileceğini bilerek bu yolculuklara çıkıyor. Zira sık sık ertelemeler yaşanıyor. Bunlar kimi zaman kısa oluyor, kimi zaman da uzun. Mesela NASA astronotu Frank Rubio Eylül 2022’de başlayan uzay istasyonu seyahatinin yaklaşık altı ay süreceğini düşünüyordu. Ama fırlatıldığı Rus Soyuz kapsülünün istasyona kenetlenirken sızıntı yapması nedeniyle yolculuğu 371 gün sürmüştü. Rubio’nun bir yılı aşan uzay istasyonu macerası onu kesintisiz olarak yörüngede en uzun vakit geçiren ABD’li astronot yaptı.

Erzak yetecek mi?

Tabii her şey güllük gülistanlık değil. NASA uzay istasyonundaki arızalı tuvaleti onarmak için ihtiyaç duyulan pompaya yer açmak amacıyla Starliner astronotlarının bagajlarını uzay aracından çıkarma kararı almıştı. Bu yüzden iki astronot konforlarından ödün vermek zorunda kalmıştı. Neyse ki Northrop Grumman şirketince yapılan kargo ikmal görevi bu ayın başlarında uzay istasyonuna ulaştı da mahsur astronotlar biraz olsun rahat nefes aldı.

Zaten erzakın erken bir tarihte azalması da beklenmiyor. Spetch’e göre Northrop Grumman kargosunda 3719 kilo ağırlığında bilimsel deney ve yükün yanı sıra kabak, turp, havuç, yaban mersini, portakal, elma ve kahve gibi yiyecekler de taşıdı. Weigel de uzay istasyonunda yaklaşık dört ay yetecek yiyecek ve su rezervi olduğunu söyledi. Yani kimse diyet yapmak ya da yediğinden kısmak zorunda değil. NASA yine de uzay istasyonundaki astronot fazlalığı sorununun bir an önce çözülmesini istiyor.

Biz de bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da Starliner astronotlarının macerasını takipte kalacağız.

Boeing’in utançları bitmiyor: Astronotları SpaceX geri getirecek

Nedir bu Starliner astronotlarının çektiği… Şimdi de uzay giysileri uyumsuz