ABD’de başkanlık seçimi milyarderler yarışına döndü

Dünyanın en zenginleri destekledikleri adayın kazanmasına yardımcı olmak için yüz milyonlarca dolar harcarken az sayıda milyarder ABD başkanlık seçimlerinin sonucunu değiştirmeye yardımcı olabilir. Kamala Harris ve Donald Trump tarihin en pahalı seçimi olma yolunda ilerleyen oylama öncesindeki son günlerde başa baş yarışıyor. Adaylar ve onları destekleyen gruplar seçim kampanyası için ekim ayı ortasına kadar 3.8 milyar dolardan fazla para topladı.

Financial Times’ın kampanya finansman başvuruları üzerine yaptığı analiz milyarderlerin seçim sürecinde toplanan  paranın en az 695 milyon dolarını ya da yaklaşık yüzde 18’ini bağışladığını ortaya çıkardı.

Özellikle topladığı paranın yaklaşık üçte biri milyarderlerden gelen Trump’ın elitlere daha bağımlı olduğu görülürken Harris’i destekleyen grupların topladığı paranın yalnızca yüzde 6’sı toplumun bu kesiminden geliyor.

Joe Biden ve Harris’i destekleyen gruplar Ocak 2023’ten Ekim 2024 ortasına kadar 2,2 milyar dolarla Trump yanlısı gruplardan 500 milyon dolar daha çok para toplamayı becerdi. Forbes dergisinin 800 kişilik listesinde yer alanlardan en az 144’ü  servetini 2024 seçimlerini etkilemek için kullanıyor.

Bağış rakamları bireylerin resmi kampanyalardan bağımsız olan süper siyasi eylem gruplarına – ya da süper Pac’lere – sınırsız miktarda bağış yapma izni veren 2010 tarihli Yüksek Mahkeme kararının ardından ABD siyasetine çok büyük miktarda para girdiğini gösteriyor.

Bazı kâr amacı gütmeyen kuruluşlara bağış yapan kişilerin kimlikleri gizlendiğinden kampanya verilerinin süper zenginlerin bağışladığı miktarları olduğundan küçük göstermesi kuvvetli bir ihtimal. New York Times‘a göre Microsoft’un kurucu ortağı Bill Gates’in Harris yanlısı kâr amacı gütmeyen bir kuruluşa 50 milyon dolar verdiğini özel olarak belirtmesine karşılık, bu rakam henüz kamuya açık herhangi bir mali açıklamada yer almadı.

Harris’in en büyük bağışçıları kimler?

Harris destekçilerinin topladığı fonların yaklaşık 127 milyon doları ya da yaklaşık yüzde 6’sı milyarderler tarafından bağışlanmış. Bu kişiler arasında şu isimler var:

Dustin Moskowitz

Dustin Moskowitz Harvard Üniversitesi’nden oda arkadaşı Mark Zuckerberg’le birlikte Facebook’u kurduktan sonra iş yönetimi yazılımı şirketi Asana’nın kurucu ortaklarından biri oldu.

Forbes’a göre Moskovitz’in net serveti 15 milyar dolar. Future Forward olarak bilinen Harris yanlısı süper Pac’e 38 milyon dolar ve başkan yardımcısını destekleyen diğer gruplara 1 milyon dolardan fazla bağış yaptı.

Trump’ı destekleyen Tesla’nın patronu Elon Musk’ı ve sürücüsüz araçlarla ilgili iddialarını şiddetle eleştiren Moskovitz hayırseverlik çabalarını değerlendirmek için veriye dayalı bir yol olan etkili fedakarlığın savunucularından biri olarak biliniyor.

Reid Hoffman

Pay Pal mafyası olarak adlandırılan grubun diğer üyeleri olan Elon Musk, All-In podcast sunucusu David Sacks ve risk sermayedarı Keith Rabois seçim kampanyasında Trump’ı desteklerken LinkedIn’in kurucu ortağı 57 yaşındaki Reid Hoffman, Kamala Harris’in en büyük bağışçılarından biri oldu.

Hoffman, Harris yanlısı süper pac Future Forward’a 10 milyon dolar ve Trump’ın eski  destekçilerinin başkan adayını eleştiren ifadelerini yayınlayan Republican Accountability pac’a da 6 milyon dolar verdi.

Forbes‘a göre net serveti 2.5 milyar dolar olan Hoffman, Trump’ın geniş kapsamlı gümrük vergileri içeren ekonomik planını enflasyonist olarak nitelendiriyor. Hoffman ayrıca eski başkanın seçimi kazanması halinde kendi isteklerini yerine getirmeyen şirketleri hedef alacağı konusunda defalarca uyarıda bulundu.

Microsoft yönetim kurulu üyesi de olan Hoffman yakın tarihte Bloomberg’te yayınlanan bir op-ed yazısında “Eski başkan Donald Trump hiçbir başarılı iş adamının dayanamayacağı türden bir satıcıdır” diyerek şu görüşleri paylaştı:

“Dünyayı vaat ediyor ama sadece ‘bir planın kavramlarını’ sunuyor. Trump’ın ekonomik gündemi, çok sayıda üst düzey ekonomist ve iş dünyası liderinin daha yüksek enflasyon, daha az istikrar ve daha düşük büyümeye yol açacağını öngördüğü basiretsiz bir politikalar yığınıdır.”

Hoffman iş dünyasında Harris’in etkili bir savunucusu haline gelirken bazı Demokratlar Microsoft yönetim kurulu üyesini bir sonraki başkana tekelleşmeyi ve şirket birleşmelerini denetleyen Liha Khan’ı Ticaret Komisyonu başkanlığından alma çağrısı yaptığı için eleştiriyor.

Khan Microsoft’un video oyunu geliştiricisi Activision Blizzard’ı satın almasını durdurmak için başarısız bir girişimde bulunmuş, OpenAI  ve Microsoft  ortaklığı hakkında bir soruşturma başlatarak teknoloji devlerine meydan okumuştu.

Michael Bloomberg

Forbes‘a göre net serveti 104 milyar dolardan fazla olan 82 yaşındaki New York eski belediye başkanı Bloomberg her zaman Trump’a muhalif oldu.

2019 yılında Trump’ın “tavrını,” “tarzını” ve “nezaket eksikliğini” “ saldırgan” bulduğunu söyleyen Bloomberg ardından kısa süren başkanlık kampanyası için 1 milyar dolardan fazla para harcadı ve Biden’ın kazanmasına yardımcı olmak için milyonlarca dolar daha verdi.

Bloomberg Trump’ın New York’taki sus payı davasında şirket kayıtlarını tahrif etmekten suçlu bulunduğu  30 Mayıs günü o dönemde Biden’ı destekleyen Future Forward super Pac’e 19 milyon dolar bağışladı.

Trump’ın en büyük bağışçıları kimler?

Trump yanlısı gruplar milyarderlerden en az 568 milyon dolar ya da kampanyasının topladığı paranın yaklaşık üçte birini yani yüzde 34’ünü aldı. Bu miktarın yaklaşık 432 milyon doları sadece dört süper zenginden geldi.

Tim Mellon

Tim Mellon Trump’ın süper pac’i Make America Great Again Inc’e 150 milyon dolarla 2024 seçim döneminin en büyük bağışçılarından biri oldu, yani paranın yüzde 45’ini verdi. Gözlerden uzak bir yaşam süren 82 yaşındaki Mellon ABD’in en etkin  bankacılık hanedanlarından birinin soyundan gelse de Trump’ın yörüngesinde en az tanınan isimlerden biri.

Eski başkan için bu kadar çok harcama yapma kararının ipuçları büyük ölçüde Ronald Reagan 1980’de başkanlığa aday olduğunda Demokrat Parti’yi desteklemekten nasıl vazgeçtiğini açıkladığı, 2014’te kendi yayınladığı panam.captain adlı kitabından geliyor.

Kitap tartışmalı bir şekilde ırk konusuna da değiniyor ve “Slavery Redux” adlı bölümde ırkçı klişelere yer veriyor.

Geçmişte de Cumhuriyetçi partiye bağışta bulunan Mellon 2020 yılında Teksas Cumhuriyetçi valisi Greg Abbott’un ABD-Meksika sınırına duvar örme çalışmalarına 50 milyon dolardan fazla katkı yapmış. Ama bu yıl Trump kampanyasına yaptığı bağış geçmiştekilerin hepsini geride bıraktı.

Elon Musk

Dünyanın en zengin adamı Elon Musk ekim ayı ortasına kadar Trump yanlısı America Pac’e 118 milyon dolardan fazla bağış yaptı.

Bu rakamın artması bekleniyor; Trump’ın kampanyası bu hafta Musk’ın destekçilerin bağışlarını yasal sınır olan 924.600 dolara  kadar karşılayacağını söyledi. America Pac kapıları çalmak ve insanları oy kullanmaya teşvik etmek için bahçe tabelaları, reklamlar ve çalışanlar için 133 milyon dolardan fazla para harcadı.

Musk ayrıca salıncak eyaletlerdeki kayıtlı seçmenlere bir dilekçeyi imzalamaları için 47 dolar ödedi ve birkaç kişiye her gün 1’er milyon dolar verdi. Adalet Bakanlığı ödemelerin yasaları ihlal edebileceği uyarısında bulundu.

Tesla, SpaceX, xAI ve X’in başında olmasına rağmen Musk zamanının önemli bir kısmını seçimlere ayırdı. Kritik önem taşıyan Pennsylvania eyaletinde seçmenleri sahnede topladı ve sosyal medya platformunda sürekli paylaşımlarda bulundu.

Milyarder Musk hükümet düzenlemelerini gelecek vizyonunun önündeki engeller olarak görüyor ve Trump’ın kazanması halinde bunun elektrikli araç kredilerinden ve milyarlarca dolarlık federal sözleşmelerden yararlanan kendi şirketlerine olumlu ve önemli bir etkisi olacağına inanıyor gibi görünüyor.

Ulusal Karayolu Trafik Güvenliği İdaresi ile ABD’nin SPK’sı olan Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu da dahil olmak üzere bir dizi devlet kurumu Musk’ ın şirketleri hakkında soruşturma başlattı. Musk yakın zamanda düzenlenen bir mitingde “Aşırı düzenleme ile boğulma eğilimi tersine çevrilmezse Mars’a gidemeyeceğiz” demişti.

Miriam Adelson

İsrailli-Amerikalı bir doktor ve kumarhaneler kralı Sheldon Adelson’un dul eşi olan Miriam Adelson, Trump yanlısı Preserve America Pac’a 100 milyon dolardan fazla bağış yaptı.

Las Vegas Sands kumarhanesinin, Las Vegas Review Journal ve Israel Hayom gazetelerinin sahibi olan Adelson Dallas Mavericks basketbol takımının da çoğunluk hissesini elinde bulunduruyor.  Forbes‘a göre Miriam Adelson serveti 34 milyar doların üstünde.

Trump 2018 yılında madde bağımlılığıyla mücadele çalışmaları, Birthright Israel ve İsrail Savunma Kuvvetleri Dostları da dahil olmak üzere Yahudi davalarını desteklediği için Miriam Adelson’a ABD’nin en yüksek sivil nişanı olan Başkanlık Özgürlük Madalyası’nı vermişti. Adelson Hamas’ın 7 Ekim 2023’te İsrail’e düzenlediği saldırıyı Holokost ile kıyaslamış ve Review Journal‘daki yazısında bunun “dünya tarihindeki en kötü terörist saldırı” olduğunu söylemişti.

Liz ve  Dick Uihlein

 Uline nakliye ve paketleme şirketinin milyarder kurucuları Liz ve Dick Uihlein, Trump yanlısı Restoration Pac’a yaklaşık 70 milyon dolar ve Maga Inc’e 10 milyon dolar daha bağışta bulundu. Liz Uihlein mart ayında FT’ye verdiği bir röportajda, Cumhuriyetçi Parti önseçimlerinde Ron DeSantis’in yanında olmasına rağmen neden Trump’ı desteklediğini açıklamış ve Florida valisinin 2028’de tekrar aday olmasını umduğunu ifade etmişti.

Liz Uihlein kürtaj hakları konusundaki mücadelenin Demokratların yeniden seçilmelerine yardımcı olacağından korktuğunu ancak Amerikalıların enflasyon ve göç konusundaki mutsuzluklarının Trump’ın lehine işlediğini söyledi. Ayrıca ABD’nin Yemen’deki İran destekli Husilerin Kızıldeniz nakliye yollarına saldırmasını engelleyememesinden yakınarak “Gemilerimizi Afrika Boynuzu’nda dolaştırmaya mecbur etmelerine izin veriyoruz. Bunu engelleyememiz çok saçma” demişti.

‘İnsanlara Trump gibi davranmam’

Liz Uihlein’in tüm finansal desteğine rağmen Trump’ın kişiliği konusunda çekinceleri var. Trump destekçisi milyarder kadın FT’ye “Herkes Trump’ın politikalarını beğeniyor ama bizim için çalışan neredeyse 10.000 kişi var ve ben onlarla asla Trump’ın insanlarla konuştuğu şekilde konuşmam. Ben insanlara böyle davranmam” demişti.

ABD Seçim Günlüğü: Korkaklık mı tarafsızlık mı? LA Times ve Washington Post’un patronları Harris’e destek açıklanmasına engel olunca ortalık karıştı

ABD Seçim Günlüğü: Pop yıldızları, milyarderler ve Nobelli bilim insanları hep bir ağızdan Harris diyor