Aşırı sağcılar yapay zekayı nasıl silah haline getirdi?

Avrupa’da aşırı sağın yükseldiğini görmek için çok uzaklara gitmeye gerek yok. Seçimler ve kamuoyu yoklamalarına bakmak yeterli. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana aşırı sağa sırtını dönen Almanya’da AfD anketlerde ikinci, üçüncü parti olarak çıkıyor; Fransa da çok farklı değil, Fransızlar uzun zamandır aşırı sağcı Marine Le Pen ve partisi Ulusal Birlik başa geçmesin diye soğuk terler döküyor. Bu yüzden solcular hiç istememelerine rağmen merkez sağdaki Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’a ve partisine birçok kez oy vermek zorunda kaldı. Ancak zaman ilerledikçe onların dayanışması yetersiz bir hale geliyor. 2027 seçimlerinde ne olacağını kimse bilmiyor. İtalya’da zaten aşırı sağ iktidarda. Portekiz, Romanya, Avusturya, Hollanda… Bu yerlerde de durum farksız değil.

Aşırı sağın gündemi belli: Sıradan halkta “göçmen istilası” korkusu yaratmak, Macron ve Scholz gibi liderleri hedef alarak şeytanlaştırmak, çiftçilerin tarafındaymış gibi davranmak… Tüm bunlar için sosyal medyada kullandıkları silah ise yapay zeka teknolojisi. Uzmanlar Avrupa’daki aşırı sağın yapay zekanın desteğini alarak yürüttükleri kampanyaların başlangıcının Avrupa Parlamentosu seçimleri olduğunu söylüyor. Bu işte verim olduğunu fark eden siyasiler o zamandan beri de kendi gündemlerini desteklemek için bu teknolojiyi daha sık kullanıyor.

Bu ay mesele Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın çatı şirketi Meta’nın kulağına kadar gitti. Şirketin bağımsız denetim kurulu, Facebook’ta göçmen karşıtı içeriklerle ilgili soruşturma başlattı. Özellikle de Almanya’dan paylaşım yapan bir hesabın yapay zekayla ürettiği bir görsel mercek altında. Söz konusu görselde göçmen karşıtı ifadeler var. Tabii bu, yapay zekayla üretilen sağcı içeriklerden sadece biri.

İtalya’nın aşırı sağı, kendi komplo teorilerini desteklemek için böcek yiyen kadın ve çocukları gerçekçi görüntülerini üretiyor. İrlanda aşırı sağı, polis memurlarının İrlanda bayrağına bastığı görselleri paylaşıyor. İngiltere’de özellikle Southport’taki bıçaklı saldırıdan sonra İslamofobik görsellerin sayısı arttı.

Örnekler neler?

Mesela Almanya’da AfD’nin yaptığı görsellerden birinde sarı saçlı, mavi gözlü bir kadın eliyle dur işareti yapıyor. Arkasında da anlaşılmazsa diye dur işareti var, diğer tarafta da Almanya bayrağı görülüyor. Görselin üstünde göçmenlerin Almanya’ya gelmekten vazgeçmesi gerektiği yazıyor. Sebep olarak da Yeşiller partisinin göç politikası nedeniyle daha fazla “toplu tecavüz uzmanı”na ihtiyaçları olmadığı yazıyor.

Fotoğraf: The Guardian

AfD’nin Brandenburg teşkilatı eylül ayında iki görselin karşılaştırıldığı bir reklam kampanyası yaptı. Bu görselde bir tarafta sarı saçlı, mavi gözlü insanlar varken diğer tarafta yüzü peçeli kadınlar ve LGBTQ bayrağı sallayan kişiler vardı.

İrlanda diğer Avrupa ülkelerindeki gibi başarılı bir aşırı sağcı partiye sahip değil. Ancak geçen yıl kasımda Dublin’de çiftçilerin ayaklanmasında aşırı sağın sokak hareketine dönmesiyle yapay zeka da yüzünü gösterdi. İrlandalı aşırı sağcıların ürettikleri görselde en çok kullandıkları kişiyse eski dövüş sanatları yıldızı Conor McGregor. Mesela McGregor’un yanan bir otobüsün önünde dururken tasvir edildiği bir görsel var. Arkada yanan otobüs esasında şehir merkezinde araçların yakıldığı ayaklanmanın bir yansıması. Görseli ilk olarak İngiltere’deki aşırı sağcı Britain First grubu paylaşmış, sonra McGregor tweetleyip tepki görünce silmişti. Yine de şimdiye kadar 20 milyondan fazla görüntülenme aldı.

“Bunların yapay zeka ürünü olduğu anlaşılıyor ama” diyebilirsiniz. İtalya’da milliyetçi Lega partisi Avrupa Birliği (AB) karşıtlığını göstermek için çok daha gerçekçi yapay zeka fotoğrafları kullanıyor. Mesela Lega’nın lideri Matteo Salvini sosyal medya hesaplarında AB’nin Avrupalıları böcekle beslenmeye hazırladığını iddia ettiği komplo teorilerini desteklemek için aşağıdaki gibi afişler paylaşıyor.

Çok basit olması cezbedici

Aşırı sağcıların aynı model ve temaları kullanması, görselleri sosyal medya platformlarına aynı dille sunması Avrupa’da genel olarak ortak bir üslubun oluştuğuna işaret ediyor. Uzmanlar bu görselleri üreten parti ve hareketlerin görsellere yapay zekayla üretildiklerine işaret eden filigran eklemediğini söylüyor.

Fransa’daki Rassemblement national, Reconquête ve Les Patriotes gibi partilerin paylaştığı görselleri inceleyen AI Forensics STK’sının araştırma yöneticisi Salvatore Romano İngiliz gazetesi The Guardian’a “Gördüklerimiz buzdağının görünen kısmı çünkü bireysel ve resmi kanallardan gelenler çok daha feci” dedi.

Anglia Ruskin Üniversitesi’nde araştırma görevlisi William Allchorn yapay zeka modellerinin kullanım kolaylığının bazı siyasi kesimleri cezbettiğini “Yapay zeka içerik oluşturmanın önündeki engelleri azaltıyor. Bu görselleri yapmak için kodlama yapmayı bilmenize gerek yok. Bunu aşırı sağcı görüşlerin ana akım haline geldiği ya da normalleştiğinin bir işareti olarak yorumlayabiliriz” sözleriyle anlatıyor.

Daha ana akım partilerin resmi kampanyalarda yapay zekayı kullanmaya temkinli yaklaştığını söyleyen Allchorn aşırı sağcıların etik kaygılarının daha az olduğuna dikkat çekiyor.

Romanya’da başkanlık yarışında beklenmedik sonuç: Tanınmayan aşırı sağcı siyasetçi ilk turu önde tamamladı