Şam düştü, Esad kaçtı
Suriye’de muhalifler bu sabah Şam’da kontrolü tamamen ele aldı, Beşar Esad gece yarısını geçen saatlerde bilinmeyen bir yere doğru kaçtı. Rus ordusu gece boyunca kapsamlı bir tahliye yaptı. Trump'a göre Esad Rusya onu korumayınca ülkeden kaçtı
Bundan sadece 11 gün önce, 27 Kasım sabah saatlerinde, son sekiz yıldır Türkiye sınırındaki İdlib’e sığınmış durumda olan Suriye’nin silahlı muhalefeti sürpriz bir saldırıyla Halep’e doğru yöneldiğinde bunca yıldır Suriye’deki çatışmaları yakından izleyen tek bir kişi bile Beşar Esad’ın 11 günde ağır bir yenilgiye uğrayacağını ve Şam’dan kaçmak zorunda kalacağını tahmin edemezdi. Ama oldu.
Suriyeli muhalifler önce Halep’i, ardından Hama’yı ve son olarak dün gece Humus’u ele geçirdi. Daha iki gün önce Şam’ın güneybatısından harekete geçen bir başka muhalif silahlı grupsa hızla Şam’a ilerledi ve dün gece saatlerinden itibaren çok da büyük bir direnişle karşılaşmadan Suriye’nin başkentine girdi. Sabahın erken saatlerinde Şam’ın ünlü Emevi Meydanında kutlamalar başlamıştı bile, çünkü Şam ele geçirilmişti. Gece yarısı saatlerinde Şam’dan bir uçak havalandı ve ülkenin Akdeniz kıyısına doğru ilerlerken radar işaretini kapattı. Bu uçakta büyük olasılıkla Beşar Esad ve ailesi vardı. Daha birkaç saat önce ‘Şam’dayım ve savaşı kazanacağız’ diyen Esad Şam’dan ayrılmış, bilinmeyen bir yere gidiyordu. (Sabah saatlerinde ABD’nin yeni seçilen Başkanı Donald Trump, Esad’ın ülke dışına kaçtığını öne sürdü ama bu bilgiyi nereden aldığını söylemedi.)
Şam’da halk bu sabah sokaklarda Esad’ın kaçışını kutluyor.
Suriye’de rejim iç savaş 2011 yılında başladığında Şam’ın bir bölümünü muhaliflere kaybetmiş, şehirde çok şiddetli çarpışmalar olmuş, rejim şehri geri almak için havadan kimyasal silahlarla, klor gazıyla saldırmak dahil çok vahşi bir bombardıman yapmıştı. Şimdi ilk kez Şam’ın tamamı muhaliflerin kontrolüne geçmiş durumda.
Emevi meydanında kutlamalar
Ama bu sefer durum farklı gözüküyor; çünkü rejimin ordusu neredeyse tamamen dağılmış durumda, muhalifler çok az çatışma sonunda Şam’ı ele geçirdi. Şam’ın ünlü Emevi Meydanı’nı bu sabah saatlerinde gösteren şu paylaşım pek çok şeyi anlatıyor. Şam’da halk sabah saatlerinden itibaren kutlamalara başladı, şehirde çok sayıda Hafız Esad heykeli yıkıldı.
Benzer şekilde kuzeyde İdlib’den yola çıkan Heyet Tahrir el Şam örgütü öncülüğündeki diğer muhalif gruplar da Halep’te, Hama’da, Humus’ta kısa çarpışmalar sonunda şehirleri ele geçirdi. Her seferinde Esad ordusu birlikleri ya dağıldı ya da geri çekildi.
Şam’daki Hafız Esad heykelleri devrilmeye başlandı.
Suriye Başbakanı görevine devam edecek
Muhalifler sabah saatlerinde Suriye devlet televizyonundan bir yayın da yaptı ve askerlerinden kamu binalarına girmemelerini, kamu yöneticilerine dokunmamalarını, onların görev yapmasına engel olmamalarını istedi.
Bu isteğin duyurulduğu saatlerde Suriye’nin Başbakanı Muhammed Gazi El Celali de bir Suudi Arabistan haber kanalına telefonla konuştu, Beşar Esad’ı en son cumartesi günü gördüğünü, şu an nerede olduğunu bilmediğini söyledi, ‘Ülkeyi kim yönetecekse onlarla çalışmaya hazırım’ dedi.
Celali’nin bu sözlerine şehre hakim olan muhalif gruplar kendisinden ülkeyi yönetmeye devam etmesini isteyerek cevap verdi. Bu, Şam’ı ele geçiren muhaliflerin bir kaos dönemi istemediklerine dair bir işaret.
Şam’ın düşmesi Halep’te de büyük sevince sebep oldu.
En büyük cezaevi boşaltıldı
Muhalif gruplar cumartesiyi pazara bağlayan gece saatlerinde Şam’ın dışındaki Sednaya adlı cezaevini ele geçirdi. Burada da pek çok yerde olduğu gibi çatışma yaşanmadı, cezaevi yönetimi bir süre pazarlık ettikten sonra cezaevini muhaliflere terk etti.
Bu cezaevi Esad rejiminin muhaliflerini içinde tuttuğu ve işkence ettiği en büyük ve en kötü üne sahip cezaeviydi. Muhalifler bazıları yıllardır hapis tutulan siyasi mahkumların tamamını serbest bıraktı. Suriye’nin dört bir yanından insanlar bu cezaevine doğru gidiyor yıllardır kayıp olan yakınlarını görme ümidiyle.
Rus ordusu da ayrılıyor
Şu anda muhaliflerin girmediği tek bölge Suriye’nin kuzeybatısında Akdeniz kıyısındaki Latakya ve Tarsus bölgeleri gibi görünüyor ama burada da, daha muhalif gruplar o yönde ilerlemeden Suriye rejim ordusunun dağlardan deniz kıyısına doğru çekildiğine dair haberler var.
En ilginci, Esad rejiminin son destekçisi olan Rus ordusunun da Suriye’yi terke başlaması. İran iki gün önce Suriye’deki askeri komutanlarını ve askerlerini çekme kararı almış ve ülkeyi büyük ölçüde terk etmişti. Dün Lübnan Hizbullahı’na bağlı birlikler de Suriye’den ayrılıp Lübnan’a geçmeye başladı, hatta İsrail uçakları Suriye’yi terk etmekte olan bu Hizbullah güçlerine saldırılar düzenledi.
Vladimir Putin 2017 yılında Suriye’deki en büyük Rus hava üssü olan Hmeymim’e bizzat gelmiş, burada bir törene katılmış, Beşar Esad ile görüşmüştü.
Akşam saatlerinden itibaren ise Rusya’nın Suriye’deki en büyük hava üssü Hmeymim’de olağanüstü bir hareketlilik vardı. Çok sayıda dev Ilyushin 76 ağır askeri nakliye uçağı buraya indi kalktı. Uçakların gelip gidişi Rus ordusunun buradan tahliye yaptığı izlenimi verdi.
Rusya’nın Hmeymim hava üssü Latakya yakınlarında. Bu ülkenin bir de Tartus’ta dev bir deniz üssü var. Bu deniz üssü Rusya’nın Akdeniz’deki yegane deniz üssü olarak ülkenin Ortadoğu’dan Afrika’ya pek çok yere askeri anlamda ulaşmasını sağlıyor. Benzer şekilde Hmeymim hava üssü de çok önemli Rusya için. 2017 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin bizzat gelerek bu hava üssünde askeri bir törene katılmıştı.
Oyunlar ve Bulmacalar