Hani ilk kez fotoğrafı çekilen o kara delik vardı ya, fizikçiler tam ona bakarken büyük bir patlamaya da tanık olmuş

Bundan 6 yıl önce, 2018 yılında uluslararası bir işbirliği sonunda bilim tarihinde ilk kez bir kara deliğin fotoğrafı çekilmişti. İçlerinde Türkiye kökenli bilim insanlarının da olduğu bu grup, o fotğraf sayesinde Nobel Fizik Ödülü de kazanmıştı.

Dünyadan 55 milyon ışık yılı uzaktaki M87 adı verilen bu kara delikle ilgili gözlemler devam ederken bilim insanları kara deliklerin etrafında son derece nadir gözlenen, çoğunlukla her şey olup bittikten sonra izleri tespit edilen bir olayı da ‘canlı’ izlemişler.

Tabii ‘canlı izlemek’ burada lafın gelişi, çünkü gördüğümüz her şey gerçekte 55 milyon yıl önce, dünya üzerinde henüz insan diye bir canlı yokken meydana geliyor ama bu olayın ışığı daha bize yeni ulaştığı için biz bugün görüyoruz.

Dünya üzerindeki 25 ayrı teleskoptan yapılan gözlemler, kara deliğin fotoğrafını çekebilmek içindi ama bu gözlemler sırasında kara deliğin devasa bir gama ışını fışkırtmasına tanık olunmuş. Şimdi bununla ilgili yeni bir makale de Astronomy & Astrophysics adlı dergide yayınlanmak üzere kabul edildi.

Bu, bilim tarihinde ilk kez gözlemlenen bir şey. Bu sayede fizikçiler kara deliğin etrafında yaşanmakta olan olayları çok daha iyi anlayabileceklerini umuyorlar.

Bu gama ışını fışkırması veya patlaması sırasında ortaya muazzam miktarda enerji çıkmış ve patlama 3 gün kadar devam etmiş. Patlamayla etrafa yayılan enerji, dünya ile Güneş arasındaki mesafenin 170 katı kadar bir alana yayılmış.

Fizikçiler bu patlamanın. tam o sırada kara deliğin içine düşen büyük kütleli bir şeyden kaynaklandığını düşünüyor.

Burada çözülmesi gereken en büyük bulmaca, etrafındaki her şeyi yutan, ışık hızında hareket eden şeylerin bile kaçmasına izin vermeyen kara delikten dışarıya doğru bu denli büyük ve hızlı bir hareketin nasıl olup da gerçekleştiği. Bugüne kadar böyle ‘jet’ fışkırtan çok sayıda kara delik gözlemlendi.